Uit cijfers die het Agentschap Zorg en Gezondheid vandaag bekendmaakt, blijkt dat er sinds de jaren tachtig nooit meer zoveel Vlamingen overleden als in 2017.
In 2017 overleden er 61 861 Vlamingen. Dat is het hoogste aantal sterfgevallen van de voorbije dertig jaar. “Logisch, gezien de bevolking aangroeit en ze ook steeds ouder wordt”, voegt het Agentschap Zorg en Gezondheid, dat de cijfers vandaag bekendmaakt, er meteen aan toe. “Kankers en hart- en vaatziekten blijven de belangrijkste doodsoorzaken, maar er zijn wel nogal wat verschillen tussen mannen en vrouwen.”
“Onze Vlaamse bevolking groeit aan en veroudert. De babyboomgeneratie begint stilaan ouder te worden. De grootste leeftijdsgroep in onze bevolking was in 2017 tussen 47 en 62 jaar. We zijn dus met meer en met steeds meer oudere mensen, dus is het logisch dat we jaren tegenkomen waarin meer mensen sterven dan vroeger. Zo blijken we in 2017 een record sinds lang bereikt te hebben, maar ongetwijfeld zullen er jaren volgen met nóg meer sterfgevallen. Dat heeft geen effect op de levensverwachting. Die blijft op een hoog peil en je risico om te sterven op relatief jonge leeftijd, blijft afnemen”, zegt dokter Anne Kongs van Zorg en Gezondheid.
De levensverwachting voor jongens geboren in 2017 staat op 80,3 jaar. Meisjes hebben bij hun geboorte een levensverwachting van 84,4 jaar. Vooral bij de mannen neemt die levensverwachting nog toe. In 2014 had een jongen bij geboorte nog een levensverwachting van 79,8 jaar, bij meisjes was dat toen al 84,3. Op langere termijn blijft de levensverwachting zowel bij mannen als vrouwen nog altijd een stijgende trend vertonen. Het verschil tussen mannen en vrouwen neemt daarbij af. Waar dat verschil tien jaar eerder iets meer dan vijf jaar was in het voordeel van de vrouwen, is dat in 2017 nog iets meer dan vier jaar.
Bij mannen is kanker de belangrijkste doodsoorzaak (28%). Hart- en vaatziekten staan er op nummer twee (27%). Bij vrouwen is het net omgekeerd (29% door hart- en vaatziekten, 26% door kanker). “Dat mannen nog meer aan kanker sterven dan vrouwen, heeft wellicht te maken met verschillen in levensstijl. Zo rookten er doorgaans meer mannen dan vrouwen, zeker vroeger, wat uiteraard een grote risicofactor is voor longkanker, maar ook voor andere kankers. Dat vrouwen meer sterven aan hart- en vaatziekten, valt te verklaren doordat ze doorgaans ouder worden. Nog meer dan kanker zijn hart- en vaatziekten typisch een doodsoorzaak op hoge leeftijd. Je ziet ook dat neurologische doodsoorzaken zoals dementie vaker voorkomen als doodsoorzaak bij vrouwen dan bij mannen. Ook dat zijn doodsoorzaken die gelinkt zijn aan een hoge leeftijd.”
Het risico om te sterven aan één van die aandoeningen op jongere leeftijd, wordt echter steeds kleiner. Wordt rekening gehouden met de leeftijdsverdeling van de bevolking, dan zien we de sterftecijfers door hart- en vaatziekten in de afgelopen vijftien jaar dalen met 45%. De sterfte door kanker daalde sinds 2002 met 27% bij mannen en met 15% bij vrouwen. Op middelbare leeftijd (55 - 74 jaar) blijft longkanker de belangrijkste doodsoorzaak. Longkanker komt vooral veel voor bij mannen, en daalt daar wel, maar blijft toenemen bij vrouwen. Bij mannen is longkanker dan ook de doodsoorzaak die de meeste verloren levensjaren (sterven jonger dan je zou verwachten) veroorzaakt. Daarna volgen zelfdoding en ischemische hartziekten. Bij vrouwen is borstkanker het vaakst verantwoordelijk voor verloren levensjaren, daarna volgen longkanker en zelfdoding. De sterftecijfers voor zelfdoding lijken te dalen, maar volgens Zorg en Gezondheid moet wel rekening worden gehouden met een onderregistratie van het aantal suïcidegevallen.
Filip Ceulemans