De ongelijkheid in het verlies aan gezonde levensjaren door chronische ziekten neemt jaar na jaar toe. Dat blijkt uit een studie die wetenschappelijk instituut Sciensano en de Universiteit Gent publiceerden. Om het tij te keren, moet er meer aandacht gaan naar sociaal zwakkere groepen.
Chronische aandoeningen zoals diabetes of hart- en vaatziekten verkorten niet enkel de levensduur, ze leiden ook tot een verminderde levenskwaliteit. Patiënten die lijden aan een chronische ziekte, verliezen gezonde levensjaren. Hoe vaker een chronische ziekte voorkomt onder de bevolking, hoe hoger de impact van de ziekte op de individuele patiënt, hoe hoger het verlies aan gezonde levensjaren. Het verlies aan gezonde levensjaren is echter niet gelijk verdeeld. Patiënten met een lagere sociale positie verliezen systematisch meer gezonde levensjaren dan patiënten met een hogere sociale positie. Uit een nieuwe analyse van de gegevens van de laatste twee Belgische gezondheidsenquêtes (2013 en 2018) leiden wetenschappelijk instituut Sciensano en de Universiteit Gent af dat de kloof enkel maar toeneemt.
“In 2013 gingen in de groep met de laagste sociale positie 50.000 gezonde levensjaren verloren door chronische ziekten per 100.000 personen. In de groep met de hoogste sociale positie was dit net geen 20.000. Dat is dus een verschil van 30.000 verloren gezonde levensjaren tussen beide groepen”, zegt Brecht Devleesschauwer, epidemioloog bij Sciensano. “In 2018 steeg dit verschil tussen beide groepen tot 40.000 verloren gezonde levensjaren. Er gingen ten opzichte van 2013 meer gezonde levensjaren verloren door chronische ziekten bij alle groepen, maar veel meer bij de groepen met de laagste sociale positie.”
België staat niet alleen met deze evolutie. Ook in andere landen neemt de kloof toe. Daarbij speelt een dubbel fenomeen. Chronische ziekten komen meer voor bij mensen met een lagere sociale positie en de ziekten hebben een grotere impact op hun levenskwaliteit. Meerdere factoren spelen daarbij een rol: en minder gezonde leef- en werkomgeving, minder gezondheidsvaardigheden en een beperktere toegang tot gezondheidzorg. De onderzoekers vrezen dat de kloof bij een ongewijzigde politiek enkel maar zal toenemen. Naarmate de bevolking veroudert en chronische ziekten minder snel tot een overlijden leiden, zal de negatieve impact van chronische ziekten op de levenskwaliteit verder toenemen. Brecht Devleesschauwer pleit er dan ook voor de preventie en de bestrijding van chronische ziekten prioritair te maken, zowel op Belgische als Europees niveau. “Bijzondere aandacht voor de sociaal kwetsbaren is hierbij cruciaal om de gezondheidsongelijkheid niet verder te doen toenemen.”
Filip Ceulemans
Let's Scale Up Care: studiedagen over de Organisatie van Chronische Zorg in de Huisartsenpraktijk
Het groeiende aantal mensen met een complexe ondersteuningsnood zet druk op de huisartsenpraktijk. Deze druk opvangen en de zorg toegankelijk houden wordt steeds moeilijker. Dit maakt de evolutie naar ‘geïntegreerde zorg’ noodzakelijk. De methoden en structuren voor deze omschakeling zijn grotendeels gekend, maar op praktijkniveau is het nog geen ‘business as usual’. Naast voldoende huisartsen en een faciliterend gezondheidsbeleid, vraagt het ook een andere organisatie van de praktijk. Huisartsen en hun team willen de zorg wel zo organiseren, maar de hectiek van alledag maakt verandering niet evident.
In samenwerking met SCUBY Belgium en medemogelijk gemaakt door ebpracticenet, organiseert Domus Medica dit najaar verspreid over Vlaanderen een viertal studiedagen over de organisatie van chronische zorg in de huisartsenpraktijk. Tijdens deze studiedagen bieden we huisartsen en hun teamgenoten, tools en tips ter ondersteuning van het veranderproces naar een meer geïntegreerde zorg. De eerste studiedag is op 22 oktober 2022 in Gent-Zwijnaarde.
Emy Kool
Expertisedomeinverantwoordelijke chronische zorg
