Sinds 1 januari van dit jaar is de berekeningswijze van de sociale bijdragen voor zelfstandigen grondig aangepast. De grootste wijziging bestaat erin dat de bijdragen van een bepaald bijdragejaar berekend zullen worden op basis van de beroepsinkomsten als zelfstandige van datzelfde jaar. Vroeger werden de sociale bijdragen berekend op basis van de inkomsten van het derde jaar voorafgaand aan het jaar waarvoor ze verschuldigd waren.
De wijziging heeft tot gevolg dat de berekening van de sociale bijdragen voortaan in twee fases gebeurt. In het bijdragejaar zelf int men een voorlopige bijdrage op basis van de beroepsinkomsten van drie jaar voordien. Eens de fiscus de beroepsinkomsten van het bijdragejaar zelf vastgesteld heeft, maakt hij een eindafrekening van de sociale bijdragen op basis van de beroepsinkomsten uit dat bijdragejaar.
Wat verandert er in de praktijk? Als zelfstandige betaalt u nog steeds ieder kwartaal bijdragen waaraan sociale zekerheidsrechten verbonden zijn. De hervorming wijzigt de barema’s niet. U ontvangt een ‘(informatief) vervaldagbericht per kwartaal’ over uw bijdrageverplichtingen. In dit bericht deelt het sociale verzekeringsfonds het bedrag van de verschuldigde voorlopige kwartaalbijdrage mee. Ze is gebaseerd op uw geïndexeerde beroepsinkomsten als zelfstandige van drie jaar geleden. Het kan natuurlijk zijn dat het bedrag van uw beroepsinkomsten van drie jaar geleden niet overeenstemt met uw huidige beroepsinkomsten. Daarom moet u op basis van het vervaldagbericht een inschatting maken van uw huidige inkomsten als zelfstandige. Die vergelijkt u met uw inkomsten van drie jaar voordien.
Afhankelijk van het resultaat van deze afweging zijn er drie mogelijkheden.
- Uw inkomsten zijn ongeveer ‘stabiel’ gebleven, of u kunt moeilijk inschatten hoe ze nog gaan evolueren. U betaalt de bijdrage zoals vermeld op het vervaldagbericht.
- U schat dat uw huidige inkomsten ‘hoger’ zullen liggen dan die van drie jaar geleden. U betaalt meer bijdragen. Voorwaarde is dat u geen openstaande bijdrageschulden heeft.
- U stelt vast dat uw huidige inkomsten ‘lager’ liggen dan die van drie jaar geleden. Bovendien zullen ze heel waarschijnlijk beneden bepaalde wettelijk vastgestelde drempels vallen. U betaalt minder bijdragen. U moet uw sociale verzekeringsfonds er wel van overtuigen dat uw inkomsten gedaald zijn, want het moet zijn akkoord geven. Als bij de definitieve afrekening blijkt dat uw inkomsten toch hoger liggen dan de toegepaste drempel, wordt een verhoging toegepast op de bijdragen die u nog moet betalen.
