Minister De Block maakte vandaag twaalf pilootprojecten bekend die een innovatieve aanpak van burn-out zullen uittesten in de praktijk. De bedoeling is om goede tools te ontwikkelen die werkgevers, overheden, zorgverleners en individuen later kunnen gebruiken om burn-out te voorkomen. Een van de goedgekeurde projecten is het vormingspakket dat Domus Medica samen zal uitwerken met de Vlaamse Vereniging voor Klinisch Psychologen.
Maggie De Block, minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid, heeft het startschot gegeven voor drie initiatieven rond de preventie van burn-out op de werkvloer. De projecten passen binnen haar visie op een geïntegreerde aanpak van burn-out en andere werkgerelateerde psychische aandoeningen, waarbij werkgevers, zorgverleners en overheid de handen in elkaar slaan om de ontwikkeling van een burn-out te voorkomen.
Minister De Block: “Burn-out is een belangrijk maatschappelijk probleem. Het aantal mensen met een burn-out zit jaar na jaar in de lift en wie erdoor getroffen wordt, heeft het vaak erg moeilijk om ervan af te geraken. Met deze projecten willen we op de werkvloer uittesten hoe we de signalen vroegtijdig kunnen detecteren en hoe we kunnen vermijden dat iemand daadwerkelijk een burn-out ontwikkelt. Want voorkomen is altijd beter dan genezen. Tezelfdertijd moeten we blijven zoeken naar de beste behandelingen, zodat we ook wie een burn-out heeft zo goed mogelijk kunnen helpen.”
Minister De Block gaf vandaag meer uitleg over de initiatieven die ze neemt in de strijd tegen burn-out tijdens de kick-offmeeting van één van de projecten.
- Het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s (Fedris) start een project binnen de ziekenhuis- en de banksector om een begeleidingstraject op maat uit te werken voor mensen die een hoog risico lopen om een burn-out te ontwikkelen of die al de eerste signalen vertonen. In het totaal kunnen er tot 1.000 werknemers deelnemen aan het project. Minister De Block trekt 2,5 miljoen euro uit voor dit project dat drie jaar zal duren. Minister De Block: “De bedoeling is om tot een onderbouwde aanpak te komen die werkt, zodat we die kunnen uitrollen naar alle werknemers in ons land.”
- Daarnaast maakte minister De Block 12 pilootprojecten uit verschillende sectoren bekend die een innovatieve aanpak van burn-out zullen uittesten in de praktijk. De bedoeling is om goede tools te ontwikkelen die werkgevers, overheden, zorgverleners en individuen later kunnen gebruiken om burn-out te voorkomen. Dat kan gaan over behandelmodellen maar evengoed over diagnostische tests of een systeem om alarmsignalen vroegtijdig te herkennen op de werkvloer. Cruciaal is dat burn-out niet eenzijdig wordt benaderd maar dat in elk project verschillende actoren binnen een bredere visie samen-werken: zorgverleners, administraties, academici, zelfstandigenorganisaties, artistieke organisaties…
De 12 projecten zijn geselecteerd uit 77 inzendingen. Ze zullen één jaar lopen en kunnen rekenen op een subsidie van 10.000 tot 300.000 euro. Alles samen trekt minister De Block 1,52 miljoen euro uit voor de 12 projecten. De begeleiding gebeurt door een wetenschappelijke commissie in samenwerking met Möbius. - Tot slot kondigde minister De Block een campagne aan die mensen moet helpen om de signalen van burn-out vroegtijdig te herkennen. Samen met die campagne wordt een website gelanceerd die alle nuttige informatie over burn-out bundelt voor burgers, of het nu zorgverleners, familieleden van iemand met een (beginnende) burn-out, werkgevers of individuen zijn. De campagne zal in de tweede helft van februari van start gaan.
Minister De Block: “Veel mensen weten nog te weinig over burn-out, waardoor ze de signalen niet herkennen en niet of te laat ingrijpen. Daarom is het belangrijk dat we informatie die we hebben over deze aandoening bundelen en op een duidelijke, verstaanbare manier beschikbaar maken voor iedere burger. Want iedereen kan een rol spelen in de preventie van burn-out.”
Pilootprojecten als katalysator
In haar beleid rond de secundaire preventie van burn-out kiest minister De Block er bewust voor om met pilootprojecten te werken. Minister De Block: “Op dit moment bestaat er relatief weinig wetenschappelijke literatuur over wat nu de beste manier is om een burn-out te voorkomen. Maar als je vaststelt dat steeds meer mensen uitvallen met een burn-out, mag je natuurlijk niet bij de pakken blijven zitten. Via deze pilootprojecten kunnen we nu op kleine schaal verschillende concepten uittesten, samen met de mensen op het terrein. Wat werkt, kunnen we vervolgens verder uitrollen en uit wat niet werkt, kunnen we lessen trekken voor de toekomst.”
De preventie van burn-out en andere stressgerelateerde aandoeningen gebeurt op verschillende niveaus. Eerst en vooral is er de primaire preventie, gericht op het voorkomen van de aandoening nog voor er sprake is van een verhoogd risico of van de eerste signalen. Dit valt onder de bevoegdheid van de minister van Werk en van de werkgevers uit de private en publieke sector, maar ook van de deelstaten die bevoegd zijn voor de preventie van onder meer geestelijkegezondheidszorgproblemen. Secundaire preventie gaat over de vroegtijdige opsporing van de aandoening en over de begeleiding van mensen die een verhoogd risico lopen, met de bedoeling om in een zo vroeg mogelijk stadium in te grijpen. Tertiaire preventie ten slotte is gericht op de re-integratie op de werkvloer van mensen na een burn-out en het vermijden dat zij hervallen. De re-integratietrajecten die minister De Block deze legislatuur lanceerde helpen werkgevers, werknemers en zorgverleners daarbij.
12 pilootprojecten
Naar een secundaire preventie van burn-out binnen de Openbare Instellingen van Sociale Zekerheid (Fedris)
Het proefproject biedt een flexibel en geïndividualiseerd begeleidingstraject aan voor de personeelsleden van de openbare instellingen van sociale zekerheid (OISZ) die aan een vroeg stadium van burn-out lijden. Ze zijn zowel op de persoon gericht (stressklinieksessies, psychische-lichamelijke sessies, cognitieve-emotionele sessies, enz.) als op de werkomgeving (via informatie over arbeidsrecht, welzijnswetgeving, enz.). Dit traject is ontwikkeld door Fedris.
Klinisch netwerk voor het werk - Focus op de professionalisering van de actoren (Intercommunale de soins spécialisés de Liège - Ulg)
Dit proefproject zet in op de opleiding en professionalisering van professionals uit de gezondheidszorg en actoren van ondernemingen via een specifieke klinische benadering van de aanpak van werkgerelateerde psychische aandoeningen. Hiervoor wordt een referentiesysteem van vaardigheden en pedagogische hulpmiddelen beschikbaar gemaakt. Voor de verspreiding van deze tools worden verschillende netwerkruimtes, multidisciplinaire referentiecentra, onderzoeks-, therapeutische en opleidingsruimtes opgericht, zowel voor gezondheidszorgprofessionals, actoren van de onderneming alsook voor individuen.
De veerkrachtige zelfstandige - Preventie van stress en burn-out bij zelfstandige ondernemers (Unizo – Integraal – Liantis)
In 2016 leed een kwart van alle zelfstandigen in invaliditeit aan arbeidsgerelateerde psychosociale aandoeningen. Zelfstandigenorganisatie UNIZO, opleidingsinstelling Integraal en dienstengroep Liantis verenigen zich om deze maatschappelijke uitdaging aan te pakken. Het project zet in op een brede sensibiliseringscampagne, specifieke tools, opleidingen, ontbijtsessies en individuele begeleidingen voor zelfstandigen.
Komen tot een geïntegreerde aanpak van burn-out in de huisartsenpraktijk via lokaal georganiseerde multidisciplinaire vormingen voor huisartsen en klinisch psychologen (Domus Medica en de Vlaamse Vereniging voor Klinische Psychologen)
Het project zet in op het versterken van de samenwerking tussen huisartsen en klinisch psychologen voor de detectie en behandeling van burn-out. Hiervoor wordt een vormingspakket uitgewerkt, bestaande uit een e-learning en vormingspakketten voor lokale kwaliteitsgroepen (LOK) voor artsen. Naast het herkennen van de signalen, focust het materiaal ook op de rollen van huisarts, klinisch psycholoog, coach, adviserend arts en arbeidsgeneesheer. Zo wordt duidelijk wanneer er een doorverwijzing nodig is en hoe de communicatie doorheen het zorgtraject verzekerd kan worden. In het project wordt ook de aanvraag voor een nomenclatuurcode voor het psychosociale consult uitgewerkt.
Bouwen aan mentaal vermogen ( Alert! Opleidingen en Constructiv Oost-Vlaanderen)
Dit proefproject wil via een catalogus een traject op maat van bedrijven in de bouwsector aanbieden. Met dit integraal traject wordt gewerkt aan een cultuurshift, waarbij het mentaal welzijn van medewerkers onderdeel wordt van de bestaande veiligheidscultuur. Het ultieme streefdoel is ervoor zorgen dat ook medewerkers met arbeidsgerelateerde mentale aandoeningen (langer) aan de slag kunnen blijven in deze harde sector.
"ECOUTE-EMOIS" ("Luisteren-emoties/luister naar mij") (Waalse Overheidsdienst SPW)
Dit project wordt medegefinancierd door Alda Greoli, Waalse minister van Gezondheid en Ambtenarenzaken.
De Waalse Overheidsdienst wil een begeleidingsnetwerk opzetten dat bestaat uit interne deskundigen om ambtenaren met burn-outklachten door te verwijzen en te begeleiden. Dit netwerk zal de primaire preventie binnen de organisatie versterken. Er zal één contactpunt zijn waar werknemers zich in alle discretie toe kunnen richten. De bestaande instrumenten binnen de organisatie zullen aangesproken worden om de ambtenaren van de Waalse Overheidsdienst een gecoördineerde en multidisciplinaire hulp te bieden (zoals de beoordeling van competenties, psychosociale follow-up, hulp aan zorgbehoevenden, gepersonaliseerde sociale bijstand, verzoening, bemiddeling, professioneel heroriëntatiegesprek, coaching, enz.).
Equitraining (Le Timon ASBL, entreprise de formation par le travail)
Het equitrainingsproject is gericht op kmo-verantwoordelijken. De actie neemt de vorm aan van twee opleidings- en proefdagen waarbij technieken uit de sociale psychologie en de psychologie van groepen en organisaties gecombineerd worden met contact met paarden. Een bijkomende secundaire preventieactie zal worden voorgesteld voor teams waarbinnen de eerste tekenen van werkgerelateerde psychische aandoeningen zichtbaar worden.
Icare (FCR Media)
FCR media is gespecialiseerd in digitale marketingoplossingen voor zelfstandigen en KMO’s. Het bedrijf heeft de laatste jaren door de digitale disruptie een grote transformatie ondergaan. Onder andere heeft deze change geleid tot een hogere psychosociale belasting en ziekteverzuim. Sinds 2017 loopt er een pilootproject in het kader van de preventie van burn-out . Monitoring gebeurt aan de hand van de “welzijnswijze”, een instrument ontwikkeld door externe dienst Securex. Er zijn opleidingssessies voor leidinggevenden rond vroegtijdige identificatie van burn-out, workshops voor werknemers rond het herkennen van symptomen bij zichzelf of collega’s, preventieprogramma’s, enz. In 2019 wordt het pilootproject Peer Support gelanceerd.
Dit is een nieuw interventieprogramma waarbij een tiental medewerkers gedurende 4 dagen intensief worden opgeleid met als doel de competenties te verwerven om hun collega’s effectief en efficiënt te ondersteunen. Het doel van het volledige pilootproject is een vermindering van de verzuimcijfers met 20% en een halvering van het aantal werknemers dat langdurig thuis blijft omwille van burn-out.
We care for you (Algemeen Stedelijk Ziekenhuis (ASZ))
Dit pilootproject staat voor een geïntegreerde zorg voor alle medewerkers van het ASZ en de VZW. De leden van het preventieteam krijgen hiertoe een doorgedreven opleiding om het aanspreekpunt te worden op de verschillende campussen. Zij bieden een luisterend oor, geven advies en verwijzen ook door naar professionele hulpverlening en naar het Medisch Sociaal Team (MST), bestaande uit de arbeidsgeneesheer, de personeelsdirecteur, een lid van HR, de vertrouwenspersoon en een lid van de werkgroep burn-outpreventie. Alle afdelingen krijgen tevens, op teamniveau, een opleiding, gekoppeld aan een online tool.
Interventietheater (Arteveldehogeschool)
Medewerkers van de Arteveldehogeschool onderzoeken hoe een gekende interactieve theatermethode (legislatief forumtheater) omgevormd kan worden tot een innovatieve methodiek rond burn-out en andere arbeidsgerelateerde mentale aandoeningen voor organisaties. Naast het verminderen van (de risico’s) arbeidsgerelateerde aandoeningen, zet het project ook in op organisatiecultuur. De uitkomst van het project zal een helder en toegankelijk praktijkhandboek zijn dat breed inzetbaar is in diverse bedrijven en organisaties.
Burnout voorkomen – leven in balans (CGG Kempen – Centrum voor Geestelijke Gezondheidszorg)
Dit pilootproject mikt zowel op bedrijven als op particulieren. Enerzijds worden infosessies ‘stress op de werkvloer’ aangeboden, gevolgd door een preventief groepsaanbod voor geïnteresseerde werknemers. Bewustwording van het eigen stressniveau en het verhogen van de draagkracht worden gestimuleerd.
Anderzijds is er ook een tweedaagse cursus op maat van particulieren die preventief aan de slag willen om burn-out te voorkomen of ter preventie van herval na een burn-out.
Begeleiding van werknemers met een arbeidsgerelateerde mentale aandoening in hun proces naar re-integratie door een transparant beleid en eenduidige procedure (Sint-Vincentiusziekenhuis)
Het Sint-Vincentiusziekenhuis wil de werkhervatting van medewerkers met een arbeidsgerelateerde mentale aandoening optimaliseren. Bij uitval omwille van een arbeidsgerelateerde mentale aandoening wil de organisatie tijd vrijmaken door een interne expert/psychologe aan te stellen om in gesprek te gaan en de individuele werknemer bij te staan in de zoektocht naar een juiste hulpverlener door een sociale kaart aan te bieden.
Wanneer iemand het werk zal hervatten, gaat de medewerker aan de hand van een sjabloon in gesprek met de leidinggevende, HR en zijn team om de terugkeer zo optimaal mogelijk voor te bereiden. Er wordt ook een nieuw beleid uitgeschreven zodat de medewerkers weten wat ze kunnen verwachten bij uitval wegens een arbeidsgerelateerde mentale aandoening.
