Monkeypox (een pokkenvirus) treft vooral mensen die leven in West- en Midden-Afrika. Recent werd de ziekte bij patiënten in Europa vastgesteld zonder een link met de endemische gebieden in Afrika. Dit betekent: de ziekte is niet langer importpathologie, maar verspreidt zich op het Europese grondgebied.
Klinisch beeld
Het klinisch beeld lijkt op dat van een besmetting met pokken, maar verloopt in de regel milder. Vijf tot 21 dagen na de besmetting komen de eerste symptomen opzetten: koorts, hoofdpijn, spierpijn, rillingen, moeheid en gezwollen lymfeklieren. Eén tot 3 dagen nadien ontstaat de typische huiduitslag: rode vlekken die overgaan in blaasjes (hetzelfde verschijningspatroon als bij varicella). Als de blaasjes indrogen, blijven korsten over die na 2 tot 3 weken afvallen.
Het typische klinische beeld laat toe om de diagnose te stellen, eventueel aangevuld met een PCR-test. De wisser moet met de nodige zorg en bescherming afgenomen worden en getransporteerd in een speciale verpakking door een gespecialiseerde koerier.
Overdracht
De recente gevallen van apenpokken in ons land zijn vastgesteld bij mannen die seks hebben met mannen, en zijn gelinkt aan het deelnemen aan een gay-event: Darklands Festival in Antwerpen. Overdracht gebeurt door nauw lichamelijk contact. De variant die momenteel in Europa circuleert, wordt als ‘niet heel besmettelijk’ beschouwd. De verwachting is dat toch nog nieuwe gevallen gaan opduiken die geen rechtstreeks verband houden met het Darklands Festival.
Het virus kan binnendringen via slijmvliezen (mond, neus, ogen) en huidwondjes (niet altijd zichtbaar). De blaasjes op huid en slijmvliezen bevatten het virus. Verspreiding is dus mogelijk via druppeltjes uit mond of neus, via (langdurig) huidcontact, of via besmette oppervlakken en linnengoed.
Isolatie en quarantaine
Wie apenpokken doormaakt moet in isolatie tot alle korsten van de huid zijn afgevallen. Hoog-risicocontacten gaan in quarantaine: sexpartners, bedgenoten, en huisgenoten.
Variola
Het Monkeypox-virus lijkt sterk op het virus dat de ziekte variola (pokken) veroorzaakt. In 1980 is de wereld variola-vrij verklaard. Het virus is enkel nog aanwezig in een aantal sterk beveiligde onderzoekslaboratoria. Personen die geboren zijn voor 1970 hebben nog een vaccinatie (via scarificatie van de huid) met variola ontvangen. Een pokkenvaccinatie is vast te stellen door een rondvormig litteken op de bovenarm, de zijkant van de billen of soms ter hoogte van de voetzool. Wie gevaccineerd werd tegen variola is gedeeltelijk beschermd tegen monkeypox. Een vaccinatie tegen varicella of zona beschermt niet tegen apenpokken.
PCR-test
Om alle mogelijke gevallen van apenpokkenvirus in kaart te brengen, is een PCR-test van de blaasjes aangewezen. Dat kan gebeuren in het Instituut voor Tropische Geneeskunde te Antwerpen. Maak telefonisch of via de website een afspraak.
Ook is het mogelijk wissers van huidletsels (eSwab) voor PCR-monkeypoxvirus naar het ITG te sturen. Het monkeypoxvirus is een BSL-3-pathogeen. De stalen moeten dus onder UN2814 in een drievoudige verpakking verstuurd worden via een koerier die in het bezit is van een ADR-licentie. De verzending van een staal voor PCR-monkeypoxvirus wordt telefonisch aangekondigd bij de klinisch bioloog van het ITG op het nummer 03 345 56 52.
Dirk Avonts
