Workshop 1
“(English) Male Contraception in 2024”
presented by Dr. Daniel Murillo: gynaecologist in CHU Saint-Pierre, Brussels, Belgium
While contraception has been a women’s stuff since the 1960s, with over 10 different contraceptive methods now on the market, male contraception remains hopelessly confined to age-old, ineffective techniques such as withdrawal and the condom. Although more and more women are asking to share the burden of contraception with their partners, and men are saying they are ready to do so, there is currently no effective contraceptive available for men. However, research has been fertile and numerous concepts have been explored in this area. Hormonal contraception has been the most extensively studied, and treatment protocols have been published. More confidential, thermal testicular contraception, a French story, is appealing to younger generations because of its simplicity and effectiveness. So much so that, paradoxically, patients interested in the technique are often better informed than the medical staff. And yet, here too, treatment protocols have been published. This workshop reviews research into male contraception, current alternatives and their practical aspects
“Spiraalplaatsing in de huisartsenpraktijk” (VOLZET)
door Britt Lauryssen van Titus Health Care
Wanneer een vrouw in België kiest voor een spiraal, volgt er vaak een doorverwijzing naar de tweedelijnszorg. Deze workshop biedt een gedegen (praktische) kennismaking met spiraalplaatsing zodat deze zorg ook in de huisartsenpraktijk een plaats kan krijgen.
De voornaamste verschillen tussen koper- en hormoonspiralen worden opgefrist om de meest voorkomende vragen adequaat te kunnen beantwoorden. Na een uitlichting van mogelijke complicaties en het belang van nazorg focust deze workshop op de insertietechniek van een spiraal en worden praktische handvaten aangereikt.
“Dag dokter, ik ben sekswerker”
door Iris Carizzo en dr Anne-Sophie De Cannière van Violett Gent
Omwille van taboe leiden veel sekswerkers een dubbelleven. Uit angst voor oordeel, onbegrip en negatieve reacties verbergen ze hun werk voor familie, vrienden, sociale diensten en vaak ook voor hun huisarts.
Sekswerkers worden blootgesteld aan specifieke medische risico’s en hebben veel vragen over hun lichamelijke en mentale gezondheid. Als arts ben je niet altijd vertrouwd met de leefwereld van sekswerkers en kan het moeilijk zijn om hierover een open gesprek te hebben.
Tijdens de workshop gaan we kort in op sekswerk in België, verdiepen we ons vervolgens in een aantal specifieke topics rond seksuele gezondheid bij sekswerkers (oa SOA-risico, klapcondoom, PrEP…) en proberen we een aantal concrete handvaten aan te reiken.
Violett biedt gratis en anoniem medische en sociale hulpverlening aan sekswerkers in Vlaanderen. Sekswerkers kunnen op consultatie komen in één van onze vestigingen en/of worden op hun werkplek bezocht door een mobiele equipe.
Workshop fertiliteit: praktische tools voor de huisarts
door dr. Herman Tournaye
Tijdens deze workshop zal prof. Herman Tournaye dieper ingaan op hoe wij als huisarts kunnen omgaan met vragen rond fertiliteit. Wat kunnen wij zelf als huisarts al doen? Welke adviezen kunnen wij onze patiënten meegeven? En wanneer stuur je patiënten best door naar de fertiliteitsarts?
Hoe kunnen we patiënten opvolgen als ze een fertiliteitstraject starten? Voor welke complicaties moeten wij alert zijn?
Dr. Tournaye zal ons tijdens deze workshop wegwijs maken in het fertiliteitslandschap, en praktische tools aanreiken die je zelf kan toepassen tijdens je consultaties.
“Abortushulpverlening: handvaten voor de huisarts”
Door dr Emma Peeters en Francoise Dedrie van LUNA Antwerpen en Oostende
Patiënten komen met een positieve zwangerschap vaak als eerste aankloppen bij de huisarts. Een zwangerschap is in 1 op 4 van de gevallen niet gepland, en dus ook niet altijd gewenst. Een eerste niet veroordelende reactie is belangrijk. Wij geven je handvaten mee hoe je hier als huisarts mee omgaat en wat je aan je patiënt kan vertellen als ze een afspraak maakt in een abortuscentrum.
Er rust nog altijd een heel groot taboe op, maar toch kiezen er jaarlijks ongeveer 18.000 vrouwen voor abortus. We gaan met enkele cijfers kort in op wie deze vrouwen zijn. Hoe verloopt een abortus precies? Wat kan een vrouw verwachten van een medicamenteuze abortus of van een zuigcurretage? Hoe zit het met die verplichte wachttijd? Tot hoeveel weken kan een abortus in België, en wat doe je als een vrouw "te ver" is? Wat al thuis (ouders of partner) niemand het mag weten? Wat kan je als huisarts doen en wat bepaal je in een bloedname? Je krijgt een antwoord op al deze vragen en meer in deze workshop.
Vulvodynie: alles wat de huisarts hierover moet weten
door dr. Nele Coryn, gynaecoloog
Er heerst nog altijd een taboe op bepaalde klachten, zo ook op vulvodynie. Niet alle patiënten durven dit ter sprake te brengen. Meer kennis over dit onderwerp bij een laagdrempelig aanspreekpunt zoals de huisarts komt de patiënten ten goede. Welke testen kunnen er al gebeuren, wanneer moet er doorverwezen worden, etc. Antwoord op deze vragen en meer komt aan bod in de workshop.
Gender en seksuele diversiteit in de huisartsenpraktijk
door Anna Paeshuyse van KLIQ vzw
KLIQ is het vorming- en trainingscentrum van Cavaria dat werkt rond gender- en seksuele diversiteit
Workshop 2
(English) Sexually transmittable diseases: what is new in treatment and prevention?
Presented by dr. Ludwig Apers
Gonorrhea, syphilis, chlamydia,… Some of these STD’s seem diseases from a long lost past, but several of them are having an uprise. This puts forward a couple of challenges for first-line medicine: for example the difficult diagnosis -both clinical and serological – of syphilis. And what antibiotic was it again we use for urinary discharge? Can we prescribe this medications ‘blindly’, or do we need confirmation through lab results? Is frequent screening of high risk profiles still a good preventive strategy? And if so, what tests do we do? What about the prevention of HIV with PEP and PrEP treatment?...
During this presentation, which is focused on the daily practice with real life cases, we will try to give a clear answer to all these questions and more.
Dr. Ludwig Apers is STD/HIV doctor, teacher and adjunct head of the policlinic of the Institute of Tropical Medicine
“Spiraalplaatsing in de huisartsenpraktijk” (VOLZET)
Door Britt Lauryssen van Titus Health Care
Wanneer een vrouw in België kiest voor een spiraal, volgt er vaak een doorverwijzing naar de tweedelijnszorg. Deze workshop biedt een gedegen (praktische) kennismaking met spiraalplaatsing zodat deze zorg ook in de huisartsenpraktijk een plaats kan krijgen.
De voornaamste verschillen tussen koper- en hormoonspiralen worden opgefrist om de meest voorkomende vragen adequaat te kunnen beantwoorden. Na een uitlichting van mogelijke complicaties en het belang van nazorg focust deze workshop op de insertietechniek van een spiraal en worden praktische handvaten aangereikt.
Een introductie tot vrouwelijke genitale verminking; preventie en begeleiding
door Katrien De Koster van GAMS
Katrien De Koster is Coördinatrice Vlaanderen van GAMS België vzw.
Ze behaalde haar diploma als Sociaal Agoog aan de VUB en rondde daarna een Master af in Genderstudies aan de Universiteit Utrecht.
Vrouwelijke genitale verminking is een vorm van gendergerelateerd geweld die proactief, intergenerationeel en taboedoorbrekend aangepakt dient te worden.
Een huisarts staat vaak dicht bij haar of zijn patiëntes en heeft een centrale rol binnen de eerste lijn zorg- en hulpverlening. Vanuit een vertrouwensband en erkende status, is een huisarts in staat proactief betrokken personen te identificeren (op basis van afkomst) en vrouwelijke genitale verminking aan te kaarten.
Het X-mysterie – gendersensitieve geneeskunde
door dr Els Dufraimont
Studies tonen aan dat onderzoek op vrouwelijke gezondheid disproportioneel gefocust blijft op de reproductieve jaren – voornamelijk zwangerschap. Als een gevolg daarvan behandelen we vrouwen met medische kennis die vooral voorkomt uit onderzoek op mannen. Dit resulteert in een lagere kwaliteit van zorg voor vrouwen. Dr. Els Dufraimont zal ons een kijk geven op hoe we kunnen omgaan met dit gender-biased gezondheidssysteem.
De aanpak van seksueel en intrafamiliaal geweld in de eerste lijn
door dr Anke Vandenberghe en dr. Laura Van Dorpe
Seksueel en intrafamiliaal geweld vormen een belangrijk volksgezondheidsprobleem wereldwijd. Het Nationaal Actieplan ter Bestrijding van alle Vormen van Gendergerelateerd Geweld pleit voor een holistische opvang van slachtoffers van intrafamiliaal en seksueel geweld. Huisartsen spelen hierin een cruciale rol zowel op korte als op lange termijn. Niettemin hebben huisartsen slechts beperkte kennis van, ervaring met en vaardigheden in de aanpak van seksueel en intrafamiliaal geweld.
Tijdens deze vorming zal de richtlijn ‘de aanpak van intrafamiliaal en seksueel geweld in de eerste lijn’ worden toegelicht en zal aan de hand van casussen de focus worden gelegd op het communicatieve aspect, gaande van herkenning tot nazorg van slachtoffers van seksueel en intrafamiliaal geweld.
Zorgcentrum na Seksueel Geweld: (zsg): multidisciplinaire en holistische aanpak
door dr. Nele Coryn
In 2021 openden de eerste Zorgcentra na Seksueel Geweld in België. Ondertussen zijn er 9 centra in ons land. Slachtoffers die zich aanmelden krijgen een allesomvattende zorg, zowel medisch, psychisch als forensisch. Ook kan het ZSG helpen om een aangifte te doen bij de politie. Hoe gaat dit alles in zijn werk? Wat kan de huisarts doen en hoe verloopt de samenwerking? Hier wordt dieper op ingegaan tijdens deze workshop.
De huisarts in een vertrouwenspersoon van de patiënt en vaak een eerste aanspreekpunt. Meer kennis rond dit topic komt slachtoffers ten goede. Zo kan de huisarts al tips meegeven om sporen te bewaren, de eerste psychologische ondersteuning bieden en verwijzen naar deze meer gespecialiseerde centra.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de zorg: preventie en beleid
door Sensoa
Twee collega's maken geregeld grapjes over jullie homoseksuele collega. Een patiënt komt steeds terug met de vraag voor een rectaal onderzoek. Een patiënt geeft ongepaste opmerkingen over jullie nieuwe vrouwelijke collega. Twee patiënten vertellen onafhankelijk van elkaar dat jouw collega-arts hen ongewenst heeft aangeraakt aan hun borsten.
Hoe ga je als professional om met seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? In deze workshop maak je kennis met het Sensoa Vlaggensysteem, een methodiek om seksueel gedrag in te schatten en bespreekbaar te maken. Verwacht geen volledige opleiding, wel enkele oefeningen om het gesprek te openen en er verder over na te denken.
Gender en seksuele diversiteit in de huisartsenpraktijk
door Anna Paeshuyse van KLIQ vzw
KLIQ is het vorming- en trainingscentrum van Cavaria dat werkt rond gender- en seksuele diversiteit
Seksuele en genderdiversiteit zijn thema’s waar huisartsen regelmatig mee in aanraking komen. In de vorming bespreken wat we nu juist bedoelen met ‘LGBTI+ personen’ en ‘gender-, seksuele en seksediversiteit’. Daarna bekijken we hoe je een LGBTI+ inclusieve huisartsenpraktijk kan worden en je deze thema’s bespreekbaar kan maken met patiënten. Al je vragen hierover zijn welkom!
Menopauze, aanpak en communicatie in de eerste lijn
door dr Linda Ameryckx, gynaecoloog
Er is meer en meer aandacht voor ‘de overgang’, zowel in de geneeskunde als daarbuiten, zoals we ook in de media merken.
In de menopauzekliniek van het UZA in Edegem zoomt dr. Linda Ameryckx al zo’n tien jaar in op kwalen van de overgang, en het is er sinds een spraakmakende BBC-documentaire uit 2021 opvallend drukker.
Als huisarts krijgen we hierover dan ook veel vragen van patiënten, maar we voelen ons niet altijd vertrouwd genoeg met de materie om de patiënten met goed gevoel te kunnen helpen. We zitten immers zelf ook met vragen en twijfels: hormonale substitutie therapie lijkt de nieuwe gouden graal, maar doen we niet aan over-medicalisering? Wat is goed levensstijladvies? Zijn er nog andere opties om patiënten te helpen?
In deze workshop bespreken we de wetenschappelijke stand van zaken rond de (behandeling van) menopauze, en praktische tips en tricks voor de huisartsenpraktijk.
Workshop 3
(also in English) “Spiraalplaatsing in de huisartsenpraktijk” (VOLZET)
Presented by Britt Lauryssen from Titus Health Care
Wanneer een vrouw in België kiest voor een spiraal, volgt er vaak een doorverwijzing naar de tweedelijnszorg. Deze workshop biedt een gedegen (praktische) kennismaking met spiraalplaatsing zodat deze zorg ook in de huisartsenpraktijk een plaats kan krijgen.
De voornaamste verschillen tussen koper- en hormoonspiralen worden opgefrist om de meest voorkomende vragen adequaat te kunnen beantwoorden. Na een uitlichting van mogelijke complicaties en het belang van nazorg focust deze workshop op de insertietechniek van een spiraal en worden praktische handvaten aangereikt.
Respectvol communiceren met patiënten met niet-stereotype seksuele identiteit
door prof. dr. Piet Hoebeke
Respectvol communiceren met patiënten met niet-stereotype seksuele identiteit vraagt inzicht in de variaties van de seksuele identiteit en ook wat oefening.
Tijdens deze workshop oefen je met een rollenspel om op de juiste manier te communiceren met patienten met niet-stereotype seksuele identeit zoals homoseksueel, genderdivers en andere.
Open communicatie over atypische seksuele identiteit verlaagt de drempel voor deze personen om te consulteren.
Menopauze, aanpak en communicatie in de eerste lijn
door dr Linda Ameryckx, gynaecoloog
Er is meer en meer aandacht voor ‘de overgang’, zowel in de geneeskunde als daarbuiten, zoals we ook in de media merken.
In de menopauzekliniek van het UZA in Edegem zoomt dr. Linda Ameryckx al zo’n tien jaar in op kwalen van de overgang, en het is er sinds een spraakmakende BBC-documentaire uit 2021 opvallend drukker.
Als huisarts krijgen we hierover dan ook veel vragen van patiënten, maar we voelen ons niet altijd vertrouwd genoeg met de materie om de patiënten met goed gevoel te kunnen helpen. We zitten immers zelf ook met vragen en twijfels: hormonale substitutie therapie lijkt de nieuwe gouden graal, maar doen we niet aan over-medicalisering? Wat is goed levensstijladvies? Zijn er nog andere opties om patiënten te helpen?
In deze workshop bespreken we de wetenschappelijke stand van zaken rond de (behandeling van) menopauze, en praktische tips en tricks voor de huisartsenpraktijk.
Seksuele gezondheid bij oudere volwassenen
door dr. Els Messelis, Gerontoloog & auteur
Oudere volwassenen vragen dat zorgverleners zelf het gesprek met hen zouden aangaan over seksuele gezondheid. Onderzoek toont echter aan dat zorgverleners dit moeilijk vinden en niet weten hoe ze hieraan moeten beginnen.
Tijdens deze lezing schetsen we het belang van een holistische benadering van seksualiteit waarin de oudere volwassene als mens centraal staat. Verder wordt een algemeen kader geschetst rond seksuele gezondheid. Er wordt daarbij een link gelegd tussen seksualiteit en ouder worden alsook welke veranderingen dit kan teweegbrengen. Tenslotte worden verschillende Evidence Based tools aangereikt om seksuele gezondheid met oudere volwassenen te bespreken.
Seksuele dysfunctie en erectiestoornissen bij de man : wat te weten als huisarts?
door dr. Emanuel Weynen, uroloog
Seksuele dysfunctie bij de man en in het bijzonder erectiestoornissen, zijn een veelvoorkomend probleem. Erectiestoornissen kunnen kaderen in een globaal gezondheidsprobleem, zo kunnen de eerste symptomen zijn van onderliggende cardiovasculaire ziekte. In de workshop bespreken we gericht de belangrijkste stappen in de diagnostiek en de behandeling. Er worden praktische tips en tricks gegeven over de medicamenteuze behandeling met PDE5 inhibitoren (vb Viagra). Bovendien bespreken we de heelkundige optie voor in het geval medicatie niet meer werkt, zoals voorbeeld een erectie prothese.
Naast erectiestoornissen, bespreken we ook andere seksuele problemen bij de man zoals premature ejaculatie, de ziekte van Peyronie (acute kromstand van de penis) en seksuele dysfunctie uitgelokt door medicatie.
Patiënten ervaren het vaak als een grote stap om te spreken over hun seksuele problemen en erectiestoornissen.
Vaak zullen patiënten deze drempel minder ervaren bij jonge en dynamische huisartsen.
Ze zullen dan ook zeer dankbaar zijn als ze ervaren dat deze problemen bespreekbaar zijn en hiervoor een behandeling kan opgestart worden.
Seksueel grensoverschrijdend gedrag in de zorg: preventie en beleid
door Sensoa
Twee collega's maken geregeld grapjes over jullie homoseksuele collega. Een patiënt komt steeds terug met de vraag voor een rectaal onderzoek. Een patiënt geeft ongepaste opmerkingen over jullie nieuwe vrouwelijke collega. Twee patiënten vertellen onafhankelijk van elkaar dat jouw collega-arts hen ongewenst heeft aangeraakt aan hun borsten.
Hoe ga je als professional om met seksueel (grensoverschrijdend) gedrag? In deze workshop maak je kennis met het Sensoa Vlaggensysteem, een methodiek om seksueel gedrag in te schatten en bespreekbaar te maken. Verwacht geen volledige opleiding, wel enkele oefeningen om het gesprek te openen en er verder over na te denken.
Seksueel Overdraagbare Infecties: wat is nieuw in de behandeling en de preventie?
door dr. Ludwig Apers
Gonorroe, syfilis, chlamydia... Sommige van deze seksueel overdraagbare infecties lijken aandoeningen uit lang vervlogen tijden, maar enkele van die aandoeningen zijn aan een opmars bezig. Dit stelt de eerste lijn voor een aantal uitdagingen: de diagnose van syfilis is bijvoorbeeld niet altijd even makkelijk, noch klinisch, noch serologisch. En welk antibioticum moet er nu ook alweer voorgeschreven worden voor een urinaire afscheiding? Kan er 'blind' voorgeschreven worden, of moet elke diagnose bevestigd worden door een labo-onderzoek? Is het frequent screenen van risicogroepen nog steeds een goede preventiestrategie? En welke testen dienen dan aangevaagd te worden? En hoe zit het nu met de preventie van hiv door middel van medicijnen, de zogenaamde PEP en PrEP behandeling?
Tijdens een uiteenzetting die vooral gericht is op de dagelijkse praktijk en geïllustreerd wordt met reële casussen zal er gepoogd worden een eenduidig antwoord te geven op al deze vragen, én de vragen waarmee collega's zelf werden geconfronteerd in hun eigen consultatiekamer.
Dr Ludwig Apers is SOA/HIV arts, docent en adjunct kliniekhoofd van de polikliniek van het Instituut voor Tropische Geneeskunde