In een nieuw advies licht de Hoge Gezondheidsraad de noodzaak toe van een structureel kader voor lotgenotenbegeleiding. Patiënt en begeleider worden zo beter beschermd en de kwaliteit van de begeleiding wordt gewaarborgd.
Mensen met psychische kwetsbaarheid kunnen steun en erkenning vinden bij elkaar. Ervaringen delen met mensen die soortgelijke uitdagingen hebben meegemaakt, kan een gunstig effect hebben op het herstelproces. Dat toonden studies en ervaringen van patiënten aan. De toegevoegde waarde van dit soort lotgenotencontact is in de huidige geestelijke gezondheidspraktijk echter nog ondergewaardeerd.
Onder lotgenotencontact verstaat men hulp en begeleiding door mensen die iets soortgelijks hebben meegemaakt en op een unieke manier kunnen inspelen op de behoeften van de patiënt. Ze kunnen hoop en perspectief bieden door hun eigen ervaringen te delen en aan te tonen dat herstel mogelijk is. Het kan de veerkracht van de patiënt versterken en gevoelens van isolatie en wanhoop verhelpen. Bovendien kunnen lotgenoten extra steun bieden bij het verwerken van moeilijkheden rond de diagnose van een psychische aandoening, het omgaan met angst en het overwinnen van (zelf)stigma. Uiteraard staat het lotgenotencontact niet op zichzelf en is het een aanvulling op het klassieke zorgtraject.
De Hoge Gezondheidsraad (HGR) stelt vast dat er al stappen in de goede richting zijn gezet, maar dat lotgenotencontact toch nog steeds onvoldoende wordt uitgespeeld. In een nieuw advies roept de HGR dan ook op om de diverse rollen die lotgenoten kunnen opnemen meer erkenning te geven. Daarvoor is een structureel kader noodzakelijk, zeker wanneer er meer en meer sprake is van formele begeleiding waarbij één ervaringsdeskundige andere patiënten actief ondersteunt. Dit kader moet zowel de kwaliteit van de begeleiding waarborgen als de begeleider beschermen. Een erkend statuut, waarbij overeenkomstige vergoedingen en verwachtingen worden vastgelegd, is nodig om de organisatie van lotgenotencontacten verder te professionaliseren.
Filip Ceulemans