Het KB van 15 december 2024 verduidelijkt op welke manier de patiënt zijn geïnformeerde toestemming kan geven of kan weigeren om gegevens te delen tussen zorgbeoefenaars geregeld in artikel 36 van de kwaliteitswet. Het bepaalt bovendien ook welke gezondheidszorgbeoefenaars geen toegang hebben tot uitgewisselde gezondheids(zorg) gegevens overeenkomstig artikel 37 van de kwaliteitswet. Beide wetsartikels worden gespecifieerd in dit KB.
Artikel 36 van de kwaliteitswet bepaalt: “De gezondheidszorgbeoefenaar heeft toegang tot persoonsgegevens betreffende de gezondheid van de patiënt die worden bijgehouden en bewaard door andere gezondheidszorgbeoefenaars op voorwaarde dat de patiënt voorafgaand zijn geïnformeerde toestemming tot deze toegang gaf. De patiënt kan bij het verlenen van de in het eerste lid bedoelde toestemming bepaalde gezondheidszorgbeoefenaars uitsluiten. De Koning kan nadere regels bepalen voor de in het eerste lid bedoelde toestemming.”
Voor de uitvoering van artikel 36 van de kwaliteitswet zoekt de regelgeving een evenwicht tussen:
- Het waarborgen van het zelfbeschikkingsrecht van de patiënt;
- Het waarborgen van kwalitatieve zorg;
- En het vermijden van onnodige administratieve lasten of formaliteiten.
Voor een geïnformeerde toestemming is het cruciaal dat de patiënt, vooraleer toestemming te verlenen, degelijk geïnformeerd is over de draagwijdte en de inhoud van de toestemming. Dit wil zeggen dat de patiënt op voorhand weet dat de gegevensdeling enkel dient voor het verlenen van kwalitatieve, geïntegreerde, continue, toegankelijke en patiëntveilige zorg en ook enkel betrekking heeft op de informatie die relevant is voor dat doeleinde. Zelfs wanneer er een therapeutische relatie bestaat, kan de patiënt op uitdrukkelijk verzoek de naam opgeven van de gezondheidszorgbeoefenaar die uitgesloten wordt van toegang tot de gezondheidsgegevens. De patiënt moet geïnformeerd worden over het bestaan van dit recht, alsook over de procedure die hiervoor gevolgd moet worden.
Artikel 1 van het KB van 15 december 2024 voorziet in verschillende mogelijkheden tot verstrekking van de geïnformeerde toestemming tot gegevensdeling:
- Ofwel via mogelijkheden voorzien in het eHealth-platform waar de patiënt zelf of via een zorgverlener het akkoord elektronisch registreert;
- Ofwel via een schriftelijke of mondelinge toestemming van de patiënt na te zijn geïnformeerd.
Wenst de patiënt een bepaalde beoefenaar uit te sluiten dan moet hij/zij overeenkomstig artikel 2 van het KB van 15 december 2024 op voorhand en met inachtneming van 10 dagen nodig voor de registratie de naam van de gezondheidszorgbeoefenaar meedelen aan de verantwoordelijke van de gegevensverwerking. De patiënt moet op de website van de voorziening kunnen terugvinden hoe men van deze mogelijkheid gebruik kan maken.
Artikel 37 van de kwaliteitswet bepaalt: “De gezondheidszorgbeoefenaar heeft enkel toegang tot de persoonsgegevens betreffende de gezondheid van een patiënt waarmee hij een therapeutische relatie heeft. Voor de toepassing van het eerste lid wordt onder therapeutische relatie verstaan een relatie tussen een patiënt en een gezondheidszorgbeoefenaar in het kader waarvan gezondheidszorg wordt verstrekt. De Koning kan met aanwijzing van de specifieke gevallen van uitwisseling van persoonsgegevens met betrekking tot de gezondheid van de patiënt, de categorieën gezondheidszorgbeoefenaars aanwijzen die ondanks dat ze in toepassing van het tweede lid een therapeutische relatie met de patiënt hebben, geen toegang hebben tot de uitwisseling van bedoelde gegevens.”
Voor de uitvoering van dit artikel wordt er een onderscheid gemaakt tussen de gezondheidszorg die een preventief/curatief (uitsluitend in het belang van de patiënt) doeleinde dient en de gezondheidszorg die een louter diagnostisch doeleinde dient (waarbij naast het belang van de patiënt ook andere belangen worden beoogd zoals tewerkstelling, volksgezondheid of ziekteverzekering).
Artikel 3 van het KB van 15 december 2024 sluit dan ook verzekerings-, controle- en gerechtelijke geneeskundigen uit van de gezondheidsgegevens omdat zij werken met andere belangen dan de directe gezondheid van de patiënt
Yente Reinenbergh
Jurist