Elke arts en elke zwangere vrouw weten het: rubella in de zwangerschap kan dramatische gevolgen hebben voor het ongeboren kind. Hoewel het laatste autochtone geval van congenitale rubella in België werd vastgesteld in 2007, blijft het nodig om (liefst nog vóór de zwangerschap) de immuunstatus van uw patiënte na te kijken en zo nodig de vaccinatie (voor/na de zwangerschap) in orde te brengen.
Indien er een schriftelijk bewijs is van vaccinatie, hoeft u in principe geen serologie te doen.1 Doet u toch een bloedname, dan moet énkel Rubella IgG bepaald worden. Het bepalen van IgM antistoffen is slechts nuttig als u een acute infectie vermoedt. Nochtans gebeuren in België jaarlijks 85 000 aanvragen voor Rubella IgM (cijfers RIZIV 2018). Het zijn vooral gynaecologen die de test aanvragen, maar huisartsen nemen toch ook 34% van die aanvragen voor hun rekening. De test wordt bijna uitsluitend aangevraagd bij vrouwen in de reproductieve leeftijd (figuur), wat duidelijk aantoont dat het om een – verkeerde- vorm van screening gaat.
Niet alleen wordt daarmee elk jaar €200 000 in de vuilnisbak gegooid (het honorarium voor zo’n 7 600 consultaties); het leidt vooral tot heel wat onnodige ongerustheid. Het is al lang bekend dat er kruisreactiviteit bestaat tussen rubella IgM en andere (doorgemaakte) infecties.2 Bovendien is de prevalentie van rubella in België zo laag dat de positief predictieve waarde van Rubella IgM+ rond 3.7% ligt!3 Het Nationaal Referentie Centrum (NRC) voor mazelen, bof en rubella (Sciensano) kreeg vorig jaar 56 stalen van zwangere vrouwen toegestuurd voor confirmatie van positieve rubella-serologie. Geen enkel geval kon worden bevestigd, maar 56 koppels brachten wel bange dagen door.
Huisartsen lopen voorop in evidencebased geneeskunde en het rationeel gebruik van de beschikbare middelen, maar soms sluipen er toch foute gewoontes in. Laat ons die durven in vraag stellen. ‘Primum non nocere’, het adagium blijft ook vandaag relevant.
Dr. Laura Cornelissen, gynaecologe
Epidemiologie van Infectieziekten, Sciensano
Referenties:
- Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg (KCE). Welke onderzoeken zijn aanbevolen bij een zwangerschap? [rapport 248]. Brussel, België; 2015.
- Kurtz JB, Anderson MJ. Cross-reactions in rubella and parvovirus specific IgM tests. Lancet. 1985 Dec 14;2(8468):1356.
- Bolotin S, Lim G, Dang V, Crowcroft N, Gubbay J, Mazzulli T, et al. The utility of measles and rubella IgM serology in an elimination setting, Ontario, Canada, 2009-2014. PLoS One. 2017;12(8):e0181172.
