De Nationale Raad van de Orde van Geneesheren herinnert in een recent advies artsen aan het deontologisch principe dat tests enkel mogen uitgevoerd worden wanneer dat een medisch-therapeutisch doel dient.
Via het internet is het een koud kunstje om een genetische test te bestellen. Zowel vaderschaps- als moederschapstests, zygositeitstests, broer-zusterrelatietests, Y-chromosoomonderzoek, prenatale tests, farmacogentische tests en tests die het risico van de aanvrager op tal van aandoeningen in vergelijking met de rest van de bevolking vergelijkt. Het aanbod aan tests is schier eindeloos. Sinds eind vorig jaar is zelfs een totaal genoomanalyse beschikbaar. De impact van deze tests kan erg groot zijn. Op medisch, maar ook op juridisch, economische en sociaal vlak. Bij sommige tests is het noodzakelijk dat een arts een bloedafname uitvoert. De Nationale Raad van de Orde van Geneesheren kreeg de vraag voorgeschoteld hoe een arts best met zo’n vraag omgaat.
De Orde schuift in een recent advies twee basisprincipes naar voor: de arts moet uitgaan van het deontologisch principe dat bepaalt dat er geen tests mogen gebruikt worden zonder medisch-therapeutisch doel en van het principe dat hij zich niet mag mengen in familiale aangelegenheden. “Artsen zijn bij uitstek goed geplaatst om patiënten in deze materie te informeren. Niet alleen over de waarde van de tests, maar ook over de complexe gevolgen die het kan hebben. Hoe moet de patiënt omgaan met onverwacht positieve of negatieve gegevens? Wat is de weerslag op het gezondheidssysteem? Wat zijn de consequenties van medisch-wetenschappelijk niet onderbouwde preventieve maatregelen als gevolg van medisch niet verantwoorde genetische onderzoeken? Is er een veiligheid ingebouwd die het onmogelijk dat bijvoorbeeld verzekeringsinstellingen de gegevens kunnen inkijken en gebruiken? Wat met de privacy? En hoe mogen deze tests gebruikt worden bij minderjarigen?” Een hele resem vragen waarop de arts de patiënt een antwoord kan geven.
In de ideale situatie wordt de verkoop van dergelijke tests via internet best verboden, meent de Orde. “Deze tests zouden enkel mogen uitgevoerd worden in speciaal daarvoor erkende laboratoria en uitsluitend op medisch voorschrift.” De Orde stelt zich meteen ook de vraag of een dergelijke situatie in de open wereld waarin we leven nog mogelijk is. De vraag stellen, is ze beantwoorden. En dus pleit de Nationale Raad van de orde voor een brede informatiecampagne waarbij de ‘direct-to-consumer’-tests, en vooral dan de genetische tests, in een duidelijk kader geplaatst worden.