Een nieuw onderzoek bij 405 Belgische patiënten met een chronische aandoening (diabetes type 2, asthma of hypertensie) en 360 zorgverleners (huisartsen, apothekers en specialisten), uitgevoerd in opdracht van MSD, toont aan dat er een sterk verband bestaat tussen de gezondheidswijsheid van de patiënten en de opvolging van de aanbevelingen door artsen.
Het onderzoek peilde zowel bij patiënten als bij de zorgverleners naar de ervaren gezondheidswijsheid bij de patiënten en naar hun therapietrouw. Patiënten met een hoog niveau van gezondheidswijsheid hebben minder moeite met medische aanbevelingen, volgen die aanbevelingen beter op, rapporteren minder complicaties ten gevolge van een gebrekkige opvolging, en verkeren aldus in betere gezondheid.
Andere vaststellingen uit het onderzoek zijn:
- Belgische patiënten vinden zichzelf over het algemeen vrij goed geïnformeerd en geven hun gezondheidswijsheid een gemiddelde score van 7,7 op 10. De zorgverleners denken daar echter anders over, en geven hen een gemiddelde score van 6,8 op 10.
- Over het algemeen overschatten artsen dan weer de neiging van patiënten om, naast de informatie die de arts zelf verstrekt, ook elders informatie over hun ziekte te zoeken (voornamelijk gespecialiseerde websites over gezondheid).
- In realiteit zoekt slechts 34% van de Belgische chronische patiënten af en toe aanvullende informatie op over hun ziekte, en dit niet alleen op internet maar ook bij de apotheker.
- 91% van de apothekers zegt dat patiënten hen consulteren om informatie te krijgen over tolerantie, risico’s, contra-indicaties, doseringen, behandeling en levensstijl.
- 94% van de apothekers vindt dat de apotheker een rol moet spelen bij het verstrekken van informatie aan de patiënt (voor extra uitleg, praktische informatie, bijkomende info over doseringen, …).
- Er is een groot verschil in perceptie tussen patiënten en artsen over de invloed van informatie die de patiënten op andere plaatsen vinden. De zorgverlener denkt, meer dan de patiënten, dat de opgezochte informatie wel degelijk de opvolging van de ziekte beïnvloedt.
- De meeste patiënten vertrouwen in de eerste plaats de informatie die ze van opgeleide gezondheidsprofessionals (huisartsen, specialisten, apothekers) krijgen. De meerderheid (66%) zoekt geen extra informatie op.
- Slechts 25% van de patiënten raadpleegt het internet of gespecialiseerde tijdschriften voor extra informatie, en slechts een kleine minderheid (15%) vraagt informatie aan lotgenoten, patiëntenverenigingen, of op de mutualiteit (7%).
- Er is geen significant verband tussen het aantal en de verscheidenheid van de door patiënten geraadpleegde informatiebronnen en het niveau van gezondheidswijsheid.
Gezondheidswijsheid (« Health Literacy ») is een term die verwijst naar de capaciteit van mensen om gezondheidsinformatie op te zoeken, te begrijpen, te evalueren en te gebruiken. Medische vragen niet durven stellen, een diagnose niet begrijpen, een bijsluiter verkeerd interpreteren, of vertrouwen op pseudo-wetenschappelijke gezndheidsinformatie, het komt vaker voor dan men zou denken, ook bij ons. Gezondheidswijsheid blijkt dan ook beter te voorspellen of medische richtlijnen worden opgevolgd dan leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, of het aantal bronnen dat werd geraadpleegd. Volgens een onderzoek van de UCL in samenwerking met CM, uitgevoerd in 2014, hebben drie Belgen op tien een beperkte gezondheidswijsheid, en één op tien zelfs te weinig gezondheidswijsheid om gezonde keuzes te maken. Vooral mensen met een laag opleidingsniveau en ouderen hebben vaak beperkte gezondheidsvaardigheden. Dit sluit baan bij Europees onderzoek waaruit blijkt dat 47,6 % van de Europeanen een beperkt niveau van gezondheidswijsheid heeft.
Om een antwoord te bieden aan de uitdaging die gezondheidswijsheid is, engageren 14 organisaties uit de Belgische gezondheidssector in België zich ertoe om deze problemen aan te kaarten: de Belgische huisartsenverenigingen (SSMG, Domus Medica), de Algemene Pharmaceutische Bond (APB), De Belgische Cardiologische Liga, de Stichting tegen Kanker, de Landsbond van de Onafhankelijke Ziekenfondsen (MLOZ), het Nationaal Verbond van Socialistische Mutualiteiten, de Christelijke Mutualiteit, de Algemene Unie van Verpleegkundigen van België, Zorgnet, de Vereniging der Coöperatieve apotheken van België Ophaco, RMN, de Belgische Vereniging van Artsen Syndicaten (AbSym/BVAS) en het farmaceutisch laboratorium MSD Belgium. Deze partners kondigen met trots de lancering aan van de derde editie van de Well Done - MSD Health Literacy Awards. Het initiatief kan op de steun rekenen van het RIZIV en van de federale parlementsleden Clotilde Léal-Lopez en Karin Jiroflée. Inschrijven voor de Award kan vanaf vandaag.
Meer informatie over de juryleden vindt u op : http://welldoneawards.be/jury/
Well Done – MSD Health Literacy Awards ter bevordering van gezondheidswijsheid in België Om de gezondheidswijsheid bij patiënten te verbeteren, moet de hele samenleving haar steentje bijdragen. Daarom nam MSD Belgium in 2013 het initiatief om 12 partnerorganisaties uit de gezondheidssector samen te brengen voor de Well Done – MSD Health Literacy Awards, met als doel de beste initiatieven ter bevordering van de gezondheidswijsheid in België aan te moedigen, te belonen en aan bekendheid te doen winnen. Daarnaast wil men hiermee het publiek en gezondheidsprofessionals sensibiliseren over het belang van gezondheidswijsheid en de verantwoordelijkheid die ieder daarvoor draagt.
Iedereen die actief is of een band heeft met de gezondheidssector kan deelnemen. Inschrijven kan vanaf vandaag, tot 1 juni 2016 op www.welldoneawards.be.
Het winnend project uit elke categorie krijgt 3.000 euro. Zoals voorgaande jaren zal de jury bestaan uit een vertegenwoordiger van elke partnerorganisatie. De jury wordt voorgezeten door professor Stephan Van den Broucke, hoogleraar gezondheidspsychologie en preventie aan de Université catholique de Louvain (UCL) en expert op het gebied van gezondheidswijsheid.
Sinds de eerste editie werden in totaal 105 projecten ingezonden voor de Well Done – MSD Health Literacy Awards. Dit jaar hoopt men nog meer inzendingen te mogen ontvangen en te kunnen vaststellen dat de aandacht voor gezondheidswijsheid in onze samenleving groeit.
De Well Done – MSD Health Literacy Awards zullen net zoals vorig jaar in drie categorieën uitgereikt worden:
- First line Award : deze categorie heeft betrekking tot alle actoren uit de eerstelijnszorg (huisartsen, thuisverpleegkundigen, apothekers, kinesitherapeuten,…).
- Specialty Award: deze categorie heeft betrekking tot alle actoren uit de tweedelijnszorg zoals artsen-specialisten, of actoren actief in ziekenhuizen (vroedkundigen, catering managers in hospitalen, hospitaalkinesisten,…).
- Community Award: deze categorie heeft betrekking tot initiatieven die genomen werden door publieke instellingen, patiëntenverenigingen en particulieren.
"De ingediende projecten van de voorbije edities hebben duidelijk het belang van een verbetering van het niveau van gezondheidswijsheid in België aangetoond. Daarom hopen we dit jaar nog meer mooie voorbeelden van acties ter bevordering van de gezondheidswijsheid te mogen ontdekken." Aldus juryvoorzitter professor Stephan Van den Broucke.
Hieronder vindt u een overzicht van de winnende projecten van de editie van 2015.
Categorie First Line Award – “Met Haar” - Dokters van de Wereld (Brussel)
Het project “Met haar” geeft kwetsbare vrouwen weer vertrouwen in de gezondheidszorg en biedt hen toegang tot informatie, begeleiding en verzorging. Dit zijn meteen ook de drie doelstellingen van het project, met thematisch een focus op seksuele en reproductieve gezondheid.
Categorie Specialty Care Award – Psychiatrisch Ziekenhuis Bethaniënhuis - Emmaus (Zoersel)
Dit project wil de patiënt niet enkel op een toegankelijke manier informeren, maar zet in de eerste plaats in op een heldere, diepgaande en rechtstreekse communicatie tussen patiënt en multidisciplinair team (MT). Omdat de patiënt centraal staat tijdens bepaalde teambesprekingen, wordt het MT verplicht om gezondheidsinformatie en medisch advies te verschaffen op maat en in de taal van de patiënt. Zowel patiënt als het team formuleren feedback naar elkaar, met aandacht voor sterktepunten en groeimogelijkheden. Procesbesprekingen bevorderen de communicatie over en de efficiëntie van het zorgproces, en sporen de patiënt aan om verantwoordelijkheid op te nemen in zijn eigen behandeling.
Categorie Community Award – Map “Gezondheidszorg in België” - Stad Antwerpen (Antwerpen)
De map ‘Gezondheidszorg in België’ wil ervoor zorgen dat intermediairs die in contact komen met kwetsbare groep mensen correct geïnformeerd zijn; zodat zij op hun beurt hun klanten wegwijs kunnen maken in de ingewikkelde systemen van onze gezondheidszorg.
