Sciensano heeft voor het eerst de Belgische inspanningen geëvalueerd om de invloed van de tabaksindustrie op het volksgezondheidsbeleid te beperken. De evaluatie, uitgevoerd in het kader van de Global Tobacco Industry Interference Index, plaatst België op de 38e plaats van 100 landen en op de 9e plaats binnen Europa. Hoewel deze score boven het gemiddelde ligt, wijst Sciensano op belangrijke tekortkomingen en het uitblijven van noodzakelijke beleidsmaatregelen.
België heeft zich in 2005 verbonden aan het WHO-Kaderverdrag inzake tabaksontmoediging, en herbevestigde dit engagement in de interfederale strategie 2022–2028. Toch blijven concrete stappen uit om de inmenging van de tabaksindustrie effectief te beperken. Er is geen verplicht transparantieregister en ook een gedragscode voor interacties tussen overheid en industrie ontbreekt. De bestaande regelgeving biedt slechts beperkte transparantie over lobbyactiviteiten en andere vormen van beïnvloeding.
Sciensano identificeert vijf prioritaire verbeterpunten, waaronder het verbieden van bewustmakingscampagnes door de tabaksindustrie en het invoeren van een draaideurverbod tussen overheid en industrie. Hoewel er tussen 2020 en 2025 geen directe beleidsinmenging werd vastgesteld, zijn er wel signalen van indirecte beïnvloeding via samenwerkingen en belangenvertegenwoordiging.
Tabak blijft een ernstig gezondheidsprobleem in België, met een rookprevalentie van bijna 18% en een geschatte jaarlijkse kost van 534 miljoen euro aan gezondheidsuitgaven. Sciensano zal de situatie voortaan tweejaarlijks monitoren om de impact van beleidsmaatregelen op de volksgezondheid op te volgen.
Raadpleeg het volledige rapport op de website van Sciensano.
Wim Torbeyns