Hoewel de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) Europa vanaf 2002 poliovrij verklaarde, bracht de Hoge Gezondheidsraad zopas een dubbel advies uit over de vaccinatie tegen poliomyelitis, een over vaccinatie bij kinderen en adolescenten een tweede over vaccinatie bij volwassenen. De twee adviezen komen er omdat vluchtelingen die naar ons land komen een mogelijk risico inhouden.
Europa mag dan wel sinds vijftien jaar vrij zijn van polio, dat betekent niet dat de situatie in de rest van de wereld even rooskleurig is. Tussen 2003 en 2010 werden jaarlijks tussen duizend en tweeduizend gevallen van polio gemeld die door wild poliovirus werden veroorzaakt. Tussen 2011 en 2014 ging het om 359 tot 650 gevallen en in 2015 daalde het aantal gerapporteerde gevallen tot 74,54 in Pakistan en 20 in Afghanistan. In juli en augustus van vorig jaar werden er enkele gevallen vastgesteld in Nigeria. Zorgwekkend is het bestaan van besmettingshaarden veroorzaakt door circulerende poliovirussen die ontstaan zijn uit een levende, afgezwakte vaccinstam die opnieuw neurovirulent geworden is na mutaties. In 2015 werden wereldwijd, naast de hierboven vermelde 74 gevallen van poliomyelitis door wildvirus, 32 gevallen van polio gemeld, waaronder twee in Oekraïne.
De vaccinatie tegen poliomyelitis werd in België in 1958 voor het eerst aanbevolen en in 1967 wettelijk verplicht. Van 1967 tot 2000 werd voor deze verplichte vaccinatie het orale levende afgezwakte vaccin (OPV) gebruikt. De Hoge Gezondheidsraad stelde vervolgens voor om het orale levende afgezwakte vaccin te vervangen door het inspuitbare geïnactiveerde poliovaccin (IPV), omdat de voordelen niet meer opwogen tegen de risico’s in afwezigheid van circulatie van het wildvirus en het risico op postvaccinale slappe verlamming. De vervanging van OPV door IPV werd vanaf 1 januari 2001 ingevoerd. Sindsdien is het inspuitbare geïnactiveerde vaccin opgelegd als vaccin voor de verplichte vaccinatie. In België werd het laatste niet-geïmporteerde geval van polio in 1979 opgetekend. De laatste twee geïmporteerde poliogevallen dateren van 1989 en het laatste geval van met vaccinatie geassocieerde lichte verlamming dateert van 1999. In 2012 bedroeg de vaccinatiegraad voor volledige vaccinatie tegen poliomyelitis 91,1% in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en 93,2% in Vlaanderen. In Wallonië bedroeg in 2015 de vaccinatiegraad voor een volledige vaccinatie 92,9%.
Dat er nu een nieuwe aanbeveling komt heeft veel, zo niet alles, te maken met de toename van het aantal asielzoekers en vluchtelingen die in Europa en België aankomen sinds mei 2015. Deze personen vormen een risicogroep voor polio, indien ze uit landen komen waar poliomyelitis nog endemisch is. De HGR raadt daarom aan alle asielzoekers en vluchtelingen die uit een land komen waar polio nog endemisch is, zo snel mogelijk na hun aankomst in België tegen polio te vaccineren. Voor kinderen van vluchtelingen en asielzoekers die jonger zijn dan 5 maanden, moet de vaccinatie volgens de in België aanbevolen basisvaccinatiekalender verlopen. Vanaf de leeftijd van vijf maanden volgt de vaccinatie de principes van inhaalvaccinaties. Om het gebruik van gecombineerde vaccins te bevorderen, beveelt de vaccinatiekalender voor zuigelingen aan om vier dosissen van een gecombineerd vaccin (hexavalent) intramusculair toe te dienen. Drie dosissen van dit vaccin worden ingespoten met een tussentijd van vier weken tijdens het eerste levensjaar (op de leeftijd van 8, 12 en 16 weken) en één boosterdosis tijdens het tweede levensjaar (op de leeftijd van 15 maanden).
Indien geen gebruik gemaakt wordt van gecombineerde vaccins kan het aantal toegediende dosissen van enkel het geïnactiveerd poliovaccin worden beperkt tot de drie wettelijk verplichte dosissen: twee dosissen met acht weken tussentijd tijdens het eerste levensjaar, met daarop volgend een derde dosis tussen de leeftijd van 12 en 18 maanden. Een herhalingsinenting wordt aanbevolen op de leeftijd van 5-6 jaar, zowel voor het gecombineerde vaccin als voor het IPV-vaccin.
In het advies over vaccinatie bij volwassenen maakt de HGR een onderscheid tussen vluchtelingen en asielzoekers uit risicolanden en mensen die naar deze landen reizen. Vluchtelingen en asielzoekers uit landen waar polio nog endemisch is, moeten zo snel mogelijk gevaccineerd worden met een dosis van het IPV-vaccin.
In het geval van een reis naar een endemische regio is het noodzakelijk om een herhalingsinjectie te overwegen. Voor personen met een volledige basisvaccinatie, wordt een eenmalige herhaling, minstens 10 jaar na de laatste dosis (vanaf de leeftijd van 16 jaar) aanbevolen. Volgens de beschikbare gegevens volstaat een eenmalige herhalingsinjectie. Voor personen die meer dan vier weken in een land verblijven dat momenteel wild poliovirus of poliovirus afgeleid van een vaccinstam uitvoert, is een hervaccinatie tegen polio verplicht tussen vier weken en twaalf maanden voordat men het land verlaat.
Zie ook: de website van de HGR