De langste dag van het jaar staat in het teken van alle mantelzorgers. Zij zorgen dag in dag uit voor een persoon die hen nauw aan het hart ligt. Tijdens de Dag van de Mantelzorg benadrukken we om oog te hebben voor de mantelzorger naast de patiënt.
Zorgen voor je patiënt betekent ook zorgen voor de omgeving rond de patiënt
Huisartsen en praktijkverpleegkundigen kunnen veel voor mantelzorgers betekenen. Ze komen namelijk vaak als eerste in beeld als er een zorgnood is. Mantelzorgers beseffen op dat moment zelden dat ze mantelzorger zijn. De huisartsenpraktijk speelt een belangrijke rol in het ondersteunen van mantelzorgers en het tijdig herkennen van signalen van overbelasting. Een goede ondersteuning van in het prille begin is belangrijk voor de draag- en veerkracht van een mantelzorger. Dus hoe sneller mantelzorgers de weg vinden naar de juiste informatie- en ondersteuningsmogelijkheden, hoe beter voor alle betrokken partijen.
Vlaams expertisepunt mantelzorg zette alle informatie over mantelzorg op één plaats
Mantelzorgers zitten met heel wat vragen, maar zien vaak door de bomen het bos niet meer. De website, www.mantelzorgers.be, van het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg (nu onderdeel van Vivel) bundelt informatie, methodieken en publicaties over mantelzorg in Vlaanderen (en daarbuiten). Huisartsen kunnen de website gebruiken om mantelzorgers gericht door te verwijzen in hun zoektocht naar informatie. Belangrijke thema’s zijn:
- premies en tegemoetkomingen;
- diensten die ondersteuning bieden;
- mogelijkheden om mantelzorg en werk te combineren;
- zelfzorg voor mantelzorgers, enzovoort.
Ook vind je er een overzicht van publicaties, tools en methodieken die huisartsen en praktijkverpleegkundigen kunnen raadplegen in hun ondersteuning voor mantelzorgers. We lichten er drie uit:
- De Samenspraakfiche ondersteunt huisartsen in hun communicatie met mantelzorgers. Deze tool helpt mantelzorgers, zorgvragers en zorgverleners om in gesprek te gaan als evenwaardige partners. De Samenspraakfiche is een eenvoudige vragenlijst waarmee de verschillende partijen kunnen aangeven over welke thema’s ze willen spreken, ze een overzicht kunnen maken van wat goed en minder goed verloopt en tot actiepunten kunnen komen.
- Het boek ‘Zorg voor Mantelzorg’ speelt in op de toenemende focus op informele zorg en biedt zowel een theoretisch kader als praktijkgerichte tools aan (toekomstige) professionals met verschillende achtergrond. Via concrete methodieken en voorbeelden uit de praktijk leer je 'hands on' de essentiële vaardigheden voor een goede mantelzorg.
- Ook de toolkit ‘mantelzorg in de huisartsenpraktijk’ van de LHV in Nederland is terug te vinden op de website. De toolkit geeft informatie en een concreet stappenplan met verschillende instrumenten voor de ondersteuning van mantelzorgers zodat zij goed voor hun naaste kunnen blijven zorgen en niet overbelast raken.
Uitdagingen voor mantelzorgers en nieuwe mantelzorgplan
Uit onderzoek van Steunpunt Mantelzorg en HOGENT blijkt dat 2 op 3 mantelzorgers de zorg als zwaarder ervaren dan voor corona.1 Zij snakken naar ademruimte. Thuiszorg op maat kan de druk voor mantelzorgers verlichten. Door de personeelstekorten in de zorg moeten mantelzorgers vaak die professionele thuiszorg overnemen. Daarom pleiten zorgorganisatie i-mens en Steunpunt Mantelzorg voor een doortastend beleid om de instroom in de professionele zorg te verhogen. Een positief signaal vanuit de overheid is dat in het nieuwe Vlaams Mantelzorgplan 2022-2024, geinitieerd door het Vlaams Expertisepunt Mantelzorg, onderdeel van Vivel, er een doelstelling en actie is opgenomen rond meer professionele zorg, ter ondersteuning van mantelzorgers. Enkel door samen concrete acties uit te werken, kan er verandering komen op het terrein. De tandem tussen mantelzorg, thuiszorg en huisartsenzorg biedt op elk niveau meerwaarde.
Emy Kool
Expertisedomeinverantwoordelijke Chronische zorg