De onderwijsautoriteiten bevragen de Orde regelmatig over al dan niet gerechtvaardigde attesten.
Alle medische attesten dienen te voldoen aan de principes van waarheidsgetrouwheid, objectiviteit, voorzichtigheid en discretie als richtsnoeren uit artikel 26 van de Code van medische deontologie.
1 De leerling heeft een medisch probleem
Een attest van schoolongeschiktheid wordt afgeleverd na een klinisch onderzoek of op basis van objectieve elementen van een medisch dossier waarbij de gezondheidstoestand van de patiënt hem belet om de lessen te volgen.
Dit attest identificeert de arts (naam, voornaam, specialisme, RIZIV-nummer, beroepsgegevens), identificeert de leerling wiens ongeschiktheid vastgesteld wordt en preciseert de duur van de ongeschiktheid (begin- en einddatum van de afwezigheid).
Het attest is altijd gedateerd op de dag van zijn opstelling en ondertekend.
De gezondheidstoestand kan rechtvaardigen dat de ongeschiktheid beperkt is tot bepaalde lessen (bijvoorbeeld de les lichamelijke opvoeding) of tot bepaalde activiteiten. Het is aan de school daaraan de gevolgen te geven die zij gepast wat betreft het toekennen van het getuigschrift op het einde van het jaar of het overgaan naar een volgend schooljaar, binnen het toegelaten kader.
2 Medisch attest afgeleverd na een teleconsultatie
Of het nu wordt afgeleverd na een teleconsult of na een fysieke raadpleging, het medisch attest waarmee de arts de realiteit van een medisch feit garandeert, heeft dezelfde waarde.
3 De leerling vraagt een medisch attest waaruit blijkt dat hij ziek was vóór de raadpleging
Op deontologisch vlak wordt het aanvaard dat een ongeschiktheidsattest betrekking heeft op een periode voorafgaand aan de datum waarop het werd opgesteld wanneer de arts zich baseert op medische vaststellingen die hem objectief toelaten te besluiten dat de patiënt ongeschikt was om medische redenen. Dergelijke attestering blijft uitzonderlijk (bijvoorbeeld bij onbereikbaarheid van de behandelend arts) en is enkel gebaseerd op medische gronden.
4 Een attest van aanwezigheid op een medische raadpleging mag niet worden verward met een medisch attest van ongeschiktheid
U dient een duidelijk onderscheid te maken tussen een attest van aanwezigheid op een medische raadpleging en een medisch attest van ongeschiktheid.
Hoewel deze documenten gemeen hebben dat ze ertoe strekken de realiteit van een feit vast te stellen tegenover derden, hebben ze een verschillend doel. In het eerste geval is het document bedoeld om te bewijzen dat de patiënt aanwezig was op een raadpleging; in het tweede geval is het bedoeld om te verklaren dat de patiënt door zijn gezondheidstoestand niet in staat is om iets te doen (lessen volgen).
5 De leerling vraagt een afwezigheidsbewijs voor een niet-medische reden
Weiger altijd een medisch attest van schoolongeschiktheid af te leveren wanneer de medische situatie van de leerling dit niet rechtvaardigt. De Orde stelde een modelaffiche op om op te hangen in de wachtkamer om de aandacht te vestigen op de zinloosheid van dergelijke attesten. Stel geen medisch attest van schoolongeschiktheid op voor een reden die niet valt binnen het medische domein (familievakantie, enz.).
Wanneer u valse attesten opmaakt, kan u aansprakelijk gesteld worden.
De leerling kan enkel een afwezigheidsbewijs krijgen indien zijn gezondheidstoestand rechtvaardigt dat hij een medisch ongeschiktheidsattest krijgt.
Heb aandacht voor de oorzaken van het schoolverzuim en verwijs uw patiënt en zijn familie zo nodig door naar de schooldirectie, leerkrachten en opvoeders als het probleem binnen hun domein valt.
Indien de jongere of zijn ouders erom vragen, kunt u contact opnemen met het CLB om de moeilijkheden die de jongere ondervindt op school te bespreken, waarbij u de gezondheidsinformatie beperkt tot de gegevens die de jongere of zijn vertegenwoordigers wensen mee te delen en die relevant zijn. Bij twijfel over de eerbiediging van het beroepsgeheim kunt u de aanbevelingen van de Orde der artsen raadplegen of de vraag stellen aan de Orde.
6 Een welwillendheidsattest is een vals attest
Een welwillendheidsattest is een valse verklaring die de arts bewust opstelt, uit pure welwillendheid om de inschikkelijkheid van de bestemmeling van het document ten opzichte van zijn patiënt op te wekken. Attesten opmaken uit welwillendheid staat gelijk met opzettelijk valse attesten schrijven, wat kan leiden tot strafrechtelijke en disciplinaire vervolging.
7 Opgelet bij het afleveren van een dixit-attest
Het dixit-attest is een document met de hoofding “dixit-attest” en waaruit duidelijk blijkt dat de arts zich ertoe beperkt weer te geven wat de patiënt hem zei over zijn gezondheid (en niet de medische vaststellingen die de arts zelf heeft gedaan).
Het dixit-attest vermeldt uitdrukkelijk dat het attest uitsluitend is gebaseerd op de verklaringen van de betrokkene en niet op de eigen medische vaststellingen van de arts.
Het dixit-attest heeft niet het karakter van een medisch attest en de gevolgen ervan worden overgelaten aan het hoofd van de instelling die het kan beschouwen als een rechtvaardiging.
De nationale raad heeft een model van dixit-attest goedgekeurd.
De arts mag nooit een dixit-attest opstellen om niet-medische redenen (vakantie, transportproblemen, enz.).
Bij twijfel over de reikwijdte van een document laat de arts die hierover wordt bevraagd door het schoolhoofd of de schoolarts hem onmiddellijk weten of het gaat over een dixit-attest of een medisch attest.
8 Opstellen van een geneeskundig getuigschrift door een naaste verwant van de leerling
De arts moet zijn onafhankelijkheid waarborgen en ervoor zorgen dat hieromtrent geen gerechtvaardigde twijfel rijst. Familiebanden kunnen bij diegene voor wie het getuigschrift bestemd is twijfels oproepen over de objectiviteit en onpartijdigheid van de opsteller van het getuigschrift. De arts dient zich hiervan bewust te zijn.
De afgifte van een getuigschrift aan een naaste verwant moet in het bijzonder worden vermeden in situaties zoals langdurige ongeschiktheid, ongeschiktheid om afwezigheid bij een toets of examen te rechtvaardigen, bij conflicten met de school, in omstreden periodes zoals de vooravond van schoolvakanties, of met name als het getuigschrift een voorwaarde is om de terugbetaling van gemaakte kosten te verkrijgen.
Elk getuigschrift, attest of verklaring moet bovendien waarheidsgetrouw worden opgesteld.
9 De leerling heeft het ongeschiktheidsattest verloren en vraagt een duplicaat
De arts geeft hem een duplicaat (op het document vermelden dat het om een duplicaat gaat), gedateerd op de opsteldatum, dat de datum waarop het originele document opgesteld werd preciseert.
10 Contact tussen de behandelend arts en de schoolarts
Bij twijfel over de gegrondheid van een medisch getuigschrift dat een arts verstrekt om de afwezigheid van een leerling te rechtvaardigen, kan de CLB-arts van de school contact opnemen met zijn collega om verduidelijking te verkrijgen met inachtneming van het medisch geheim.
11 Contact tussen de behandelend arts en de school
Het kan nodig zijn dat de school, of het CLB de behandelend arts contacteert om de echtheid van een attest dat twijfelachtig lijkt te verifiëren. Met respect voor deze aanpak, die deel uitmaakt van de uitoefening van de verantwoordelijkheden van de school, beperkt de arts zich ertoe de inhoud van het attest en of hij er de auteur van is al dan niet te bevestigen.
Met inachtneming van uw plicht tot terughoudendheid moet u aandacht hebben voor de bezorgdheid van het pedagogisch team.
De leerling en zijn vertegenwoordigers kunnen u als behandelend arts vragen medische informatie mee te delen aan de leden van het pedagogisch team. Het is beter dat u dit via de CLB-arts doet. Deze informatie is beperkt tot wat nodig en relevant is in de schoolcontext.
Kom niet tussen in een conflict tussen een patiënt en de onderwijsinstelling.
Yente Reinenbergh
Jurist
