Huisartsenvereniging Domus Medica en Wachtposten Vlaanderen lanceren twintig voorstellen waarmee ze de zorg buiten de kantooruren, en bij uitbreiding de niet-planbare zorg, meer geïntegreerd en toekomstbestendig willen maken. Zo pleiten beide verenigingen onder meer voor een uniformer triagesysteem waarbij het toegekende zorgniveau bindend is voor de patiënt en zijn ze vragende partij om de huisartsenwachtpost om te vormen tot een eerstelijnswachtpost waar ook andere disciplines actief zijn. Met deze twintig voorstellen wensen Domus Medica en Wachtposten Vlaanderen het debat over kwaliteitsvolle niet-planbare zorg op gang te brengen. Het is bijgevolg ook een uitnodiging aan alle betrokken actoren om mee te timmeren aan een duidelijk toekomstplan over de eerste en de tweede lijn heen.
U heeft het ongetwijfeld al wel eens meegemaakt. Het is weekend of midden in de nacht en plots wordt u geconfronteerd met vervelende gezondheidsklachten. Gelukkig kunt u ook buiten de kantooruren steeds terecht bij een huisarts van wacht dankzij de permanentieplicht. De laatste jaren krijgen de wachtposten in de nacht, op feestdagen en in het weekend echter almaar meer oproepen te verwerken, waardoor de druk op de niet-planbare zorg sterk is toegenomen. Voor huisartsen en andere eerstelijnszorgverleners betekent dit een extra belasting boven op het werk in hun dagelijkse praktijk. Net daarom is het voor de arts zó belangrijk dat de zorg ’s nachts en in het weekend zich toespitst op de meest zieke patiënten. Ook de collega’s van de spoeddiensten nemen eenzelfde evolutie waar en krijgen steeds meer patiënten over de vloer in vergelijking met vroeger.
Om een oplossing te bieden voor de toegenomen werkdruk en om nieuwe evoluties binnen deze sector het hoofd te bieden, is er dringend nood aan een eenduidige aanpak over de eerste en de tweede lijn heen. Tot op heden bleef het overleg tussen de actoren binnen de niet-planbare zorg echter beperkt, wat het moeilijk maakt om als sector verder te professionaliseren. Bijgevolg gingen Wachtposten Vlaanderen en Domus Medica aan de slag. Samen met een groep van experten (bestaande uit vertegenwoordigers van huisartsen, apothekers, spoeddiensten, academici en andere partners) timmerden ze het voorbije jaar aan een toekomstvisie. Deze visie werd eveneens afgetoetst met verschillende belanghebbenden, zoals de wachtpostbesturen, -medewerkers en vertegenwoordigers van de drie artsensyndicaten.
Het resultaat is een visiedocument met twintig concrete voorstellen om de zorg buiten de kantooruren beter te organiseren.
Bindende triage om de druk op de zorg te verlichten
Eén van de speerpunten in het document is de ontwikkeling van een uniformer triagesysteem over de spoeddiensten en wachtposten heen. Vandaag zijn er verschillende triagesystemen in omloop in België. Domus Medica en Wachtposten Vlaanderen pleiten daarom dat de verschillende triagestandaarden meer op elkaar worden afgestemd. Daarbij dient het toegekende zorgniveau bindend te zijn voor de patiënt, zodat men de juiste zorg op de juiste plaats en op het juiste moment kan bieden. Patiënten die ‘dringend nood aan zorg van een huisarts’ als triage-uitkomst krijgen, ontvangen daarbij automatisch een digitale triagecode waarmee ze zelf een afspraak kunnen maken op de wachtpost.
Verder zien Domus Medica en Wachtposten Vlaanderen een toekomst weggelegd voor eerstelijnswachtposten waar naast huisartsen ook andere disciplines actief zijn. Zo zouden ook andere actoren hun permanentie hier kunnen organiseren, denk maar aan tandartsen of zorgverleners binnen de geestelijke gezondheidszorg. Gesprekken met de desbetreffende beroepsgroepen moeten hiervoor worden opgestart.
Geïntegreerde aanpak voor niet-planbare zorg
In geen geval hebben de voorstellen tot doel om de toegankelijkheid van zorg ’s nachts en in het weekend te beknotten. Alle patiënten zullen nog steeds gehoord worden, waarna men zal inschatten wie er als eerste hulp moet krijgen. Wachtposten Vlaanderen en Domus Medica zijn ervan overtuigd dat er een geïntegreerd toekomstplan voor de niet-planbare zorg moet klaarliggen over de eerste en de tweede lijn heen. Het visiedocument dat ze vandaag lanceren, is hiertoe alvast een aanzet.
Twintig voorstellen voor een geïntegreerde aanpak van niet-planbare zorg in België
- Er is meer afstemming tussen de triagestandaarden die in België worden gebruikt.
- Elke triage wordt gelogd en is toegankelijk voor zorgverleners en patiënten.
- Triage kent 9 mogelijke ernstniveaus. Het zorgniveau dat daaraan gekoppeld wordt, is bindend. Triage is een apart en volwaardig onderdeel van de zorg.
- Er is een duidelijk afsprakenkader onder hulpverleners voor een ‘fast lane’ doorverwijzing binnen OOHC.
- Zelftriage is een volledig geïntegreerd onderdeel van triage.
- Te onderzoeken: huisbezoeken buiten de kantooruren worden niet langer door de individuele huisartsenwachtposten geregeld maar via een centrale aansturing, al dan niet binnen hetzelfde systeem van de noodcentrales.
- Te onderzoeken: patiënten hoeven niet langer naar de huisartsenwachtpost te gaan waartoe hun gemeente behoort, maar worden steeds naar de dichtstbijzijnde wachtpost gestuurd.
- Te onderzoeken: wachtposten en spoeddiensten bevinden zich op één locatie en hebben een gezamenlijke triage en doorverwijsafspraken. Er is een duidelijke visie voor de regio’s waar dit niet mogelijk is.
- De huisartsenwachtpost wordt een eerstelijnswachtpost waar ook andere disciplines actief zijn.
- Er worden bijkomende vervoersmodaliteiten uitgewerkt voor niet-planbare zorg.
- Patiënten die ‘dringend nood aan zorg van een huisarts’ als triage-uitkomst krijgen, ontvangen een digitale triagecode waarmee ze een afspraak kunnen maken in de huisartsenwachtpost. Eenzelfde systeem is mogelijk ook nuttig op de spoeddiensten.
- De huisartsenwachtpost blijft ook actief tijdens de diepe nacht (23u-8u). Afhankelijk van het aantal contacten tijdens die diepe nacht, wordt de meest passende organisatie hiervoor aangewend.
- Digitale innovaties worden in kaart gebracht die de workload verlagen van de huisarts op de wachtpost, zowel qua triage en toeleiding als tijdens het wachtpostconsult zelf
- Er is een uniforme lijst met vaardigheden en competenties op de huisartsenwachtpost. Dit vormt een basis voor afspraken tussen spoeddiensten en wachtposten en moet ervoor zorgen dat artsen de juiste basisvorming krijgen om hun taken kwalitatief te kunnen uitvoeren.
- Om het huisartsenberoep aantrekkelijker te maken, dient een adequate financiering voor de wachtarts voorzien te worden.
- Er is een kwaliteitsafsprakenkader tussen de huisartsenwachtposten en de noodcentrales voor de oproepen van 1733.
- Studenten geneeskunde en beroepsactieve artsen worden beter voorbereid op het leveren van zorg buiten de kantooruren.
- Er is een landelijke sensibiliseringscampagne rond correct gebruik van spoed en wachtdienst.
- Organisatiestructuren en organogrammen worden herbekeken in functie van genoemde reorganisaties.
- Wachtposten streven naar verdere professionalisering en zoeken naar synergieën om als één sterk merk naar buiten te treden.