In het volgende nummer van Huisarts Nu en deze week al online op de website van Domus Medica verschijnt de richtlijn voor goede medische praktijkvoering rond hormonale anticonceptie. Een primeur, vermits het de eerste richtlijn is die Domus Medica en het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) samen opstelden. ‘Een leerrijke, maar soms ook moeilijke ervaring’, zegt hoofdauteur Lieve Peremans.

Sinds Domus Medica in 2002 een richtlijn voor het gebruik van hormonale anticonceptie publiceerde, kwamen er in deze sector heel wat nieuwe middelen op de markt. Hoog tijd dus om een nieuwe richtlijn te maken. Die richtlijn, die deze week online komt en in het volgende nummer van Huisarts Nu verschijnt, zorgt meteen voor een primeur: het is de eerste richtlijn die gezamenlijk door Domus Medica en het NHG werd uitgewerkt. ‘Het lijkt logisch dat binnen eenzelfde, bovendien klein, taalgebied samengewerkt wordt om richtlijnen uit te werken’, zegt Lieve Peremans van de Vakgroep Eerstelijns- en Interdisciplinaire Zorg van de Universiteit Antwerpen en van de commissie richtlijnen van Domus Medica. Toch bleek het allemaal iets minder vanzelfsprekend te zijn dan gedacht. ‘Het was een leerrijke, maar ook moeilijke oefening.’

‘Het was alleszins leerrijk om van nabij te zien hoe men in Nederland met procedures omgaat. De NHG start niet, zoals in Vlaanderen, met klinische vragen, maar met een aantal sterk gefocuste onderzoeksvragen. Bovendien hebben zij een groter instituut en meer middelen. Dat maakt hun werking op zich iets comfortabeler en makkelijker’, aldus Lieve Peremans.

Commentaardag

Makkelijk was de samenwerking niet altijd. Domus Medica werkt vaak met bestaande, internationale richtlijnen die de kwaliteitscontrole volgens AGREE doorstaan en volgens de ADAPTE-procedure (www.adapte.org) worden aangepast aan de Vlaamse situatie. ‘Omdat de Nederlandse richtlijn geen evidentieniveaus gaf, was het aanpassen van de NHG-standaard geen optie. De NHG was evenwel bereid de GRADE-procedure (www.gradeworkinggroup.org) op te nemen in de ontwikkeling van haar nieuwe standaard. Om de twee werkwijzen met elkaar te verzoenen, verdeelden we de onderwerpen en gingen we elk op onze eigen manier aan de slag. Domus Medica vertrok vanuit klinische vragen en de adaptatie van bestaande aanbevelingen, terwijl het NHG startte met een de novo search in Cochrane en Medline’, legt Lieve Peremans de werkwijze uit.

Tijdens de periode van twee jaar waarin aan de nieuwe richtlijn gewerkt werd, vond op cruciale momenten overleg plaats tussen Domus Medica en NHG. Ondertussen toetste Domus Medica de nieuwe richtlijn bij een aantal LOK’s en werd ze becommentarieerd door experts. Het NHG koos bij deze richtlijn voor een ietwat speciale aanpak. Normaal werkt men in Nederland met een schriftelijke commentaarronde. Ditmaal koos de NHG er voor een commentaardag te organiseren. ‘Dat is een zeer breed opgevat evenement waarop allerhande experts – specialisten zowel als huisartsen – hun visie geven. Een zeer leerrijke ervaring, maar in Vlaanderen moeilijk te realiseren’, weet Lieve Peremans.

Verschilpunten

Tevreden stelt Lieve Peremans vast dat de kernboodschappen zeer gelijklopend zijn. ‘Dat betekent niet dat er geen verschillen zijn. Er blijven twee belangrijke verschilpunten bestaan. Het standpunt van Domus Medica over de contra-indicatie migraine werd minder streng gemaakt bij migraine zonder aura op jonge leeftijd. De enige absolute contra-indicatie blijft migraine met aura. Inzake hypertensie blijven we achter het standpunt staan om bij het jaarlijks consult de bloeddruk te nemen. Dat de NHG er een ander standpunt op nahoudt, heeft alles te maken met een andere structuur van het zorgsysteem: zij zien hun patiënten veel minder, vermits vrouwen er niet naar de huisarts moeten voor de vernieuwing van een pilvoorschrift. Het was dan ook opmerkelijk te zien dat tijdens de commentaardag ons sleutelmoment van 35 jaar om het anticonceptiebeleid van een vrouw te evalueren, erkend werd als een belangrijk moment. Enkel omwille van praktische redenen neemt het NHG het zelf niet op.’

Wat biedt de toekomst? Komt er nog samenwerking tussen Domus Medica en NHG? Als het van Lieve Peremans afhangt zeker wel. ‘De samenwerking was zonder twijfel verrijkend. Bovendien is het in het belang van patiënten, huisartsen en studenten van belang dat richtlijnen binnen eenzelfde taalgebied gelijklopend zijn. Willen we in de toekomst opnieuw samenwerken, dan moeten de procedures wel meer naar elkaar toegroeien’, besluit Lieve Peremans die nog opmerkt dat er een groot verschil bestaat in financiële ondersteuning. ‘Auteurs in Vlaanderen moeten een richtlijn maken met een veel kleiner budget dan in Nederland of in andere landen.’

De nieuwe Domus Medica richtlijn 'Hormonale anticonceptie' kunt u hier raadplegen.
De NHG-richtlijn 'Anticonceptie' kunt u hier raadplegen