Op dinsdag 4 maart nodigde minister Frank Vandenbroucke Domus Medica uit, samen met een twintigtal andere partijen, om de uitdagingen rond de digitalisering van zorg in kaart te brengen. Volgens de minister is dit een cruciale werf met veel afhankelijkheden en techniciteit, wat de vooruitgang soms vertraagt of versnipperd maakt.
Nood aan actie en alignering
Vanaf 2030 (tot minstens 2050) zorgen demografische en epidemiologische transities, zoals de vergrijzing en toenemende prevalentie van chronische aandoeningen, voor de grootste zorgnood uit onze geschiedenis. Een zeer grote uitdaging in een land waar de bevoegdheden voor preventie, welzijn en gezondheidszorg verdeeld zijn over het federaal, regionaal en gemeenschapsniveau.
Naast een geïntegreerd beleid is er op het terrein absoluut nood aan krachtige eHealth-systemen die dankzij registratie, communicatie en gegevensdeling ondersteunen bij kwaliteit en efficiëntie van zorg. Doorheen de jaren zijn tal van digitaliseringsprocessen en -platformen gerealiseerd door zowel de federale als regionale instanties. Echter, verhoogt het verschil in visies, prioriteiten en systemen de complexiteit en onduidelijkheid, wat leidt tot onbegrip en frustratie bij zowel zorgverleners als patiënten. Op het terrein gaat het immers telkens om dezelfde zorgverleners die samen de meest optimale zorg trachten te verlenen aan eenzelfde patiënt, ongeacht de versnippering van bevoegdheidsniveaus.
Om hier verandering in te brengen, ligt de focus van het vijfde federale eHealth-Actieplan (2025-2027) in het verbinden van lopende en toekomstige initiatieven tot één geïntegreerd zorgproces afgestemd op de levensdoelen van de zorgvrager. Centraal hierin staat het ‘BIHR’ of Belgian Integrated Health Record: een virtueel geïntegreerd medisch dossier waarin zorgverleners multidisciplinair samenwerken. Om dit eHealth-Actieplan naar een hoger niveau te tillen en te vertalen naar concrete implementatie op het terrein, nodigde minister Vandenbroucke een twintigtal experten uit om te brainstormen over hoe we meer snelheid en vooruitgang in het proces kunnen brengen.
De stem van de huisarts
Vanuit Domus Medica schoven Dr. Siegfried van Eygen en domeinverantwoordelijke Wil Rijnen van het expertisedomein ICT & eHealth mee aan tafel. Met het bredere perspectief van doelgerichte, multidisciplinaire zorg in het achterhoofd, werden ook een aantal punten benoemd die specifiek relevant zijn voor de huisartsen. Een korte samenvatting van onze input:
- Het is belangrijk om een gezamenlijke terminologie (SNOMED-CT) snel en breed in te voeren, zodat verschillende zorgverleners beter kunnen samenwerken.
- Er is nog veel onduidelijkheid over BIHR, vooral over hoe authentieke bronnen zich zullen verhouden tot het medisch dossier van de huisarts, en hoe de werking van huidige EMD-functionaliteiten als eForms, barometers, beslisondersteuning, enz. zal worden voortgezet.
- Er is bezorgdheid over hoe de samenwerking en afstemming tussen alle regio’s, systemen en zorgverleners beter zal worden georganiseerd op nationaal niveau.
- De huidige eHealth-basisdiensten en veiligheidsprincipes moeten dringend aangepast worden aan de nieuwe realiteit: nieuwe praktijkvormen, ondersteunende profielen en telegeneeskunde.
- Betrouwbare en goed presterende eHealth-systemen en actoren zijn essentieel. Dit vraagt om monitoring en bijsturing alsook een gecentraliseerd dashboard voor zorgverleners.
Conclusie en vervolgstappen
De algemene conclusie is dat het voorgestelde eHealth-Actieplan interessante krijtlijnen bevat voor een meer matuur eHealth-systeem in België, maar dat er absoluut nood is aan prioritering en concretisering. Hierbij moet naast technologie-ontwikkeling meer aandacht gaan naar gedragsverandering. Alle overheden, bedrijven en beroepsgroepen moeten boven zichzelf en hun individuele belangen uitstijgen en de krachten bundelen om oplossingen te creëren die tegemoetkomen aan de behoeften van zorgverleners en patiënten.
Minister Vandenbroucke gaat met al deze input aan de slag en zal bekijken welke stappen mogelijk zijn op het gebied van beleid en samenwerking. De urgentie is groot, maar het besef is ook aanwezig dat de uitdagingen verder reiken dan de technologie en dat doorgedreven samenwerking en cultuurverandering hierbij noodzakelijk zijn.
Wil Rijnen
Expertisedomein-verantwoordelijke ICT & eHealth