IWC-congres 2016: ‘Bloed… in de eerste lijn’

Programma en presentaties    Over de sprekers    Foto's

Dokter, wil je nog eens bloed nemen…?’ Wellicht beginnen heel wat raadplegingen op deze manier. Mensen willen hun bloed om uiteenlopende redenen laten controleren: ‘Voor de school moet ik laten nakijken of ik wel voldoende antistoffen heb tegen hepatitis’, ‘Ik ben toch zo moe, zou ik geen tekorten hebben?’, ‘Vorige week ben ik bij de arbeidsgeneesheer geweest en die dacht dat ik diabetes had’, of ‘Het is alweer een jaar geleden, moet mijn nierwerking niet opnieuw nagekeken worden?’

Niemand ontsnapt aan de bloedprik

Of het nu in het kader van preventie, diagnostiek of opvolging is: aan de bloedprik valt vaak niet te ontsnappen. De bijna magische handeling is ook heel eigen aan ons vak. We zijn door en door vertrouwd met elke stap:

• de steriele naald op de houder plaatsen;
• de juiste kleuren op de specifieke buisjes selecteren;
• (voor wie het nog niet kan laten): de ontsmetting op de gestrekte arm aanbrengen;
• zien hoe de lege buisjes zich langzaam volzuigen (‘Oef, ader goed gevonden!');
• de gevulde buisjes langzaam in de handpalm laten rollen om de chemische stoffen goed te laten mengen met het bloed.

Het staal vertrekt dan naar sterk geautomatiseerde verwerkingsunits en al na enkele uren volgt het resultaat: meestal geruststellend, soms ook verrassend of (helaas) zelfs alarmerend.

Als het bloed zelf ziek wordt

Na het overwegen welke testen hij/zij wil laten uitvoeren (‘Wat wil ik aantonen? Wat wil ik uitsluiten?’) en na de bloedafname volgt dan opnieuw belangrijk denkwerk. ‘Geven deze testen echt weer wat ik wil weten? Zijn de resultaten wat ik verwacht had? Is deze afwijking nu echt klinisch belangrijk of eigenlijk niet?’ Bloed toont ons heel wat geheimen van het gezonde of zieke lichaam.

Maar wat als het bloed zelf ‘ziek’ wordt? Is de huisarts dan voldoende onderlegd om de juiste zorgen te geven? De complexiteit van dit orgaan en de zeldzaamheid van zijn (ernstige) diagnoses maken ons als huisarts minder ervaren in deze verscheidenheid aan ziektebeelden. ‘Hoe zit dat nu weer met die ferriprieve en macrocytaire anemieën, en moest nu ijzer of ferritine bepaald worden? Kunnen mensen met haemochromatose bij de huisarts terecht voor de noodzakelijke aderlatingen? En wat als een bloeding niet stopt? Te weinig plaatjes of bloedverdunner te veel? Hoe zit dat nu weer met die nieuwe bloedverdunners? Zijn die nu echt beter dan coumarinederivaten? Of blijven we toch maar onze INR-bepalingen uitvoeren?’ En dan plots een CLL of CML of erger nog misschien een ALL bij een (te) jong kind…

Waar staan we dan als huisarts? Vermoedelijk even aan de zijlijn… maar ook dan blijven er vragen op ons afkomen waar we een eerlijk en correct antwoord op willen geven: ‘Kunnen kinderen na zware chemotherapieën nog een gezonde kroost verwekken? Wat met de vaccinatiestatus na complete uitschakeling van het eigen beenmerg?’

Nieuw tijdperk

De hoogtechnologische evolutie van de laatste jaren heeft de levensverwachting van deze patiënten aardig verbeterd. Volgens deskundigen staan we nog maar aan het begin van een nieuw tijdperk waar monoclonale antilichamen gericht worden tegen specifieke ziekteverwekkers en stamcellen zieke organen kunnen herstellen.

De huisarts zal vermoedelijk samenwerken met nieuwe technische disciplines, maar zal zich ook blijven waarmaken door zijn empathische communicatie, zijn klinische vaardigheden en ervaring en zijn unieke band met de patiënt.

Aan de slag

Daar gaan we tijdens de volgende cursusweek weer aardig mee aan de slag: we omringen ons met experten hematologen en farmacologen, een psycholoog en een communicatietrainer, een pediater en een geriater, een geneticus en een endocrinoloog, een gynaecoloog en een expert tropische geneeskunde en natuurlijk een hele ploeg enthousiaste huisartsen.

Graag nodigen wij u daarop uit. De formule is gekend: praktijkgerichte navorming van topkwaliteit voor en door huisartsen in samenwerking met gemotiveerde experten, in een integrale aanpak waar ook het hele gezin deel van uitmaakt.

Kunt u hieraan weerstaan?

Welkom in Molenheide, van 1 tot 8 april 2016 onder het thema ‘Bloed … in de eerste lijn’.

Emmanuel Samyn
Johan Wens
namens de werkgroep IWC-congres 2016