Er is de laatste dagen heel wat te doen rond de selectie én voorrang van risicopatiënten voor vaccinatie tegen COVID-19. Domus Medica wil een aantal misvattingen ontkrachten door een duidelijk antwoord te geven op de tien belangrijkste vragen.
Is het niet beter de hele bevolking te vaccineren van oud naar jong?
Indien we vandaag 10 miljoen vaccins ter beschikking hadden, hadden we dit voorstel volmondig mee gesteund en zelfs voorgedragen, maar jammer genoeg is dat niet het geval en zal de hele vaccinatiecampagne nog minimaal tot oktober 2021 duren. Vooral de beperkte beschikbaarheid van vaccins in de volgende maanden maakt dat we de beperkte vaccins zo slim en rechtvaardig mogelijk moeten inzetten en dat wil zeggen dat we de meest kwetsbare patiënten eerst moeten vaccineren.
Waarom selecteren op risicopatiënten?
Deze selectie van kwetsbare personen zorgt ervoor dat risicopatiënten een aantal maanden vroeger gevaccineerd zijn dan de algemene bevolking. Door deze groep uit te kiezen, samen met de 65-plussers, zullen de meest kwetsbare patiënten (in termen van ernstige ziekte, hospitalisatie, overlijden) eerst gevaccineerd zijn. Dat is natuurlijk belangrijk voor de bescherming van deze individuele patiënten maar evenzeer voor de rest van de maatschappij, want vaccinatie van deze groep zal er immers voor zorgen dat de druk op het zorgsysteem sneller zal dalen en we dus vroeger algemene maatregelen kunnen versoepelen. Voor het mentale welzijn van al onze patiënten en burgers, alsook voor de economie, is dat van heel groot belang.
Maar een 55-jarige zonder comorbiditeit heeft toch een hoger risico dan een 35-jarige diabetespatiënt?
Ja, en ook daar is rekening mee gehouden in de volgorde van de uitnodiging van patiënten. Na de zorgverleners komen eerst de 65-plussers aan bod, dan de 45-65-jarigen met comorbiditeit (met enkele uitzonderingen) dan de 45-65-jarigen zonder comorbiditeit en vervolgens de 18-45-jarigen met comorbiditeit om ten slotte de rest van de bevolking te vaccineren.
De selectie kan niet gebeuren omdat te weinig burgers een GMD hebben?
Omdat we weten dat geen enkele bron perfect is, is er gekozen om de data van drie bronnen samen te voegen. Het kankerregister gaat een lijst opstellen met patiënten die de laatste vijf jaar een diagnose van kanker gehad hebben, de mutualiteiten gaan op basis van een aantal indirecte parameters (bv. medicatiegebruik) een lijst opstellen en de huisartsen gaan op basis van een automatische query een lijst maken en kunnen, indien gewenst, hier nog zelf patiënten aan toevoegen. Al deze lijsten worden samengevoegd tot één unieke lijst in een veilig centraal register: de Vaccination Codes Database.
Selecteren uit onze GMD’s gaat uren werk zijn?
We weten dat niet alle dossiers perfect in orde zijn. Daarom worden er software tools ontwikkeld die zowel helpen bij het verbeteren van de codering in de medische dossiers als bij de selectie van risicopatiënten. Deze automatisch gegenereerde lijsten kunnen dan doorgestuurd worden naar de Vaccination Codes Database. Het is de huisarts zelf die bepaalt hoeveel energie hij of zij hierin steekt. De huisarts heeft altijd wel de mogelijkheid om (ook individuele) patiënten toe te voegen. Voor het selectieproces vanuit de medische dossiers verwijzen we graag naar de webinars die hierover georganiseerd zijn door Domus Medica.
Gaan patiënten shoppen of druk zetten om op de lijst gezet te worden?
Er zullen altijd patiënten zijn dit dat proberen, dat kennen we ook bij het shopgedrag voor ziektebriefjes of medicatie. Daarom dat er de koppeling met het GMD is gemaakt. Enkel de GMD-arts (die zijn/haar patiënt het best kent) of een huisarts die een bewezen therapeutische relatie heeft met de patiënt kan de selectie maken. Daarnaast is het ook belangrijk om aan patiënten volgende stappen uit te leggen: ten eerste, iedereen krijgt de kans om zich te laten vaccineren, maar sommigen iets later, en ten tweede, dat het een goed teken is dat ze niet op de lijst voorkomen want dat wil zeggen dat het risico op zware complicaties, als ze toch COVID zouden krijgen, miniem is.
De huisarts wordt de administratief bediende van de overheid!
Dit is niet juist. Wij gaan als huisartsen geen enkele brief versturen. De uitnodigingen vertrekken vanuit de Vaccination Codes Database. De brieven worden door een arts – leidend ambtenaar van de Vlaamse overheid verstuurd. Ook de keuze voor de prioritering is vastgelegd door de Hoge Gezondheidsraad en bekrachtigd door de politiek.
Door de selectie ga je stigmatiseren, gaat men medische data verspreiden.
Neen, we gaan niet stigmatiseren. Neen, er gaan geen medische data verspreid worden via de Vaccination Codes Database. In deze database staat trouwens alleen of een persoon een verhoogd risico heeft of niet, de reden wordt niet vermeld. Het klopt dat je op een bepaald moment gaat opgeroepen worden en dat er dan een aantal mensen samenzitten in het vaccinatiecentrum maar dat is evengoed het geval als we gemeenschappelijke griepvaccinatiemomenten organiseren in onze praktijken (dat zijn ook geselecteerde patiënten) die op dat moment samenkomen. Mogelijk wordt deze groep ook samen uitgenodigd met mensen van een bepaalde leeftijdsgroep om geen enkele vorm van stigmatisering mogelijk te maken.
Gaat de selectie een vertraging van de vaccinatiecampagne veroorzaken?
Neen, op geen enkel moment. De uitnodigingen (afhankelijk van het aantal geleverde vaccins) vertrekken uit de centrale Vaccination Codes Database. De volgorde waarin de mensen uitgenodigd worden, ligt vast. Dus, als er op een bepaald moment geen patiënten meer zitten in de databank die tot een bepaalde categorie behoren (bv. 45-65-jarigen met comorbiditeit) gaat men automatisch naar de volgende categorie (de 45-65-jarigen zonder comorbiditeit). Er zal dus nooit een vertraging zijn van de uitnodigingen en vaccinatiesnelheid.
Zal dit allemaal perfect verlopen?
Neen. Maar perfectie is de vijand van het goede. En het goede is dat we als huisarts onze meest kwetsbare patiënten zo goed mogelijk proberen te beschermen en zo snel mogelijk perspectief geven voor de rest van de maatschappij.
