Garanderen van welzijn

Adviezen

• Iedere medewerker heeft een eigen huisarts, bij voorkeur buiten de eigen praktijk.
• De praktijk heeft een vertrouwenspersoon aangesteld.
• De praktijk heeft aandacht voor zelfzorg en kent initiatieven in het kader van zelfzorg.

Beschrijving

De praktijk kan een interne of externe vertrouwenspersoon aanstellen. Dit is niet verplicht maar wordt wel aangeraden. De vertrouwenspersoon is een aanspreekpunt bij werkgerelateerde psychische en/of lichamelijke klachten. Hij of zij kan in gesprek gaan met de medewerker, samen naar oplossingen zoeken en eventueel gericht doorverwijzen. Daarnaast kan de vertrouwenspersoon samen met de preventieadviseur een psychosociale risicoanalyse uitvoeren en eventueel preventieve acties ondernemen. Dit kan gaan van voorstellen voor structurele veranderingen tot het organiseren van een teambuilding.

Naast interne ondersteuning kan je als zorgverlener ook terecht bij verschillende initiatieven rond welzijn en zelfzorg specifiek voor zorgverleners:

• De ZorgSamen: bij De ZorgSamen kan je terecht voor zowel tips als directe hulp.
• Co-arts: artsen die het moeilijk hebben kunnen terecht bij een co-arts.
• Arts in Nood: het vertrouwensplatform voor psychologische hulpverlening aan artsen fungeert als kenniscentrum en biedt hulp (bel gratis 0800 23 460).
• Doctors4Doctors: draagt zorg voor het welzijn van artsen.
• Huisartsenkring: de huisartsenkring zet zich ook in voor het welzijn van de leden.

Team functioneren speelt een belangrijke rol bij het welzijn van medewerkers. Externe intervisie of coaching, al dan niet door een psycholoog, kan leerzaam zijn en het welzijn ondersteunen.

Reflectie

Het Quintuple Aim principe bouwt voort op eerdere modellen zoals de Triple Aim en Quadruple Aim principe (Bodenheimer & Sinsky, 2014), die gericht zijn op het verbeteren van de gezondheidszorg. Het Quintuple Aim model voegt namelijk een vijfde pijler met betrekking tot sociale rechtvaardigheid en inclusie toe om een bredere, meer holistische benadering van gezondheid te bevorderen.

Eén van de principes in het Quintuple Aim richt zich op de verbetering van het welzijn van zorgverleners. Desondanks zijn er meer en meer alarmsignalen uit de zorg over burn-out en ontevredenheid. Het welzijn van artsen heeft een directe invloed op de kwaliteit van de gezondheidszorg. Onderzoek heeft aangetoond dat burn-out bij artsen mogelijk leidt tot medische fouten, verminderde patiëntentevredenheid en lagere therapietrouw van patiënten (Claessens, 2016).

Zelfzorg vormt mee de basis van een kwaliteitsvolle gezondheidszorg. Er zijn echter geen studies beschikbaar rond de prevalentie van burn-out bij huisartsen in België. Op basis van de cijfers van de Vlaamse werkbaarheidsmonitor rapporteert 13,6% van de werknemers en 12% van de zelfstandige ondernemers burn-outsymptomen. Dit aandeel is in de periode 2004-2019 toegenomen. Zorgverleners ondervinden vaak drempels, bijvoorbeeld angst voor stigmatisering, angst om te praten over hun problematiek en het niet weten dat er verschillende hulplijnen bestaan. Als er signalen zijn, moet er meteen ingegrepen worden. Praktisch kan dit enkele structurele veranderingen omvatten, bijvoorbeeld het herzien van de balans werk-privé.

Bronnen

• Arts in Nood. (2021). Het vertrouwensplatform voor psychologische hulpverlening aan artsen. [Website]. Geraadpleegd op 7 augustus 2021 via https://www.artsinnood.be
• Arts in Nood. (2023). [Website]. Geraadpleegd op 4 mei 2023 via https://www.artsinnood.be/kennis/domeinen/burn-out/
• Blabla-Foundation VZW. (2021). Worldwide Empathy for Medics. [Website]. Geraadpleegd op 1 februari 2021 via https://worldwideempathyformeds.org/
• Bodenheimer, T., & Sinsky, C. (2014). From Triple to Quadruple Aim: Care of the Patient Requires Care of the Provider. Annals of Family Medicine, 12(6), 573-576. https://doi.org/10.1370/afm.1713
• Claessens, H. (2016). Suïcidepreventie bij (huis)artsen: Een onderzoek naar suïcide en emotionele problemen bij (huis)artsen in Vlaanderen. Antwerpen: Domus Medica.
• Doctors4Doctors. (2021). Zorg dragen voor het welzijn van artsen. [Website]. Geraadpleegd op 26 november 2020 via https://www.doctors4doctors.be/
• Domus Medica. (2021). Co-artsen. [Website]. Geraadpleegd op 29 oktober 2020 via https://www.domusmedica.be/kennisdomein/kringen/co-artsen
• Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg. (n.d.). De vertrouwenspersoon. [Website]. Geraadpleegd op 25 mei 2023 via https://werk.belgie.be/nl/themas/welzijn-op-het-werk/psychosociale-risicos-op-het-werk/rol-en-statuut-van-de-actoren-3
• Rapport Burn-out: analyse van de arbeidssituatie van werknemers en zelfstandige ondernemers met burn-outsymptomen. (2023). Geraadpleegd op 4 mei 2023 via https://publicaties.vlaanderen.be/view-file/49692#:~:text=Onderzoek%20in%20Vlaanderen%20naar%20aanleiding,(De%20Witte%2C%202021).
• Steunpunt Geestelijke Gezondheid/Te Gek!?. (2021). Veerkracht voor iedereen in zorg en welzijn. [Website]. Geraadpleegd op 2 februari 2021 via https://www.dezorgsamen.be/
• The Royal Australian College of General Practitioners. (2017). Standards for general practices (5th ed.). East Melbourne, Vic: RACGP.
• Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn vzw. (2021). Quintuple Aim - het kompas van VIVEL. [Website]. Geraadpleegd op 12 augustus 2024 via https://www.vivel.be/over-vivel/quintuple-aim/