In het volle besef dat de cijfers niet gunstig richting evolueren, vraagt de Belgian Pediatric Task Force met steeds grotere bewijskracht dat een volledige heropening van de scholen voor álle leerlingen de absolute prioriteit blijft, zoals onze ministers herhaaldelijk beloofd hebben en zoals de GEMS adviseerde. De scholen namen deel aan een collectieve maatschappelijke inspanning om het aantal coronabesmettingen terug te dringen door de paasvakantie met een week te verlengen. Helaas zijn we er met z’n allen niet in geslaagd om de gewenste epidemiologische doelstellingen te bereiken, waardoor er van de vooropgestelde volledige heropening van de scholen op 19 april geen sprake meer is.
Om de intensieve diensten in de ziekenhuizen niet compleet te overspoelen, zijn nog steeds maatregelen nodig die doeltreffend zijn gebleken om het virus in te dammen. In die zin zijn op scholen aanvullende maatregelen genomen op het gebied van testen en tracen, met weldra ook het gebruik van zelftesten om deze strategie te versterken. Onderwijs is de meest gecontroleerde sector van de maatschappij.
In de huidige crisis is de cruciale rol die scholen spelen, niet alleen in de academische vorming van leerlingen maar ook in hun bio-psycho-sociale gezondheid, duidelijker dan ooit. Een recente samenvatting van alle internationale studies over de impact van schoolsluitingen op jongeren onderstreept opnieuw dat de gezondheidsschade voor jongeren aanzienlijk is, zowel op korte termijn als middellange en mogelijk lange termijn (Lewis et al 2021).
Ook bij de Belgische jongeren is deze impact herhaaldelijk vastgesteld en gaat de gezondheidsschade in stijgende lijn onder de vorm van lusteloosheid, prikkelbaarheid, eenzaamheid, verlies van zin en motivatie maar ook stress over de vereiste schoolprestaties (enquêtes van Sciensano, Kinderrechtencommissariaat, scholierenverenigingen en verschillende universiteiten). Sinds een drietal maanden worden onze gezondheidsdiensten overspoeld door zorgwekkende gezondheidsproblemen bij jongeren: suïcidepogingen en automutilatie, anorexia nervosa, depressie, intrafamiliaal geweld en misbruik, obesitas, overmatige blootstelling aan schermen en aan schadelijk internetgebruik zoals cyberpesten en sexting (enquêtes van de beroepsverenigingen van kinderpsychiaters). De structureel ondergefinancierde Belgische diensten voor jeugdpsychiatrie kunnen geen antwoord meer bieden aan een tsunami van hulpvragen. De triage van patiënten die diensten voor intensieve zorg proberen te vermijden, is intussen dagelijkse realiteit geworden binnen de jeugdpsychiatrie: jongeren met acute zorgnoden blijven verstoken van de vereiste hulp.
Omdat ons schools kader de unieke kans biedt om alle schoolplichtige jongeren te bereiken, moeten scholen in deze crisis maximaal de kans krijgen om hun preventieve functie ten aanzien van het globaal welzijn van leerlingen een volwaardige plaats te geven naast het schools leren. Dat kan door scholen voltijds te heropenen, zorg te dragen voor het welzijn van de leerkrachten, de focus in het derde schooltrimester te leggen op de essentiële leerstof en tijd en middelen vrij te maken voor verbindende en verrijkende activiteiten binnen de klasbubbel, zoals een klasgesprek en een sportieve of culturele activiteit.
Wanneer we in een kosten-baten analyse de voordelen van naar school gaan afwegen tegenover de risico’s, kunnen we niet anders dan concluderen dat scholen zo snel mogelijk volledig moeten heropenen, zodat zij hun essentiële rol in de gezondheid van jongeren maximaal kunnen opnemen.
Belgian Pediatric Covid-19 Task Force
(voor de lijst van de ondertekenaars zie document hieronder)
