Vier professoren huisartsgeneeskunde stelden deze week het boek ‘Together we change. Eerstelijnsgezondheidszorg: nu meer dan ooit!’ voor. In dat boek bepleiten ze een aantal opmerkelijke en soms revolutionaire veranderingen in de huisartsgeneeskunde. Met Jan De Maeseneer, Bert Aertgeerts, Roy Remmen en Dirk Devroey zijn de vier faculteiten voor huisartsgeneeskunde die Vlaanderen rijk is, vertegenwoordigd in het boek ‘Together we change. Eerstelijnsgezondheidszorg: nu meer dan ooit!’ Ze starten met een heldere en duidelijke oplijsting van alle problemen en uitdagingen. We kennen ze, maar vinden ze zelden zo samengevat terug.
"Dit boek vormt een conceptuele basis voor een overleg met alle actoren in de eerste lijn, in de bredere gezondheids- en welzijnszorg en in het beleid om te komen tot actie en verandering", zeggen de auteurs zelf in de inleiding van hun document. "Deze publicatie wil niet alleen een aanzet tot discussie zijn, maar vooral een uitnodiging naar alle actoren tot actie. We richten ons hierbij tot alle stakeholders in de gezondheidszorg en het beleid, met wie we graag over de hier geformuleerde voorstellen in gesprek gaan."
De uitdagingen waar de huisartsgeneeskunde vandaag voor staat (vergrijzing van de bevolking, wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen, sociaal-culturele veranderingen met bijvoorbeeld een veel mondigere patiënt, de groeiende sociale gezondheidskloof, globalisering, enz.), noodzaakt tot enkele drastische wijzigingen in de manier waarop de huisartsgeneeskunde georganiseerd wordt.
Een eerste wijziging moet worden doorgevoerd in het zorgorganisatiemodel. Op mesoniveau moeten er geografisch duidelijk omschreven, aaneensluitende eerstelijnszones komen met een populatie van 75.000 tot 125.000 inwoners. Voor België zou dat neerkomen op ongeveer 110 van deze eerstelijnszones.Deze eerstelijnszones passen op de huidige zorgregio's zoals Domus Medica daarmee bezig is. Zij bieden de SEL's ook mogelijkheden tot integratie op kleinschaliger niveau.
Binnen dit mesoniveau wordt gewerkt aan de algemene gezondheidsdoelstellingen, eventueel aangevuld met lokale gezondheidsdoelstellingen specifiek voor deze eerstelijnszone. Op het microniveau komen er eerstelijnspraktijken. "Dat is een operationele eenheid, verantwoordelijk voor het aanbieden van laagdrempelige generalistische zorg op het vlak van gezondheid en/of welzijn, vanuit een interprofessionele benadering, op een toegankelijke, continue en kwaliteitsvolle wijze, gericht op de noden van de persoon en de populatie. Eerstelijnspraktijken kunnen monodisciplinair zijn, maar kunnen ook onder één dak functioneren als multidisciplinaire groepspraktijken of interprofessionele wijkgezondheidscentra." De beweging naar deze eerstelijnspraktijken houdt een schaalvergroting in. De auteurs pleiten in een eerste fase voor praktijken van minimaal 5.000 ingeschreven patiënten in landelijke gebieden en minimaal 10.000 patiënten in een stedelijke omgeving.
Deze nieuwe structuur gaat gepaard met een nieuw financieringsmodel. De auteurs pleiten voor een Budget Financiële Middelen voor de eerste lijn, een innovatieve prospectieve budgetnorm. Een van de elementen die hierin voorkomt, is de zogenaamde Pay for Quality (P4Q). Rekening houdend met een aantal criteria zou P4Q goed moeten zijn voor ongeveer 10% van het inkomen van een huisarts. De overige 90% komt dan uit betaling per prestatie (30%) en niet prestatiegebonden betalingen (60%). Een grote omslag in vergelijking met het huidige betalingssysteem dat uitgaat van 80% betaling per prestatie en 20% niet prestatiegebonden. Daarnaast zouden praktijken ook kunnen kiezen vooreen forfaitaire betaling, zoals dat vandaag al het geval is in de wijkgezondheidscentra.
Naast deze meteen in het oog springende aspecten, besteedt het rapport ook aandacht aan gezondheidspromotie, preventie, 'empowerment-enabling' en participatie; de implementatie van Evidence Based Medicine en kwaliteitszorg; innovatie, experimenten en wetenschappelijk onderzoek; opleiding, onderwijs en menskracht, de rol van de burger/patiënt; en de specifieke situatie van Brussel.
Zie ook: De Maeseneer, J, Aertgeerts, B, Remmen, R, Devroey, D. (red) Together we change. Eerstelijnsgezondheidszorg: nu meer dan ooit! Brussel meer dan ooit! Brussel, 9 December 2014.
