In het kader van de optimalisatie van de zorg en de preventie van chroniciteit bij lage rugpijn, wordt binnenkort een pilootstudie opgestart waarin de effectiviteit van directe toegang tot kinesitherapie voor acute lage rugpijn vergeleken zal worden met het traditionele zorgtraject via de arts. Deze studie werd goedgekeurd door de verzekeringsinstellingen en wordt gefinancierd door het RIZIV/INAMI.
Lage rugpijn in cijfers
Op dit moment ondervinden 2 miljoen Belgen lage rugpijn (18%) met een stijgende incidentie van jaarlijks 6715 nieuwe gevallen per 100 000 inwoners.1 Dit legt een enorme druk op onze gezondheidzorg en op de sociale zekerheid. Zo wordt bijna één derde (29%) van het totaal aantal ziektedagen in België toegeschreven aan lage rugpijn2 en kost een patiënt met lage rugpijn jaarlijks bijna €1000 aan de sociale zekerheid.3 Deze verontrustende cijfers vragen om een dringende optimalisatie van het zorgtraject voor lage rugpijn.
Behandelingsrichtlijnen voor lage rugpijn
Volgens de recente internationale4 en nationale richtlijnen (Federaal Kenniscentrum voor de Gezondheidszorg - KCE)5 6 voor de behandeling van lage rugpijn, dient een patiënt behandeld te worden vanuit een biopsychosociaal perspectief. De reden hiervoor is dat het voornamelijk psychosociale factoren (gedachten, emoties, gedrag) zijn die de overgang naar chronische klachten verklaren en niet zozeer biologische factoren zoals structurele schade aan de rug. Een tweede speerpunt van deze richtlijnen stelt dat patiënten in de acute fase van hun rugklacht zo actief mogelijk moeten blijven. Om dit te bekomen, is het essentieel dat een patiënt met acute lage rugpijn vroegtijdig kan geëvalueerd worden en correct advies krijgt van een professionele zorgverstrekker.
De rol van de kinesitherapeut
Een belangrijke rol in het voorkomen van chroniciteit is weggelegd voor de kinesitherapeut als ‘deskundige in het menselijk bewegen en functioneren’. In België is er geen wettelijk kader welke een directe toegang tot kinesitherapie toelaat. De hiermee gepaard gaande vertraging in behandeling kan negatieve gevolgen op lange termijn hebben voor de patiënt en resulteren in hogere kosten voor de gezondheidszorg. Zo toonden onderzoeken aan dat het gebruik, en bijgevolg de kost, van gezondheidszorgen aanzienlijk vermindert wanneer een patiënt met acute lage rugpijn (al dan niet met ischialgie) zich rechtstreeks bij de kinesitherapeut aanbiedt en binnen de 3 dagen de behandeling kan opstarten.7 Een vroege start bij de kinesitherapeut voor patiënten met (sub-)acute lage rugpijn leidde ook tot een beter klinisch resultaat, zoals minder beperkingen in dagdagelijkse activiteiten (bv. bij heffen en tillen, autorijden, zitten) één jaar later.8 Om deze redenen werd directe toegang tot kinesitherapie intussen in meer dan de helft van de Europese landen (bv. Nederland, Verenigd Koningrijk) opgenomen in de nationale gezondheidswetgeving.9 Uiteraard is een goede communicatie tussen (huis)arts en kinesitherapeut over de status, de behandeling en de evolutie van de patiënt hierbij essentieel. Zoals het advies van de Federale Raad voor de Kinesitherapie stelt, heeft de kinesitherapeut een doorverwijsplicht wanneer tijdens het kinesitherapeutisch proces een hoge mate van bezorgdheid (o.a. rode vlaggen) wordt vastgesteld en een ongunstig verloop of onverklaarbare symptomen/tekens worden geobserveerd. Echter, ondanks de beschreven voordelen in de literatuur, werd in België de effectiviteit en de impact op de kosten van directe toegang tot kinesitherapie nog niet bestudeerd.
Studie naar het effect van directe toegang tot kinesitherapie voor acute lage rugpijn
Om de optimalisatie van het zorgtraject voor lage rugpijn te bevorderen, werd in de recente ‘Overeenkomst M21’ tussen de verzekeringsinstellingen en de kinesitherapeuten, met financiële ondersteuning van het RIZIV/INAMI, beslist dat een pilootstudie de effectiviteit van directe toegang tot kinesitherapie voor acute lage rugpijn moet onderzoeken. Het protocol voor deze pilootstudie kwam tot stand door een samenwerking van Universiteit Hasselt (UHasselt), Universiteit Antwerpen (UAntwerpen), KU Leuven en Université Catholique de Louvain (UCL). Het doel van deze studie is om de effectiviteit van directe toegang tot kinesitherapie voor patiënten met acute lage rugpijn (> 24 uur en < 6 weken) te vergelijken met het traditionele zorgtraject. In deze studie zullen 300 patiënten zich rechtstreeks tot een kinesitherapeut kunnen wenden en vergeleken worden met 300 patiënten die zich aanmelden bij een arts. De effecten op pijn, beperking en kosteneffectiviteit (met behulp van gezondheidseconomische evaluatie) zullen geanalyseerd worden.
Indien u vragen zou hebben over dit onderzoek, mag u steeds contact met ons opnemen via volgend e-mailadres: pieter.severijns@uhasselt.be.
- 1James SL, Abate D, Abate KH, et al. Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 354 Diseases and Injuries for 195 countries and territories, 1990-2017: A systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2017. Lancet 2018;392:1789–858.
- 2Van Zundert J, Van Kleef M. Low back pain: From algorithm to cost-effectiveness? Pain Practice 2005;5:179–89.
- 3Nielens H., Van Zundert J., Mairiaux P., et al. Chronische lage rugpijn KCE reports vol.48A. Available at http://www.kenniscentrum.fgov.be. Accessed July 6, 2021.
- 4NICE Guidelines. Overview | Low back pain and sciatica in over 16s: assessment and management | Guidance | NICE.
- 5Van Wambeke P, Desomer A, Ailliet L, et al. low back pain and radicular pain: assessment and management. Available at www.kce.fgov.be. Accessed July 6, 2021.
- 6Jonckheer P, Desomer A, Depreitere B, et al. KCE report 295 health services research low back pain and radicular pain: development of a clinical pathway. Available at www.kce.fgov.be. Accessed July 6, 2021.
- 7Liu X, Hanney WJ, Masaracchio M, et al. Immediate physical therapy initiation in patients with acute low back pain is associated with a reduction in downstream health care utilization and costs. Phys Ther 2018;98:336–47.
- 8Fritz JM, Lane E, McFadden M, et al. Physical Therapy Referral From Primary Care for Acute Back Pain With Sciatica : A Randomized Controlled Trial. Ann Intern Med 2021;174:8–17.
- 9Bury TJ, Stokes EK. A Global view of direct access and patient self-referral to physical therapy: Implications for the profession. Phys Ther 2013;93:449–59.
