Begin deze week werden de resultaten bekendgemaakt van de eerste Vlaamse Preventiebarometer. Hierin worden factoren gemeten die de levensstijlkeuzes zoals roken, voeding en beweging van de bevolking beïnvloeden.
Sciensano voert de Preventiebarometer uit in opdracht van het Vlaamse agentschap Zorg en Gezondheid en deed hiervoor onderzoek bij 4000 volwassen Vlamingen. Het heeft als doel het inzicht te verhogen over factoren die de levensstijl beïnvloeden. Levensstijl gaat over verschillende gedragingen die gerelateerd zijn aan gezondheid zoals voedingsgewoonten, alcoholgebruik of deelname aan bevolkingsonderzoeken naar kanker. Dit is belangrijk omdat ongezond gedrag aan de basis ligt van veel chronische ziekten zoals kanker, diabetes, hart- en vaatziekten en longziekten, die ook de belangrijkste oorzaken zijn van vermijdbare dood en invaliditeit. De barometer focuste vooral op alcohol, tabak en cannabis.
Alcohol
Acht op tien Vlamingen geeft aan het afgelopen jaar alcohol te hebben gedronken. Mannen drinken meer dagelijks alcohol dan vrouwen (8,4% tegenover 4,7%) en vertonen ook vaker een riskant alcoholverbruik, wat wordt gedefinieerd als meer dan tien glazen per week. Dikwijls beseffen Vlamingen dat ze hun alcoholverbruik beter wat zouden verminderen. 43,8% zegt het afgelopen jaar geprobeerd te hebben minder te drinken, 49,1% wil daar de komende twaalf maanden werk van maken. Ze doen dat met niet al te veel hoop. De meesten denken er niet te zullen in slagen. Nog een opmerkelijke vaststelling: het misverstand dat één glas rode wijn per dag gezond is, blijft hardnekkig voortleven. 30,3% gelooft dit, 27,7% zegt dat de stelling niet waar is.
Roken
In 2022 rookt ongeveer één Vlaming op zeven ouder dan 18 jaar. Opnieuw scoren mannen (15,6%) slechter dan vrouwen (12,6%). Van wie dagelijks rookt, ondernam 27,6% de afgelopen twaalf maanden een poging om te stoppen, terwijl 42,9% intenties heeft in die richting. Rookstopmiddelen (begeleiding door een tabakoloog, hulp van een huisarts of apotheker, rookstopmedicatie, Tabakstop en de elektronische sigaret met nicotine) zijn genoegzaam bekend bij rokers. Toch wil 40,6% van de dagelijkse rokers die wil stoppen het proberen zonder hulpmiddel. De grootste belemmeringen om te stoppen met roken, blijken lichamelijke verslaving en eerdere stoppogingen die te moeilijk waren (beide 33%), gevolgd door de angst om gewicht aan te komen (20,8%), zich slechter te voelen (20,8%) en te dure rookstopmiddelen (13,4%).
Cannabis
Van de Vlaamse bevolking tussen 18 en 64 jaar gebruikt 2,3% minstens maandelijks cannabis. Een kwart probeerde er het afgelopen jaar mee te stoppen en een ongeveer even grote groep (23,9%) wil dat het komende jaar doen. 77,8% van de volwassen bevolking kent de verslavende werking van cannabis en 69,9% weet dat cannabis een negatief effect heeft op de concentratie. Maar slechts 37% weet dat de Belgische wet het gebruik van cannabis verbiedt.
De overheid gaat met de resultaten van deze eerste Preventiebarometer aan de slag om gepaste campagnes op te starten. In de loop van 2023 volgen nog bijkomende rapporten van de Preventiebarometer over voeding, beweging, sedentair gedrag en mentale en seksuele gezondheid. Het is de bedoeling deze metingen tijdens elke legislatuur minstens één keer uit te voeren.
Filip Ceulemans
