In 2020 was borstkanker goed voor 13% van alle nieuwe kankerdiagnoses. Bij vrouwen was dat zelfs 29%. Daarmee is borstkanker de meest voorkomende kanker in de Europese Unie. In België zien we dat één op de zeven vrouwen tijdens haar leven borstkanker krijgt, wat neerkomt op meer dan 10.000 vrouwen per jaar.
Voorwaarden en erkenning borstklinieken
In 2007 werd het eerste KB aangenomen waarin de erkenningsnormen werden vastgelegd voor “borstklinieken”. De belangrijkste waren enerzijds een minimumvolume van 150 nieuwe diagnoses per jaar en anderzijds de aanwezigheid van een multidisciplinair team van specialisten. Bijkomend werd vanaf januari 2014 een onderscheid gemaakt tussen de "coördinerende borstklinieken”, die een minimaal activiteitenvolume van 125 nieuwe diagnoses per jaar moeten hebben en de "satellietborstklinieken”, waarvoor het minimumvolume op 60 nieuwe diagnoses per jaar werd vastgelegd. Satellietborstklinieken moeten een formele samenwerkingsovereenkomst hebben met een coördinerende kliniek.
Borstkankerzorg buiten de erkende borstklinieken
Uit de studie die het KCE vandaag publiceert blijkt dat in 2018 ongeveer een vijfde van de vrouwen met borstkanker behandeld werd in een centrum zonder erkenning voor borstkanker. De overgrote meerderheid (87%) van die centra bleef onder een gemiddeld jaarlijks volume van 60 nieuwe diagnoses per jaar. Hierdoor hadden vrouwen geen garantie op de (para)medische omkadering en faciliteiten die wettelijk wel voorzien zijn in de erkende borstklinieken.
Één op drie erkende borstklinieken haalt jaarlijkse drempelwaarde voor volume niet
Een verontrustende vaststelling is dat in 2018, 20 van de 52 erkende coördinerende borstklinieken de drempelwaarde van 125 nieuwe diagnoses per jaar niet haalden. Drie van deze erkende en drie van de satellietklinieken haalden zelfs het volume van 60 nieuwe diagnoses per jaar niet.
Overlijden en kwaliteit van borstkankerzorg
De resultaten geven aan dat het risico om aan borstkanker te sterven 30% hoger is bij vrouwen die behandeld werden in een centrum zonder erkenning in vergelijking met vrouwen die behandeld werden in een coördinerende borstkliniek. Daarnaast had het volume ook een effect, het risico om te overlijden was namelijk 44% hoger voor vrouwen met invasieve borstkanker wanneer ze behandeld werden in een centrum voor laag volume en 30% hoger in een centrum met een gemiddeld volume.
Verder werd ook de kwaliteit gemonitord via een aantal kwaliteitsindicatoren. Hieruit bleek dat centra zonder erkenning voor borstkanker of centra met een laag volume het minder goed deden dan coördinerende borstklinieken en/of centra met een hoog volume. Echter konden bepaalde kwaliteitsindicatoren niet berekend worden omdat de gegevens nog niet op een gestructureerde en gestandaardiseerde manier worden verzameld.
Aanbevelingen voor een borstkankerzorg 2.0
Overlevingskansen mogen niet afhangen van het centrum waar je als patiënt terecht komt. Elk van de meer dan 10.000 patiënten die jaarlijks de diagnose borstkanker krijgt, moet kwaliteitsvolle zorg krijgen van een multidisciplinair team mét ervaring. De reorganisatie van het zorgaanbod zou moeten zorgen voor een gezond gewicht tussen kwaliteit van de zorg enerzijds en regionale beschikbaarheid anderzijds. Daarnaast moet er ook duidelijkheid bestaan voor patiënten, huisartsen en andere zorgverleners over welke centra wettelijk erkend zijn.
Helena Broekaert
Expertisedomeinverantwoordelijke Preventie en Gezondheidspromotie
