De algemene hiv-epidemie in Afrika weerspiegelt zich in België. Sub-Saharaanse Afrikaanse migranten zijn, na mannen die seks hebben met mannen, de tweede grootste groep hiv-patiënten in België (WIV, 2012). In 2011 kreeg 51% van hen zijn diagnose te laat (WIV, 2012). Onderzoek uit het Verenigd Koninkrijk toont aan dat vele diagnose kansen gemist worden (Burns et al., AIDS 2012) en dat Afrikaanse patiënten vaak langer dan vier jaar na hun hiv-infectie gediagnosticeerd worden (Health Protection Agency, 2012).
Een late diagnose kan verregaande gevolgen hebben, zowel voor de patiënt als voor de volksgezondheid: de patiënt heeft later toegang tot gepaste zorg, met negatieve medische gevolgen, en de kans op hiv-transmissie is hoger (WHO Europe, 2010). De Wereldgezondheidorganisatie (WHO) adviseert naast promotie van hiv-testen in de gemeenschappen, ook proactief hiv-testen en counselen op niveau van de gezondheidzorg. In België speelt de huisarts een sleutelrol in de diagnose van nieuwe hiv-infecties en de promotie van seksuele gezondheid (Nationaal HIV Plan, 2013). Cultureel vinden Afrikaanse patiënten het moeilijk om zelf een hiv-test te vragen, ze verwachten dat de arts het voorstelt (Manirankunda et al., AIDS Education and Prevention 2008).
Huisartsen kunnen proactief een hiv-test aan hun patiënten van Sub-Saharaanse Afrikaanse afkomst voorstellen, ook aan diegenen die geen duidelijk seksueel risico profiel hebben. Afrikaanse patiënten hebben een hoger hiv-risico door de hoge prevalentie in hun thuisland, maar ook door hun kwetsbaarheid gedurende het migratietraject en hun socio-economische zwakkere situatie.
Het HIV-SAM Project van het Instituut voor Tropische Geneeskunde en de vakgroep huisartsengeneeskunde van de Universiteit Antwerpen vroegen 65 huisartsen in 20 praktijken gedurende 12 weken proactief een hiv-test voor te stellen aan hun Afrikaanse patiënten. Dit bleek haalbaar en aanvaardbaar. Een bloedanalyse of een anticonceptie consult bleken ideale ingangspoorten om een hiv-test voor te stellen (Loos et al. AIDS Education and Prevention 2014, in press).
Als ondersteuning vindt u hieronder:
- De handleiding '
Proactief hiv-testen en counselen voor Afrikaanse patiënten' gebaseerd op de UNAIDS/WHO-richtlijnen. Deze bevat een complete overzicht van de pretest- en posttestcounselingstappen, achtergrond bij culturele barrières en concrete communicatie tips. - Een samenvatting op één pagina met de belangrijkste tips en een overzicht van 'hiv-indicator diseases' (Lazarus et al. HIV Medicine 2013).
- 'Hoe pak ik het aan?': Video's van concrete counseling situaties. Er zijn voorbeelden van pretestcounseling en posttestcounseling bij een negatieve diagnose en een positieve diagnose.
Is uw huisartsenkring of LOK-groep geïnteresseerd in vorming op maat rond seksuele gezondheid, hiv-testen en counselen en Sub-Saharaanse Afrikaanse migranten', contacteer dan het HIV-SAM Project op: hivsam@itg.be of 03 247 07 18.