De Federale overheidsdienst Volksgezondheid blikt in de vierde editie van Blikvanger terug op het eerste coronajaar (maart 2020 tot juni 2021). Daarbij wordt gefocust op de opdrachten waar de dienst bij betrokken was.
Wie het bos niet meer door de bomen ziet in de wirwar van crisiscellen, wetenschappelijke comités en andere adviesraden die de overheid bijstond of nog staat in de aanpak van de Covid-19-pandemie wordt meteen op zijn wenken bediend in deze editie van Blikvanger. Vijf strategische en beleidsorganen (van de Nationale Veiligheidsraad tot het Regeringscommissariaat Corona), zes wetenschappelijke groepen (onder andere de Risk Management Group en de Groep van experts voor Managementstrategie van Covid-19 of kortweg de GEMS) en zes operationele crisiscellen (bijvoorbeeld de Economic Risk Management Group en de informatiecel) worden toegelicht, net als de onderlinge verbanden tussen hen.
Vervolgens komen de triage- en afnamecentra aan de beurt, gevolgd door de misschien minder gekende schakelzorgcentra. Die vormen de tussenstap tussen het ziekenhuis en het opnieuw zelfstandig wonen. Het gaat hierbij om patiënten die voordien al in het ziekenhuis waren opgenomen of waarvan na onderzoek in een triage-afnamecentrum of een dienst spoedgevallen werd beslist dat een opname in het ziekenhuis niet noodzakelijk was, maar die ook niet konden terugkeren naar hun gewone leefsituatie.
Een volgend hoofdstuk focust op de maatregelen die werden genomen om de capaciteit van de ziekenhuizen te vrijwaren. Denk daarbij aan het spreidingsplan en de afbouw van niet-essentiële zorg. Het dossier bekijkt ook welke invloed de pandemie had op dringende hulpverlening (oproepen 112 en huisartsenwachtdienst 1733). Het aantal oproepen aan het nummer 1733 bereikte een ongekend hoogtepunt in het weekend van 14 en 15 maart 2020 omdat burgers op zoek waren naar inlichtingen over Covid-19, eerder dan dat ze effectief een medisch probleem hadden. Dat probleem werd na het weekend opgelost door een doorverwijzing te voorzien naar de 0800-corona-informatielijn.
Een volgend luik is de financiering van ziekenhuizen en hun personeel. In 2020 kende de overheid een voorschot van 2 miljard euro toe aan de algemene en psychiatrische ziekenhuizen van het land om hen zo onder meer toe te staan hun personeel te betalen. Voor de financiering van de triage- en afnamecentra voorzag de overheid in 2020 een bedrag van iets meer dan 56,42 miljoen euro. De schakelzorgcentra konden in die periode rekenen op 717.000 euro financiële steun. Voor de terugbetaling van eerstelijnspsychologische zorg werd 16,7 miljoen euro vrijgemaakt.
In een laatste hoofdstuk wordt de kwaliteit van de zorg bekeken. De ondersteuning van het psychosociaal welzijn, het project Digitaal platform 112 support en de Hospital Outbreak Support Teams passeren hier de revue. Ook de manier waarop beschermingsmateriaal aan de 158.704 gezondheidsbeoefenaars in de ambulante zorg (waaronder 16.255 huisartsen) werd bezorgd, staat in dit hoofdstuk beschreven. Enkele cijfers: 129.338.450 chirurgische mondmaskers, 393.000 FFP2-mondmaskers, 100.964 veiligheidsbrillen, 45.182.040 paar handschoenen en 5.041.600 liter alcoholgel.
Filip Ceulemans