Uit cijfers die het Intermutualistisch Agentschap (IMA) recent publiceerde, blijkt dat de consumptie van antibiotica sinds 2015 gevoelig is gedaald.
Omdat België eind jaren 1990 behoorde tot de top drie van antibioticagebruik in Europa, werd in 1999 de Belgische Commissie voor de Coördinatie van het Antibioticabeleid (BAPCOC) opgericht. Ondanks meerdere sensibiliseringscampagnes bleef de antibioticaconsumptie in ons land lange tijd op eenzelfde niveau. In 2009 telde het Intermutualistisch Agentschap (IMA) 22,76 DDD’s per duizend rechthebbenden per dag, in 2014 bedroeg dat 23,83 DDD’s. Vanaf dat jaar volgde er een gestage afname: 22,92 DDD’s in 2015, 21,85 DDD’s in 2016, 21,05 DDD’s in 2017, 20,01 DDD’s in 2018 en 17,69 DDD’s in 2019. Ook het aantal patiënten dat antibiotica gebruikt, nam de voorbije jaren drastisch af van 1,16 per duizend rechthebbenden in 2012 tot 0,88 in 2019.
De daling is uiteraard een positief gegeven. Dat neemt echter niet weg dat België nog steeds een van de landen met een hoog antibioticagebruik is. De verschillen tussen EU-landen zijn overigens frappant, waarbij onze buurlanden de uitersten vormen. Het antibioticagebruik In Nederland (8,7 DDD’s per duizend personen per dag) en Duitsland (11,4 DDD’s) staat in schril contrast met dat in Frankrijk (23,3 DDD’s). Absolute ‘koploper’ is Griekenland met maar liefst 32,4 DDD’s.
Opmerkelijk is nog het verschil tussen mannen en vrouwen. Door de jaren heen zijn er steeds meer vrouwen die antibiotica gebruiken dan mannen. In 2019 waren dat 0,99 vrouwen per duizend rechthebbenden per dag tegenover 0,77 mannen. Het IMA vermoedt dat de verklaring ligt in het feit dat vrouwen vaker naar de huisarts gaan dan mannen. Kijken we naar de leeftijd, dan blijken de oudste categorie (75+) en de jongste (0 tot 4 jaar) het vaakst antibiotica te gebruiken. De leeftijdscategorie die het minst vaak antibiotica wordt voorgeschreven, is die van 5 tot 14 jaar. Daarna loopt het gebruik stelselmatig op naarmate de leeftijd toeneemt.
De meest spectaculaire daling doet zich voor bij de chinolonen. Daar is de beslissing van het Riziv om de terugbetalingsvoorwaarden vanaf 1 mei 2018 te verstrengen niet vreemd aan. In 2009 bedroeg het aantal DDD’s per duizend rechthebbenden per dag voor chinolonen 2,61. In 2017 was dat gedaald tot 1,91 DDD’s, waarna het in 2018 in vrije val ging tot 0,57 DDD’s.
Filip Ceulemans
