Fotograferen van een patiënt: kan het?

11 jan 2018

De Nationale Raad van de Orde der Artsen kreeg de vraag van een schoolarts of hij de letsels mag fotograferen van een kind waarvan hij vermoedt dat er sprake is van mishandeling.

Ongeacht of er sprake is van mishandeling heeft de Nationale Raad een aantal regels in verband met het fotograferen van een patiënt. Fotograferen tijdens een klinisch onderzoek kan gerechtvaardigd zijn om diagnostische, therapeutische of gerechtelijk-geneeskundige redenen. Het is een niet-invasieve medische handeling die toelaat een beeld vast te leggen van een situatie op een welbepaald moment. Dit kan nuttig zijn wanneer het letsel of de aandoening evolueert of verdwijnt. Bij de foto moet een schriftelijke beschrijving worden gevoegd van het letsel en moet de datum worden toegevoegd. De patiënt moet worden ingelicht over de redenen waarom de foto genomen wordt. De foto maakt deel uit van het medisch dossier.

Door de aard van zijn functie heeft de schoolarts een belangrijke rol bij het opsporen van kindermishandeling. De plichtenleer verplicht de arts om bij vermoeden van mishandeling, misbruik, uitbuiting of verwaarlozing meteen het nodige te doen om het kind te beschermen. De schoolarts moet daarbij voorzichtig, objectief en zorgzaam te werk gaan. De vertrouwensrelatie met het kind is van cruciaal belang. Niettegenstaande zijn beroepsautonomie raadt de Nationale Raad de schoolarts toch aan samen te werken met gespecialiseerde artsen en diensten aangezien het niet altijd eenvoudig is dergelijke situaties in te schatten en gepast te reageren ten opzichte van het kind en zijn familie.

Wanneer een medische onderzoek sporen of verdachte letsels aan het licht brengt, maakt de arts op objectieve wijze melding van de eventuele uitlatingen van het kind, bij voorkeur in diens eigen bewoordingen, en noteert hij zijn bevindingen nauwkeurig in het medisch dossier. De foto's van de letsels zijn in deze context een voorzichtig en nuttig documentatiemiddel voor een correcte diagnose en daaruit volgende maatregelen. Bovendien kunnen ze een waardevol ondersteuningselement zijn bij een gerechtelijk-geneeskundige expertise ter bepaling van een al dan niet accidentele oorsprong van de letsels. Het is aan de schoolarts te oordelen of foto's aangewezen zijn en of hij zich, onder zijn toezicht, hiertoe laat bijstaan door een ervaren medewerker. Belangrijk: het oordeelsbekwame kind mag niet tegen zijn wil worden gefotografeerd.

De arts dient de toegang tot zijn vaststellingen, tot de eventuele foto's en andere inlichtingen in verband met de mishandeling strikt te beperken tot de personen van wie hij meent dat zij ze nodig hebben om hun opdracht te vervullen in het belang van het kind, in het bijzonder de andere artsen betrokken bij de diagnose en de behandeling en de artsen-gerechtsdeskundigen. De arts dient alle maatregelen te nemen opdat het beroepsgeheim in deze uiterst gevoelige materie geëerbiedigd wordt, in het bijzonder bij de uitwisseling van medische gegevens zoals foto's.