Zorg op maat voor AYA’s met kanker

16 nov 2023

Het Verzekeringscomité van het Riziv zette begin deze week het licht op groen voor een samenwerking met zes ziekenhuizen die leeftijdsspecifieke zorg zullen aanbieden aan jonge mensen met kanker.  

Het UZ Leuven, het UZ Gent, het UZA en drie ziekenhuizen in Brussel en Wallonië stappen vanaf 1 december dit jaar in een conventie met Riziv die hen toelaat gespecialiseerde, leeftijdsspecifieke zorg en steun op maat te geven aan adolescenten en jongvolwassenen (AYA’s) met kanker. Kanker bij personen in de leeftijdsgroep van 16 tot 35 jaar is eerder zeldzaam (ongeveer 1700 diagnoses per jaar), maar heeft vaak een erg grote impact, niet enkel fysiek maar ook psychologisch. AYA’s hebben specifieke zorgbehoeften die verschillen zowel van kinderen als van oudere volwassenen. Denk maar aan een mogelijke kinderwens of de effecten die het heeft op hun studie of job. 

De conventie die begin deze week groen licht kreeg van het Verzekeringscomité van het Riziv, focust op zowel het medische als het psychosociale aspect. Een AYA-team bestaat uit experts uit minstens vier disciplines: een arts-specialist, een gespecialiseerd verpleegkundige, een sociaal werker en een psycholoog. Indien gewenst of nodig kan het AYA-team worden versterkt met andere disciplines zoals een kinesitherapeut, een seksuoloog, een diëtist een ergotherapeut, een palliatief hulpverlener of de behandelende huisarts.  

De ziekenhuizen die in de conventie stappen, onderschrijven vijf prioriteiten: 

  • Vroegtijdige diagnose: vandaag is er nog onvoldoende alertheid bij zorgverstrekkers om signalen op te pikken over kanker bij AYA’s, waardoor kostbare tijd verloren gaat 

  • Vroegtijdige doorverwijzing naar reproductieve geneeskunde: het behouden van hun vruchtbaarheid is een cruciaal aandachtspunt voor veel AYA’s 

  • Vroegtijdig genetisch onderzoek: omdat een aantal kankers genetisch bepaald is, kan genetisch onderzoek leiden tot gerichtere en effectievere behandelingsstrategieën 

  • Klinische studies: het aantal AYA’s dat deelneemt aan klinische studies is vandaag beperkt. Hun aantal moet worden opgekrikt om de zorg voor latere slachtoffers te verbeteren 

  • Psychosociale ondersteuning: kanker bij AYA’s zorgt voor specifieke uitdagingen omdat ze worden geconfronteerd met complexe psychosociale en emotionele behoeften. Die hebben nood aan speciale aandacht en zorg 

Het Riziv heeft dit jaar een bedrag van 600.000 euro veil om het project op te starten. Volgend jaar wordt dat bedrag opgetrokken tot jaarlijks 1,2 miljoen euro. Het Riziv geeft de zes ziekenhuizen een jaar de tijd om in de eigen instelling expertise te ontwikkelen of te versterken. Zodra het AYA-referentieteam voldoende expertise heeft opgebouwd, krijgt het team de opdracht die kennis te delen met andere ziekenhuizen en met zorgverstrekkers in de eerste lijn. De zes ziekenhuizen moeten operationeel zijn vanaf 1 januari 2024. Ten laatste op 1 januari 2026 moeten ze hun adviesfunctie naar andere ziekenhuizen opnemen. 

Filip Ceulemans