Het langdurig gebruik van benzodiazepines en Z-drugs ligt in België alarmerend hoog. Het langdurig gebruik van die middelen leidt vaak tot potentieel ernstige bijwerkingen en verhoogt het risico op vallen. Om die trend te proberen keren, zal het RIZIV vanaf 1 februari een programma vergoeden voor het geleidelijk afbouwen van slaapmedicatie (benzodiazepines en Z-drugs) door middel van magistrale bereidingen.
Het afbouwen van slaapmedicatie in vaak niet eenvoudig. Als arts informeren we de patiënt over de effecten van langdurig gebruik en de positieve effecten van stoppen met het gebruik. We peilen naar de motivatie van de patiënt om het gebruik aan te pakken. Naast het bespreken van levensstijlaanpassingen en niet-medicamenteuze oplossingen om de slaap te verbeteren, is een zeer geleidelijke afbouw van slaapmedicatie te verkiezen boven het abrupt stoppen.
Doelgroep
Elke volwassene (die niet in een woonzorgcentrum of andere instelling verblijft) die chronisch (gedurende ten minste 3 maanden) één enkel benzodiazepine of Z-drug heeft gebruikt, in een dosering die niet hoger is dan 3 maal de gebruikelijke dagelijkse dosis, komt in aanmerking voor een afbouwprogramma.
Voorschrijven
De nieuwe dienst kan uitsluitend op voorschrift worden opgestart. De arts kiest in overleg met de patiënt uit drie afbouwschema's (5, 7 of 10 stappen). Elke stap duurt 10, 20 of 30 dagen. Bij het snelste schema wordt op 50 dagen afgebouwd, bij het langzaamste op 360 dagen.
Het is belangrijk een patiënt die slaapmedicatie aan het afbouwen is goed op te volgen. Voor elke afbouwstap (dosisverlaging of dosisstabilisatie) wordt een voorschrift opgemaakt. Per consultatie mag de arts 2 stappen voorschrijven. De afbouw kan gebeuren met het gebruikte slaapmedicijn (voorkeur bij ouderen) of kan omgezet worden naar diazepam (te overwegen bij gebruik overdag of veel last van derving verschijnselen bij vorige afbouwpoging.)
Voorbeeld: Stel dat de gebruikelijke dosis Lorazepam 2,5 mg per dag is, dan wordt het eerste eigenlijke magistrale voorschrift één van deze 2 mogelijkheden:
- R/ Lorazepam 2,5 mg dt 30 capsules
- R/ Lorazepam 100% dt 30 capsules
Afleveren
De patiënt zal de bereidingen steeds bij dezelfde apotheek ophalen, dit is de apotheker die de overeenkomst mee ondertekent. Een apotheker mag maar 1 stap per keer afleveren. Ten vroegste 3 werkdagen voor de einddatum van de vorige afbouwstap. De apotheker begeleidt en motiveert de patiënt gedurende het hele programma.
Bijsturen
Éénmaal het afbouwschema is gekozen (5, 7 of 10 stappen), kan dat niet meer veranderen. Wel kan per voorschrift de duurtijd van elke stap aangepast worden (10, 20, 30 dagen) en kan er per programma 1 of 2 stabilisatieperiodes voorgeschreven worden (i.e. in plaats van volgende lagere dosis, nog eens dezelfde dosis voor max 30 dagen).
Samenwerking
Naast een voorschrift wordt er ook een overeenkomst opgemaakt tussen de drie betrokken partijen (arts, patiënt, apotheker). Hierin wordt ook de keuze voor het afbouwschema en het aantal stappen aangeduid.
De apotheker bereidt capsules op basis van de specialiteit, en niet de grondstof. Daarnaast moet hij de patiënt gedurende het hele traject motiveren en begeleiden. De bereidingen en de begeleiding (initiatie- en opvolggesprek) worden volledig terugbetaald door het RIZIV. Alleen de kost van de specialiteit (die in de bereiding verwerkt wordt) blijft ten laste van de patiënt. De apotheker kiest daarom de goedkoopst mogelijke verpakking en bewaart het restant op naam van de patiënt.
Een LOK of MFO organiseren rond slaapmedicatie?
De LOK afbouw benzo’s kan u via Domus Medica aanvragen (betalend).
Het MFO ‘Valpreventie – focus op slaapmedicatie’ kan u lokaal organiseren (in uw LOK, huisartsenkring of apothekerskring). Het RIZIV voorziet een subsidie tot 2500 euro voor de organisatie. Meer info? https://www.medischfarmaceutischoverleg.be/valpreventie
Nuttige website rond slaap-en kalmeermiddelen
De website slaap- en kalmeermiddelen waar huisartsen heel wat tools kunnen terugvinden om hiermee aan de slag te gaan
- Download de INFOFICHE
- Download de PATIENTENFOLDER
Tarieven
Bedenkingen bij administratieve last
Domus Medica werd betrokken bij het ontstaan van dit project. We staan dan ook achter de inhoud en de doelstellingen van dit programma.
We zijn minder gelukkig met de concrete uitwerking die extra administratieve belasting inhoudt en waarvoor er weer een nieuw formulier gecreëerd wordt. Dat hadden we zeker willen voorkomen. We gaan hierover opnieuw in gesprek met alle betrokken partijen.
Gert Merckx
Expertisedomeinverantwoordelijke Kringen
