Voedingsinformatieproject op maat van de huisartsenpraktijk

Een goede voeding en voldoende beweging zijn belangrijke speerpunten in het streven naar meer gezondheid. Het voedingsinformatiecentrum NICE (Nutrition Information Center) lanceert het project ‘Voeding uitgedokterd’ dat huisartsen ondersteunt in hun rol van voedingsvoorlichter. Aan de hand van de gebruiksvriendelijke website www.voedinguitgedokterd.be en praktische tools kunnen zij in korte tijd correct en efficiënt over gezond eten en bewegen communiceren en hun patiënten motiveren tot een gezonder eet- en beweeggedrag. Het project is opgebouwd rond zes thema’s: gezonde voeding, overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, osteoporose en patiëntenmotivatie. ‘Voeding uitgedokterd’ sluit aan bij het actieplan voor de realisatie van de nieuwe Vlaamse gezondheidsdoelstelling voeding en beweging 2008-2015¹.

Het beweeg- en eetpatroon van de gemiddelde Vlaming blijft ondermaats

De gemiddelde Vlaming beweegt te weinig, drinkt te weinig water, eet veel te weinig groenten en fruit, neemt onvoldoende bruin brood, melk en melkproducten en haalt te veel calorieën uit de restgroep (zie figuur). Bij ongeveer 1 op 5 Vlamingen zijn ook een onregelmatig eetpatroon en het ontbijt overslaan nog belangrijke knelpunten². Gevolg: steeds meer mensen kampen met voedingsgerelateerde welvaartsziekten zoals overgewicht, diabetes type 2, hart- en vaatziekten en osteoporose.

Hoe kan ik gezonder eten, dokter?

Huisartsen zijn vaak het eerste aanspreekpunt voor patiënten met vragen over voeding en gezondheid. Patiënten zien de huisarts niet alleen als een belangrijke bron van voedingsinformatie maar ook als de meest betrouwbare bron³. Huisartsen zijn dus uitstekend geplaatst om voedingsproblemen vroegtijdig te herkennen, om patiënten correct te informeren over gezonde eet- en leefgewoonten en preventief te werken¹.

Barrières voedingsvoorlichting in de huisartsenpraktijk

Uit een onderzoek van 2007 blijkt dat huisartsen het nut inzien van voedingsvoorlichting maar dat ze belangrijke barrières ervaren om dit tijdens een consultatie vaker aan bod te laten komen. Zij hebben het gevoel dat zij onvoldoende invloed hebben op de eet- en leefgewoonten van hun patiënten en dat hun patiënten niet openstaan voor voedingsadviezen. Daarnaast worden ook tijdsgebrek, te weinig kennis, te weinig ervaring met voedingsvoorlichting en te weinig geschikt materiaal aangehaald⁴.

Patiënten in korte tijd correct en efficiënt informeren over en motiveren tot gezonder eetgedrag

Om huisartsen toe te laten in korte tijd correct en efficiënt over gezond eten en bewegen te communiceren en hun patiënten te motiveren tot een gezonder eet- en beweeggedrag, lanceert NICE het project ‘Voeding uitgedokterd’. Centraal in het project is de gebruiksvriendelijke website www.voedinguitgedokterd.be, exclusief toegankelijk voor huisartsen na een eenvoudige en gratis registratie. De site is opgebouwd rond zes thema’s: gezonde voeding, overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten, osteoporose en patiëntenmotivatie. De informatie sluit aan bij de aanbevelingen voor goede medische praktijkvoering van Domus Medica en bij de voedingsaanbevelingen van het Vlaams Instituut voor Gezondheidspromotie en Ziektepreventie (VIGeZ) en de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV). De voedingsadviezen zijn onderschreven door de Vlaamse Beroepsvereniging van Voedingsdeskundigen en Diëtisten (VBVD).

Een grondige en gestructureerde aanpak van voedings- en beweeggedrag vraagt veel tijd en specifieke deskundigheid en is vaak niet haalbaar in de gemiddelde huisartsenpraktijk. Samenwerken met een diëtist kan dan aangewezen zijn.

Theorie en praktijk vullen elkaar goed aan

Per thema is een wetenschappelijk dossier beschikbaar met een bondig overzicht van de algemene probleemstelling, de rol van de huisarts en de kernboodschappen diagnose, preventie/behandeling en voedingsadvies. Om snel en correct te kunnen omgaan met specifieke voedingsvragen van patiënten is er de rubriek ‘Veelgestelde vragen’ met handige zoekfunctie. Op die manier kan de huisarts informatie op maat van zijn of haar patiënt opvragen, afprinten en meegeven. Vindt de huisarts geen antwoord op de vraag, dan kan hij of zij ze doorsturen naar NICE. In overleg met specialisten ter zake wordt ze vervolgens zo snel als mogelijk beantwoord.

Eerste hulp in de praktijk

Via www.voedinguitgedokterd.be kunnen geregistreerde huisartsen gratis praktische tools bestellen om de communicatie met patiënten over gezonde voeding en voedingsgerelateerde aandoeningen te vergemakkelijken.

Het startpakket omvat een reeks infokaarten (10 x 15 cm) met aandachtspunten bij de verschillende thema’s (gezonde voeding, overgewicht, diabetes, hart- en vaatziekten en osteoporose). De infokaarten bieden de patiënt een leidraad om zijn voeding waar nodig aan te passen. Hij kan hierbij zelf zijn prioritaire werkpunten aangeven en ze later eventueel verder in overleg met de huisarts uitbreiden. De aanbevelingen van de actieve voedingsdriehoek vormen de rode draad. Het geheel zit opgeborgen in een handige display. Bij het startpakket horen ook vier affiches voor in de wachtzaal met slogans zoals “Krijg ik van suiker diabetes?” en “Maakt volle melk dubbel zo sterk als halfvolle?”. Zij hebben als doel het gesprek over voeding en gezondheid tussen de huisarts en de patiënt te bevorderen. De affiches worden verspreid in de loop van 2010 aan de geregistreerde huisartsen bezorgd.

Patiënten motiveren: gratis workshop voor huisartsen

De huisarts maakt patiënten attent op het belang van een gezond voedingspatroon en voldoende lichaamsbeweging. Hij of zij is ook goed geplaatst om een motiverende rol te spelen bij gedragsverandering en de patiënten daarbij te begeleiden. Maar wat werkt, en wat werkt niet? Om deze vaardigheden te trainen kunnen huisartsen gratis deelnemen aan de workshop ‘Motiveren tot gezonder eetgedrag’. Per provincie wordt een sessie van de workshop georganiseerd.

Voetnoten

1. Vlaamse gezondheidsdoelstelling 2008-2015: het realiseren van gezondheidswinst op bevolkingsniveau door een stijging van het aantal mensen dat voldoende fysiek actief is, evenwichtig eet en een gezond gewicht nastreeft.
   De acties die aansluiten bij de behoeften van zorgverstrekkers zijn gebundeld in prioriteit 9: aanreiken van hulpmiddelen aan zorgverstrekkers zodat patiënten/cliënten de juiste informatie krijgen over de thema’s voeding en beweging, problemen vroegtijdig worden herkend en correct worden doorverwezen (www.gezondheidsconferentie.be).
2. Belgische voedselconsumptiepeiling 2004 – Gezondheidsenquête 2004 – “Resultaten van de eerste Belgische voedselconsumptiepeiling” Nutrinews juni 2006, te raadplegen via www.nice-info.be > Nutrinews
3. A pan-EU survey of Consumer Attitudes to Food, Nutrition and Health. Institute of European Food Studies 1996
4. K. Smet, H. De Geeter. Huisartsen, pediaters en diëtisten: Verschillende meningen over gezonde voeding Nutrinews, september 2007 – ook te raadplegen via www.nice-info.be > Nutrinews