In een deze week verschenen rapport stelt het Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE) dat mantelzorgers meer aandacht en ondersteuning verdienen dan ze vandaag krijgen.
Familieleden, buren en vrienden die de zorg op zich nemen van een oudere of een zieke worden steeds belangrijker in de gezondheidszorg. Zij zorgen er mee voor dat de kostprijs van de zorg onder controle blijft. Het KCE onderzocht samen met UA, UCL en Yellow Window welke ondersteuning mantelzorgers vandaag van de overheid krijgen en hoe dit in een aantal buurlanden geregeld is. Het levert een zeer heterogeen beeld op met zowel positieve als negatieve punten. "Het geven van mantelzorg kan verrijkend zijn, maar ook belastend voor de mantelzorger. Niet alleen voor zijn gezondheid, maar ook bijvoorbeeld door het verlies van salaris en pensioenrechten", stelt het KCE bij het begin van de studie vast.
Verwachten mantelzorgers financiële ondersteuning voor de hulpverlening die ze bieden? Een beperkte uitkering wordt eerder gezien als een erkenning van het werk dat ze verrichten dan als een stimulans om dat te doen. "De beperkte toelagen zijn zeker niet de reden waarom mantelzorgers helpen, maar ze blijken ook geen aansporing te zijn om meer professionele hulp in te roepen." Een punt waar België in vergelijking met de buurlanden goed scoort, zijn de betaalde verlofregelingen die werkende mantelzorgers kunnen gebruiken om zieke familieleden te verzorgen. Een opmerkelijke vaststelling: sommige mantelzorgers nemen zelf ziekteverlof om mantelzorg te kunnen verlenen.
Met de informatieverstrekking over wat er mogelijk is, loopt het wel mis. Het KCE stelt vast dat de bestaande dienstverlening en steun voor zorgbehoevenden en mantelzorgers en de informatie daarover veel te versnipperd is. Dat heeft als gevolg dat de mogelijkheden niet goed op elkaar afgestemd zijn en dat de mantelzorger vaak niet weet welke mogelijkheden er allemaal zijn. Vooral mensen uit de lagere socio-economische klassen vallen hierdoor uit de boot. De oplossing ligt volgens het KCE in een doelmatig, goed gestructureerd en toegankelijk informatiekanaal met een centrale website.
Een aantal maatregelen dringen zich duidelijk op. Maar het KCE wil niet overhaast te werk gaan voor de uitwerking ervan. "Eerst moet er een breed maatschappelijk debat gevoerd worden over de plaats van de mantelzorger in het systeem van lange-termijn zorg. Hierbij moet een analyse van de impact en de ondersteuning van mantelzorg worden gemaakt. Daarnaast moet worden nagedacht over hoe en welke steunmaatregelen moeten worden gegeven aan personen met het wettelijk statuut van mantelzorger. Dat statuut is goedgekeurd in de Kamer en treedt binnenkort in werking", besluit het KCE.