Inwooncursus 2009: Onze rol in ORL

Wat heb je ooit op school geleerd?

Ook dit jaar beginnen we met een grondige opfrissing van anatomie en fysiologie. Niet al te schools, wel met een echte professor…Niet met echte examens, wel met echte vragen… Niet met “de slimste mens” wel met een quiz… of omgekeerd…
De werkgroep Inwooncursus
Emmanuel Samyn, huisarts en Philippe Gevaert, NKO-arts

SOS Philippe – een ORL-specialist op de rooster…

Korte vragen / korte antwoorden over het ganse domein ORL
Tijdens de koffiepauze wordt de BBQ aangestoken … eenmaal de houtskool gloeit leggen we de lesgever op het rooster… er zijn geen domme vragen, maar als je rond de pot draait bij het antwoorden dan raak je verbrand… we doen een rondje “five minute questions”.
De werkgroep Inwooncursus 
Emmanuel Samyn, huisarts en Philippe Gevaert, NKO-arts

The singing doctors

Elke zanger gaat langs bij zijn dokter. Maar wat als de dokter langskomt bij de zanger? Dat zal je geweten hebben. De dokter ontdekt zijn stem, maakt klank, ademt en ...zingt uit volle thorax met een stevig diafragma.
Zingen is ook een medicijn... af te halen zonder voorschrift bij …
Kristien Vercammen, stemcoach

Signaal in de ruis

Apparatuur en audiologie 
Paul Govaerts, NKO-arts
Toen de zuster vroeg waarom haar gehoor zo belangrijk was, was mijn antwoord "omdat het via het oor is dat het woord van God tot u komt". En de zuster aanvaardde de hoortoestellen. Maar of ze het woord er beter mee verstond, is niet zo zeker.

Horen is complex, vanuit de evolutie, als orgaan, om te meten en om te herstellen. Het audiogram meet de drempel, het minst relevante onderdeel van het horen.
Het woord bevindt zich ver daarboven, in stilte of in ruis.
Het testen is moeilijk: audiometrie, BERA, otoakoestische emissies, late potentialen, spraakaudiometrie in stilte en ruis, witte ruis, spraakruis, roze ruis, gemoduleerde ruis, A§E-test, luidheidsaangroei, lokalisatie, etc. En met veel techniek proberen we te herstellen. Maar zijn er nog gewone hoortoestellen, of moeten we naar BAHA, implanteerbare hoortoestellen, CI, open aanpassingen, meerbandige toestellen, ruisonderdrukkers, digitale toestellen, lineaire versterkers, WDRC, etc.
In deze parallelsessie proberen we met enkele vuistregels een beetje licht te brengen in de duisternis...

Over stotteren en ha-ha-haperen

Over ontstaan, ontwikkeling, behandeling van stotteren en richtlijnen voor de arts
Ronny Boey, logopedist
“Dokter ik denk dat mijn kind stottert.” Daarmee kloppen ouders van jonge stotterende kinderen aan bij hun huisarts. “Ze zijn nog zo jong, ze doen het allemaal in hun leven, even afwachten het gaat wel over” is een vaak gehoord advies.
Hoe reageert u?In deze voordracht word je ingelicht over de fenomenologie en epidemiologie van stotteren, het herstel zonder interventie en de persistentie.
Ook de resultaten uit een onderzoek over effecten van sociaal cognitieve gedragstherapie op lange termijn worden voorgesteld. Er worden richtlijnen aanbevolen specifiek ontwikkeld voor toepassing in de artsenpraktijk.

Hier komt de woordenstoet voorbij…

Logopedie bij kinderen
Eddy Hoste, logopedist
De logopedist behandelt een veelzijdigheid aan stoornissen in de mondelinge en schriftelijke communicatie. Huisartsen worden sinds enkele jaren mee opgenomen in de lijst van erkende voorschrijvers. Maar wanneer heeft een kind dyslexie, dyscalculie, dysfasie, dysfonie of een dyslalie? Hoe deze verschillende stoornissen herkennen en wanneer naar een logopedist doorverwijzen? Welke stoornissen worden terugbetaald en welke zijn de voorwaarden?

Dat en nog veel meer praktische informatie ...

Plus d’amuse-gueule? (ook voor partners)

Over smaak-en geurstoornissen 
Bert Schmelzer, NKO-arts
Als NKO artsen zijn wij geprivilegieerd om de zintuigen zoals gehoor, evenwicht, smaak en geur iets beter te kennen. Een vermindering of uitval heeft voor de getroffen persoon in kwestie ver-reikende gevolgen en beïnvloedt de levenskwaliteit. Mijn presentatie tracht zowel de anatomische paden als ook de fysiologie te bundelen.
Bij ons, mensen, is de kracht van geur en smaak door de evolutie heen opgeofferd aan het gezichtsvermogen, maar er zijn nog altijd ca. 400 geuren en 5 primaire kwaliteiten van smaak aanwezig, die ons in synergie een unieke gewaarwording geven.
Op dit systeem werken volgens de "American Chemical Society" 36 miljoen natuurlijke en kunstmatige stoffen in. De mensen in de westerse wereld kunnen maar slechts een paar honderd gewaarwordingen onderscheiden. Heel fijngevoelige en vooral geoefende "proevers en snuffelaars" kunnen vermoedelijk niet veel meer gewaarwordingen onderscheiden, maar ze kunnen wel de juiste benaming aan een stof toe ordenen. Met de leeftijd gaat elk zintuig achteruit, zo ook smaak- en geurperceptie. Dit is vermoedelijk de reden dat deze groep minder trek heeft in het opnemen van voeding.

Niezen: allergie of huis-tuin-en keukensnottebel?

Philippe Gevaert, NKO-arts 
We besteden een uurtje aan de onderliggende vragen rond allergie. Hoe frequent zijn allergieën? Welke diagnostische uitwerking is zinvol? ARIA richtlijnen, komen die van Bianca Castafiori? Immunotherapie: opgehemeld, vergruisd en nu weer veelbelovend ? Oraal allergiesyndroom … Enne…wat te doen als het géén allergie is ?

Kleine kwalen bij kleine kinderen; het ABC

Diane Van Rompaey, NKO-arts
Een aanzienlijk deel van de consultaties bij de huisarts betreft NKO pathologieën. Vnl. bij kinderen kunnen ze een groot deel van uw tijd in beslag nemen en ellende geven.
Op de hoogte blijven van de recente ontwikkelingen in aanpak en behandeling is nuttig.
Aan de hand van actuele informatie wordt de druk bezette huisarts enkele richtlijnen en beeldmateriaal aangereikt voor de dagelijkse praktijk.
Dit aangaande: oorpijn, oorloop, gehoorsverlies, neusverstopping, snurken, keelinfecties, zwellingen in de hals, indicaties tot heelkunde, rhinosinusitiden, heesheid en stridor, epistaxis, trauma en vreemde voorwerpen.

Als de stilte verdwenen is en horen pijn doet

Tinnitus en hyperacusis, hoe ermee omgaan?
Christian Desloovere, NKO-arts
Tinnitus is een veel voorkomende klacht waarbij een vroegtijdige diagnostiek en behandeling belangrijk zijn. Bij acute tinnitus (< 3 maanden) al of niet in associatie met gehoorverlies zijn de slaagkansen van een behandeling hoog. Bij chronische tinnitus is een oorzakelijke therapie zelden mogelijk. De verschillende mogelijkheden om het storend karakter van de tinnitus te verminderen worden besproken, zij het nu medicamenteus, met geluidstherapie of een psychosomatische aanpak. Hyperacusis is een nog minder goed begrepen fenomeen dat dikwijls geassocieerd is met tinnitus en een grotere psychische impact op de persoon kan hebben.

Michel Follet brengt een patiëntengetuigenis
Ermee leren leven is doorgaans het advies van de NKO arts als iemand ontdekt dat er continu een fluittoon door het hoofd spookt.
Makkelijker gezegd dan gedaan. Voor veel mensen is het plots opduikende galmende, fluitende of zoemende geluid een foltering, daarna bedreiging en vaak zelfs een obsessie. Sommige mensen worden er een beetje gek van en beginnen stemmen in het hoofd te horen. Maar het kan nog erger. Als bepaalde geluiden zo luid doorklinken, dat niets nog in balans lijkt, is er sprake van hyperacusis. Een overgevoeligheid voor klanken, tonen, piepjes en geluiden, die niemand lijken op te vallen, behalve degene die ermee te maken krijgt. Vluchten kan niet meer, want de wereld om ons heen wordt steeds auditiever. Ontsnappen voor muziek en overtollig geluid wordt een dagtaak. En vooral hard labeur. Want niemand die het ziet… of hoort.
Ik leef al bijna 15 jaar met tinnitus en hyperacusis. En er valt mee te leven. Als je het een oprechte plaats durft te geven in je leven.

Opzij, opzij, opzij… we hebben ongelooflijke haast…

Urgenties in de ORL
Philippe Gevaert, NKO-arts i.s.m. de werkgroep Inwooncursus
Het gebeurt niet vaak dat we in de ORL sfeer maar een paar minuten tijd hebben… Toch zien we wel eens een “urgentie”. Wanneer bellen we de ORL arts uit bed of uit bad?

Logopedie…verslik je er niet in

Informatie over de (on)bekende mogelijkheden van de logopedische hulpverlening bij volwassenen (revalidatie).
Els Dammekens, logopediste
Logopedie komt van het Griekse ‘logos' en ‘paiden', dus letterlijk: "opvoeden tot het gesproken woord". Kan de logopedist(e) dan ‘de woorden uit de mond nemen' en ‘de woorden in de mond leggen'?
Wat kan de logopedist(e) eigenlijk precies doen bij verworven taalstoornissen bij volwassenen? En blijft de interventie beperkt tot wat uit de mond komt, of omvat de behandeling ook wat in de mond gaat?
In deze lezing hoort u alles over de rol van de logopedist(e) in diagnostiek en behandeling van verworven taal-, spraak-, stem- en slikstoornissen en belangrijker, hoe u (en uw patiënt) op ons beroep kunt doen.

Snurken en slaapapnoe, een nachtmerrie?

Nico De Vries, NKO-arts NL
Kinderen krijgen de slappe lach als iemand een snurker nadoet. Snurken is ook altijd een bron van hilariteit op verjaardagsfeestjes. En dat mannen snurken lijkt normaal te zijn. Daar moet de partner maar aan wennen. En als een vrouw snurkt, kun je het daar maar beter niet over hebben; dat hoort eigenlijk niet, dat is minder vrouwelijk.

Het blijkt niet eenvoudig om een serieus gesprek te hebben over snurken en snurk(st)ers. Het lijkt allemaal goedmoedig. Toch kan snurken een serieus probleem zijn. Er zijn snurkers die het geluid maken van een stevige brommer. En dat binnen één meter van je oor in de stilte van de nacht. Dan valt er echt niet meer te slapen… voor de partner! Gebrek aan goede nachtrust gaat zich wreken. Het leidt uiteindelijk tot vermoeidheid, gebrek aan concentratie en verhoogde irritatie overdag. Dat kan een relatie, het gezin en/of het werk ontregelen.
Het wordt nog wat ernstiger als er ’s nachts ook nog korte periodes met ademstilstand optreden (apneu). Door gebrek aan diepe slaap en door zuurstoftekort raken allerlei systemen in het lichaam ontregeld met, als het maar lang genoeg duurt, blijvende schade.
Diabetes, verhoogde bloeddruk en hart- en vaatziekten komen regelmatig voor. Overgewicht en obesitas zijn zowel oorzaak als gevolg. Relaties raken ontwricht. Arbeidsongeschiktheid ligt op de loer.De gevolgen zijn ingrijpend.

Gelukkig zijn er veel dingen die men kan doen om snurken en apneu tegen te gaan. In deze presentatie wordt ingegaan op diagnostiek en behandeling ervan.

Kijk eens diep in mijn oren…

Tips en truukjes en de propedeutica van otoscopie, rhinoscopie en stemvorkproeven
Philippe Gevaert, NKO-arts
Bestaat er een magische formule om zonder pijn of kwetsuurtjes en zonder nat pak dat cerumen te verwijderen? “t Ziet een beetje rood”, dat meestal wel, maar wat zien we dan eigenlijk, en wat zou de ORL arts meer kunnen zien met de microscoop ? Rhinoscopie, wie doet dit nog ? Te weinig ervaring, geen zin in “snottebellenkijken” of geen zin in het afwassen van uw neusspeculum ? Wie weet nog welke toonhoogte een stemvork heeft ? Een werkgroepsessie dus over otoscopie, rhinoscopie en stemvorkproeven.

Een Blunder Minder? (EBM)

Acute luchtweginfecties
An De Sutter, huisarts

Vertigo, een duizelingwekkende klacht

Een praktische aanpak van het probleem.
Christian Desloovere, NKO-arts
Bij duizeligheid kan aan de hand van een goede anamnese toch reeds in ongeveer 80 % van de gevallen een vermoedelijke diagnose gesteld worden. Verschillende tips voor een gestructureerde anamnese worden besproken. Verder worden klinische vestibulaire tests geoefend en besproken met aandacht voor de waarde en beperkingen van deze tests. Tenslotte gaat er ook aandacht naar de vanuit de algemene praktijk mogelijke behandelingen voor perifeer vestibulaire stoornissen, maar ook alarmsignalen die een verwijzing wenselijk maken.

Klink klaar en kleur je stem

Wat kan een stem ons vertellen door toonhoogte, luidheid? Paralinguistische kenmerken maar ook heesheid en kwaliteit komen aan bod.
Bernadette Timmermans, logopediste en docente stem
Wat ‘vertelt' een stem je? Wat is de affectieve interpretatie van je eigen stem of die van je patiënt? De toonhoogte, luidheids- en kwaliteitscode hebben elk een betekenis soms afhankelijk van cultuur, dan weer van de talengemeenschap. Klopt het gezegde: "Spreek en ik weet wie je bent?". Naast het leren interpreteren van deze paralinguïstische kenmerken, leer je ook de Graad van heesheid (G-score) toe te kennen. Wat is een G1/G2 of G3 en wat zijn de implicaties hiervan?
Tal van stemmen passeren de revue. Soms krakend of knarsend, dan weer mooi en warm. Ze vertellen zoveel. U zal uw oren niet geloven!

Laryngoscopie, spiegeltje, spiegeltje in je hand

Met deze eenvoudige techniek kan je al heel wat ongerustheid wegnemen bij je patiënten met heesheid of een vreemd-lichaam-gevoel. In deze praktische workshop leren we je interpreteren wat je in je spiegeltje ziet, welke instrumenten je nodig hebt en gaan we vooral de techniek oefenen.
Koen Cornelli, huisarts

Hoofd- en halstumoren ontsluierd

Philippe Deron, NKO-arts
Over de helaasheid der dingen en waarom het nog altijd erg is om een hoofd-halstumor te krijgen. Over de relativiteit van preventie en de futiliteit van symptomen. Over de multimodale behandeling en zijn ingrijpende gevolgen. Over het verschil tussen orgaan sparen en functie sparen. En hoe zit het ondertussen in het kopje?

Chronische sinusitis: spoelen, sprayen of snijden?

Philippe Gevaert, NKO-arts
Wat is chronisch ? Wat is sinusitis ? Is een CT zinvol na 2 weken Medrol en Amoxiclav of neem je beter een polaroïd? Is spoelen met hypertoon water zinvol ? Moet je eerst yoga leren om de correcte houding hiervoor te vinden ? Wellicht gebruiken we liever een neusspray maar is dat ook beter? Wat doe je als je een chirurg ziet: heel snel weglopen of gewillig op tafel liggen? Wat is de succesratio van chirurgie? Zouden we niet beter met laserstralen behandelen?

‘k vraag het aan…

Nog enkele antwoorden op vragen die ondertussen gerezen zijn… en tot besluit
De werkgroep Inwooncursus
Voor wie nog niet verzadigd is hebben we nog enkele antwoorden bewaard, in de hoop dat de vragen tijdens de week gerezen zijn… Tot slot komt dan onze prangendste vraag: wij vragen het aan… voor de twintigste keer al: u komt volgend jaar toch terug?