Stel: u hebt een patiënt die professioneel actief is als (ziekenhuis)verpleegkundige. Onderzoek toont aan dat de patiënt een positieve serologie voor hiv en HCV vertoont. Moet u uw beroepsgeheim schenden en het ziekenhuis hiervan op de hoogte brengen? Op die vraag van een arts geeft de Nationale Raad van de Orde van Geneesheren een antwoord in een recent advies.
Het thema van de grenzen van het beroepsgeheim bij een aandoening als hiv en aids kwam al eerder aan bod in adviezen van de Nationale Raad. In maart 2009 formuleerde de Orde een antwoord op de vraag van een arts of het beroepsgeheim doorbroken mag worden wanneer een seropositieve patiënt weigert zijn of haar partner hiervan op de hoogte te brengen. Uit dat advies blijkt dat de arts in dat geval de ‘noodtoestand’ kan, maar niet hoeft in te roepen om de partner toch op de hoogte te brengen van de medische toestand van de patiënt.
Wanneer de patiënt als verpleegkundige actief is in een ziekenhuis, is het meteen duidelijk dat er zich een probleem voordoet. De Orde stelt dat de (huis)arts in dit geval de patiënt/verpleegkundige moet wijzen op de noodzakelijke en concrete maatregelen die genomen moeten worden om het risico op besmetting van andere mensen uit te sluiten. De patiënt moet erop gewezen worden dat niet-naleving van deze maatregelen zijn burgerlijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid kan meebrengen. Het is van het grootste belang dat de patiënt binnen een korte tijdspanne opnieuw door de (huis)arts gezien wordt. De Orde geeft als streefperiode twee weken aan. Tijdens dit nieuwe contact moet de patiënt ondervraagd worden over de maatregelen die hij trof om besmetting van anderen te vermijden.
Wanneer blijkt dat de verpleegkundige spontaan geen maatregelen heeft getroffen om andere patiënten te beschermen, moet de arts hem er attent op maken dat deze houding de arts ertoe kan noodzaken zijn beroepsgeheim te doorbreken. Dat kan bijvoorbeeld door de arbeidsgeneesheer van het ziekenhuis in te lichten. Wanneer de verpleegkundige zich niet op het tweede consult aanmeldt, kan de arts het begrip noodsituatie inroepen om zijn beroepsgeheim te doorbreken.
Filip Ceulemans