Studenten geneeskunde hebben het moeilijk met patiëntgerichtheid

21 jun 2012

Patiëntgerichtheid wordt sinds vele jaren internationaal erkend als een essentiële voorwaarde voor kwaliteitsvolle gezondheidszorg, ook in de huisartsgeneeskunde. In haar doctoraat, dat ze vorige week in Antwerpen verdedigde, stelt dr. Katrien Bombeke dat  studenten geneeskunde het “verontrustend moeilijk hebben om patiëntgericht te zijn in de praktijk, zelfs al hebben ze een positieve attitude”.

katrien bombeke2

Patiëntgerichte geneeskunde resulteert niet alleen in tevreden patiënten, maar ook in een betere therapietrouw, een betere gezondheid en minder uitgaven in de gezondheidszorg. Het belang ervan voor de patiënt, de arts en de maatschappij is dus erg groot. In haar doctoraatsscriptie onderzocht Katrien Bombeke hoe het medisch onderwijs toekomstige artsen beter kan ondersteunen in de ontwikkeling van hun patiëntgerichtheid. Onder patiëntgericht verstaat men trouwens dat de arts “extra aandacht heeft voor de zieke mens in zijn unieke context en voor de biologische, psychische en sociale factoren in het ziekteproces. Zij beschouwen de patiënt als een gelijkwaardige partner bij het nemen van beslissingen en een gezonde arts-patiëntrelatie is voor hen een basisvoorwaarde voor goede geneeskunde.” 

Wat voor Katrien Bombeke in elk geval vaststaat, is dat het probleem niet ligt in de attitude van de studenten geneeskunde. Zij willen wel degelijk patiëntgericht te werk gaan. “Andere factoren bepalen dat de studenten het in de praktijk moeilijk hebben om patiëntgericht te werk te gaan. Het ontbreken van rolmodellen bijvoorbeeld. Maar ook de confrontatie met de werkdruk, met vermoeidheid en met de praktijk die net iets anders is dan wat tijdens de opleiding communicatievaardigheden werd aangeleerd. We moeten er ons als onderwijsinstelling nog meer van bewust worden dat de opleidingen een ‘ideale wereld’ scheppen, maar dat de dagelijkse praktijk er vaak anders uitziet. We moeten proberen de overgang tussen de twee beter te laten verlopen”, aldus Katrien Bombeke, die niet alleen een huisartsenpraktijk heeft, maar ook verbonden is aan het Centrum voor Huisartsgeneeskunde van de Faculteit Geneeskunde en Gezondheidswetenschappen van de Universiteit Antwerpen. 

Toekomst 

Welke oplossingen stelt Katrien Bombeke voor om hier in de toekomst iets aan te veranderen? “Misschien kunnen we een daling in patiëntgerichtheid tijdens het stagejaar niet voorkomen, misschien kunnen we studenten geneeskunde deze intense ervaring niet besparen en misschien is dat niet eens nodig. Onze taak als opleiders is om studenten hierop voor te bereiden, en hen te helpen om deze minder patiëntgerichte fase te beperken tot een overgangsfase”, geeft ze een eerste aanzet “Concreet kan zich dat vertalen in een tutorship tijdens het stagejaar. Maar ook in het aanbieden – niet verplicht – van mindfulness in de opleiding. Misschien moeten we er ook aan denken de relatie tussen de student en de opleider te versterken. Daarvoor moeten dan wel de nodige randvoorwaarden gecreëerd worden, bijvoorbeeld het verlengen van de periode waarin een student bij een stagemeester is. Op die manier kan de student beter ingebed worden.”

“Als we erin slagen om de inzichten en aanbevelingen van mijn doctoraat in onderzoek en onderwijs te implementeren, zal patiëntgerichtheid misschien niet in de nabije toekomst de kern van de geneeskunde uitmaken, maar het zal op zijn minst aanwezig zijn in geest, hart en handen van de jonge artsen die, als rolmodellen, hun toekomstige studenten zullen inspireren”, besluit Katrien Bombeke.

 

Zie ook eerdere artikels van Katrien Bombeke in Huisarts Nu:

Meer nieuws