Dementie blijft een grote uitdaging voor onze samenleving. Vandaag treft de aandoening in Vlaanderen en het Brusselse Gewest zo’n 141.000 mensen en er wordt een verdubbeling van dat cijfer verwacht tegen 2070. Artsen zullen in de toekomst steeds meer mensen met dementie zien. Zij zullen dus meer alert moeten zijn voor deze thematiek. In het kader van het Dementieplan wil Vlaanderen de huidige en de toekomstige huisartsen meer kennis over dementie bijbrengen en hen een kennisbaken laten zijn voor hun collega-artsen .
Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, Domus Medica en experten uit het werkveld ontwikkelden de opleiding tot Referentiearts Dementie. In de eerste module van de opleiding wordt beeldmateriaal uit de serie Thuis als casus uit de praktijk gebruikt.
Een realistisch beeld over dementie
“De voorbeelden uit Thuis geven een realistisch beeld over dementie. Het is belangrijk dat met deze beelden artsen de situatie -zoals die zich in de realiteit voordoen- herkennen. De beelden van het personage van Veerle met dementie tonen op een eenvoudige toegankelijke manier hoe de symptomen in een beginstadium van dementie gedetecteerd kunnen worden,” haalt Jurn Verschraegen, directeur bij het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen, aan. “Dat we passages uit een tv-serie in onze modules hebben geïntegreerd, verwacht je niet van een serieuze opleiding voor artsen, die over een diepgaand thema gaat. In 2022 werden wij door de scenarioschrijvers van Thuis voor onze expertise over dementie gecontacteerd. Vandaag gebruiken wij als casus dan weer hun beelden in de opleiding referentiearts dementie. De cirkel is rond.”
De fragmenten uit de Thuis-afleveringen -uitgezonden in september 2022- geven een praktijkvoorbeeld weer. In de Vlaamse fictiereeks speelde Karin Tanghe, in de rol van Veerle, een persoon met dementie. Zij kreeg in de serie niet toevallig op 21 september -op Wereld Alzheimer Dag- de diagnose dementie. Het gaat om een fictieve persoon met dementie, maar Thuis is wel de meest bekeken Vlaamse soap.
Herkenbaar voor het detecteren van dementie
In het voorjaar van 2022 waren er op het einde van het Thuisseizoen en in de vorige afleveringen al signalen van dementie bij het personage Veerle. Ze dacht dat er geld gestolen werd, terwijl ze het uitgeleend had. Ze reageerde afwezig en geprikkeld en vergat afspraken. Naasten zoals haar dochter waren bezorgd. In de Thuisfragmenten die wij in de opleiding tonen, komen een zevental elementen die herkenbaar zijn voor het detecteren van dementie aan bod: gebrek aan ziekte-inzicht, vrijheid en autonomie behouden versus geborgenheid, lang thuis blijven wonen, de aandoening minimaliseren, focus op wat nog kan, hoop op genezing en mantelzorgers hebben soms ook heel andere dingen aan hun hoofd dan de mantelzorg.
Karin Tanghe, actrice die het personage Veerle in Thuis speelt: “Je voelt dat dit thema iets doet met mensen. Ook nu mijn personage Veerle al even niet meer in beeld is, spreken mensen me er nog steeds met de warmste woorden over aan. Hoe zij zelf of iemand in hun directe omgeving met de eerste symptomen van dementie geconfronteerd worden. Ik ben blij en ook dankbaar dat ik dit verhaal mee kon vertellen. En dat bepaalde scènes nu in opleidingen gebruikt worden, toont alleen maar aan dat wij, acteurs en tv-makers, dit heel herkenbaar en realistisch hebben gebracht.”
“Vanuit Thuis en vanuit VRT willen we verhalen vertellen die ertoe doen, die in het hart van onze kijkers kruipen. En dan is herkenbaarheid het codewoord. Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen heeft ons geholpen om realisme in onze fictieve verhalen binnen te brengen. Dankzij die informatie over de eerste symptomen bij mensen met dementie hebben we een sterk verhaal kunnen schrijven. Dat onze fictieve beelden nu als voorbeeld mogen dienen in deze opleiding, is enkel maar een compliment voor ons als verhalenvertellers maar vooral voor de ijzersterke acteerprestatie van Karin Tanghe,” zegt Hans Roggen, woordvoerder voor ‘Thuis’.
Dit project is een co-creatie van het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen en Domus Medica, in opdracht van de Vlaamse overheid.