De Risk Management Group (RMG) laat weten dat op basis van de epidemiologische surveillance het waarschuwingsniveau voor luchtweginfecties op 13/03/2025 verlaagd werd naar code geel. Dat betekent dat er nog steeds een belangrijke circulatie van respiratoire pathogenen heerst, maar dat de druk op het zorgsysteem weer beter onder controle is.
Om de situatie verder te verbeteren, het risico op nieuwe verspreiding te beperken, kwetsbare personen te beschermen, en de druk op onze zorg verder te laten afnemen, formuleert de Risk Management Group (RMG) voor de zorgsector volgende aanbevelingen:
1) Allereerst raadt de RMG aan dat zowel zorgverleners als patiënten de gekende basisaanbevelingen goed opvolgen:
- Ontsmet de handen met handalcohol tijdens contacten in de zorg en was de handen regelmatig met water en zeep
- Ventileer binnenruimten optimaal en regelmatig
- Als je niest of hoest, gebruik dan een zakdoek voor eenmalig gebruik of nies in de elleboog
- Blijf thuis als je acuut ziek bent, tot de acute symptomen verdwenen zijn, en vermijd contact met anderen, in het bijzonder met kwetsbare patiënten
- Wanneer je niet meer acuut ziek bent en de symptomen milderen, draag dan toch nog enkele dagen (minstens 5, ideaal langer) na de start van de symptomen een mondmasker tijdens contact met andere personen en houd afstand, zeker bij contact met kwetsbare personen en met patiënten.
- Laat je vaccineren volgens de aanbevelingen van de Hoge Gezondheidsraad (HGR) voor de aanbevolen pathogenen als je zelf of je naaste een hoger risico loopt op ernstige infectie, als je in de zorg werkt, en als je zwanger bent of zwanger wil worden in de nabije toekomst. Volg de aanbevelingen van je werkgever en arbeidsarts.
In de context van respiratoire infecties verwijst de term ‘kwetsbare personen’ naar mensen die een verhoogd risico lopen op een ernstiger verloop van de luchtweginfectie, op ernstige complicaties en op overlijden in vergelijking met niet-kwetsbare personen. De bescherming van deze groepen vereist bijzondere aandacht bij vaccinaties, preventieve aanbevelingen en vroege behandeling, zo nodig. Volgende personen worden als ‘kwetsbaar’ beschouwd:
- Ouderen: personen van 65 jaar en ouder
- Personen met chronische aandoeningen: mensen met onderliggende gezondheidsproblemen zoals chronische aandoeningen aan de longen (zoals COPD en ernstige astma), van het hart en de bloedvaten (uitgezonderd hypertensie), van de lever of de nieren, metabole aandoeningen (inclusief diabetes) of neuromusculaire aandoeningen
- Patiënten met immuniteitsstoornissen (natuurlijk of geïnduceerd), in het bijzonder indien deze ernstig is (KRINKO-risicogroepen 2 en 3)
- Zwangere vrouwen, ongeacht de fase van de zwangerschap
- Pasgeborenen en zuigelingen die vanwege de immaturiteit van hun immuunsysteem beschouwd kunnen worden als kwetsbare personen, afhankelijk van het type ziekteverwekker
Voor kinderen tot 18 jaar gelden enkel de eerste 4 aanbevelingen, dus niet het dragen van mondmaskers. We vragen de ouders echter om op drukke plaatsen rekening te houden met het risico op besmettingen, zeker in contact met kwetsbare mensen.
2) Als bijkomende aanbevelingen voor de zorgsector in code geel benadrukt de RMG volgende adviezen:
Afhankelijk van de context en wanneer de zorgverstrekker of zorginstelling in de mogelijkheid verkeert om zelf een gedegen risicoanalyse uit te voeren, zijn deze aanbevelingen lokaal of situationeel aanpasbaar. Hierbij wordt benadrukt dat diversificatie van aanbevelingen vermeden moet worden om de informatie eenvoudig te houden voor de zorgvragers én zorgverleners, zodat zij de aanbevelingen ook maximaal kunnen en willen opvolgen. De aanbevelingen voor de zorg houden geen rekening met de vaccinatiestatus van personen, patiënt(en) of zorgverleners, om deze zo algemeen mogelijk te houden en omdat vaccinatie wel beschermt tegen een ernstiger verloop van de respectievelijke infecties, maar een besmetting of overdracht van pathogenen niet noodzakelijk helemaal voorkomt.
Het verdient aanbeveling eraan te herinneren dat zelfs gevaccineerden met een milde of zelfs asymptomatische infectie pathogeenpartikels kunnen verspreiden gedurende 5 à 10 dagen of zelfs langer na de start van de symptomen of na diagnose, zelfs als de symptomen helemaal verdwenen zijn.
Er zijn uitzonderingen mogelijk voor wat betreft mondmaskerdracht voor personen en patiënten, zoals vermeld onder 'Bijzondere contacten' – alsook hun asymptomatische zorgverleners.
A) De preventieve zorg:
Geen bijkomende aanbevelingen.
B) De zorgcollectiviteiten voor lang verblijf:
De residenten van zorgcollectiviteiten voor lang verblijf (LTCF) zijn voor een deel ook niet-zieke personen, maar vertonen een hogere kwetsbaarheid dan de algemene bevolking.
Net zoals voor de algemene bevolking geldt dat ziek personeel niet aan de slag hoort te zijn in de zorg, maar thuis te blijven zolang men acuut ziek is, nemen zij als zij weer aan het werk gaan best nog meerdere dagen (minstens 5, ideaal langer) na het milderen van de symptomen gepaste voorzorgsmaatregelen (dragen van een mondmasker, handhygiëne, afstand houden, …). Hetzelfde geldt voor bezoekers.
In code geel wordt extra nadruk gelegd op optimale en regelmatige ventilatie. Acuut zieke zorgverleners en bezoekers horen niet thuis in de collectiviteit. Zieke residenten blijven op hun kamer zolang zij acuut ziek zijn. Van zodra zij niet meer acuut ziek zijn, maar nog mild symptomatisch, worden residenten aanbevolen een mondmasker te dragen in de collectiviteit. Mild symptomatische bezoekers en zorgverleners die toch in de collectiviteit moeten zijn, worden sterk aanbevolen een mondmasker te dragen. We benadrukken de rol van de Coördinerend Raadgevend Arts (CRA) als deelnemer aan de crisiscel van de collectiviteit die in overleg met het comité infectiepreventie de lokale situatie moet inschatten en om aangepaste of bijkomende aanbevelingen te doen of maatregelen te nemen.
C) De curatieve zorg:
In de curatieve zorg is contact met mogelijk besmettelijke patiënten meestal onvermijdbaar.
Voor de ambulante zorg/eerste lijn (huisartspraktijken, specialisten, privéklinieken, tandartsen, apotheken, thuisverpleging, kinesitherapeuten, psychologen, …) geldt dat de algemene richtlijnen uniform toegepast moeten worden in afwezigheid van een specifieke risicoanalyse (‘Keep it simple’), om het begrip bij de bevolking én de zorgverleners te faciliteren en hen aldus de aanbevelingen beter te laten opvolgen.
Voor de ziekenhuizen in tweede en derde lijn geldt hetzelfde, maar de hoofdarts kan in overleg met het comité infectiepreventie een eigen risicoanalyse doorvoeren en uitzonderingen toestaan of strengere regels opleggen voor alle of voor specifieke activiteiten, diensten of afdelingen.
Zieke zorgverleners – ongeacht het waarschuwingsniveau – horen niet in de zorg aan de slag te zijn zolang zij acuut ziek zijn en nemen als zij weer aan het werk gaan na het milderen van de symptomen best nog meerdere dagen (minstens 5 dagen na de start van de symptomen, ideaal langer) gepaste voorzorgsmaatregelen (dragen van een mondmasker, handhygiëne, afstand houden als mogelijk, …).
In code geel worden optimalisatie van luchtkwaliteit en ventilatie herhaald en blijft het dragen van een mondmasker aanbevolen voor symptomatische patiënten en voor de zorgverleners die hen behandelen, alsook voor zorgverleners in contact met kwetsbare patiënten.
D) De acute- en intensieve zorg, operatiekwartier en recovery en het acuut transport
Voor spoedgevallendiensten, spoedinterventies, intensieve zorg, dringende ingrepen en dringend medisch transport is het zo goed als onmogelijk om voorafgaand aan het contact in te schatten of een patiënt besmettelijk of kwetsbaar zou kunnen zijn.
Daarom blijft mondmaskerdracht in code geel voor patiënten met respiratoire symptomen en voor zorgverleners aanbevolen en moeten zorgverleners blijvend aandacht besteden aan het zich afschermen van aerosolgenererende situaties.
In de bijgevoegde tabel staan de bijkomende aanbevelingen per waarschuwingsniveau en/of de sector.
(Bron: Mededeling van de RMG van 13/03/2025)