De opleiding tot het paramedisch beroep praktijkassistent zal ten vroegste in 2028 van start gaan. Dat bevestigt de Vlaamse overheid. Hoewel het beroepsprofiel al is goedgekeurd, wordt de start van de opleiding verhinderd door een standstill. Vanuit Domus Medica zijn we ontgoocheld dat de opleiding opnieuw wordt uitgesteld. We zijn ervan overtuigd dat praktijkassistenten een belangrijke meerwaarde kunnen bieden voor huisartsenpraktijken en bijdragen aan een toegankelijke gezondheidszorg. De Vlaamse Regering plant de komende jaren opnieuw te investeren in graduaatsopleidingen op voorwaarde dat de efficiëntieoefening in januari succesvol verloopt. Hierna kan de opleiding tot praktijkassistent verder ontwikkeld worden met het oog op een start in 2028.
Wat houdt het nieuwe profiel 'praktijkassistent' in?
Het nieuwe, erkende profiel ‘Praktijkassistenten’ kunnen een nieuw paramedisch beroep binnen de huisartsenpraktijk vormen. Ze verzorgen het (telefonisch, elektronisch en fysiek) onthaal van de patiënten, ondersteunen het zorgproces en nemen administratieve, boekhoudkundige en logistieke taken op. Daarnaast kunnen ze, onder eindverantwoordelijkheid van de arts, een aantal welomschreven en geprotocolleerde medisch-technische taken uitvoeren (klik hier voor de volledige lijst van toegelaten handelingen).
De graduaatsopleiding tot praktijkassistent zal toegankelijk zijn voor wie minstens een diploma secundair onderwijs heeft. Ze omvat theorie, praktijk en een verplichte stage, zodat studenten goed voorbereid zijn op een brede waaier aan taken in de praktijk.
De huidige praktijkassistenten, die nog niet de opleiding hebben kunnen volgen, zijn dus nog niet het erkende profiel zoals in dit Koninklijk Besluit beschreven.
Waarom duurt het zo lang?
Een nieuw paramedisch profiel opstarten verloopt via verschillende stappen. Allereerst moet het profiel in de federale wetgeving bestaan, het nieuwe profiel praktijkassistent werd erkend in 2023. In deze wetgeving staat onder meer dat er een opleiding gevolgd moet worden om het beroep uit te oefenen. De organisatie van de opleiding gebeurt vervolgens op Vlaams niveau.
Het uitblijven van de opleiding heeft te maken met een standstill voor nieuwe graduaatsopleidingen. De Vlaamse Hogenscholenraad (Vlhora) gebruikt deze maatregel als drukkingsmiddel voor een betere financiering om opleidingen te kunnen blijven organiseren. Dit betekent dat de Vlaamse regering voorlopig geen nieuwe graduaatsopleidingen lanceert en er dus nog geen praktijkassistenten aan de slag kunnen. De kans bestaat dat deze standstill wordt opgeheven begin 2026, na gunstige onderhandelingen tussen hogescholen en minister Demir.
In de tussentijd zijn de onderwijskwalificatie en de domeinspecifieke leerresultaten al goedgekeurd. Zodra de standstill wordt opgeheven, kan Vlhora de opleiding officieel indienen. Rekening houdend met dit proces wordt verwacht dat de opleiding tot praktijkassistent, mits goedkeuring, in 2028 van start kan gaan.
Welke alternatieven zijn vandaag wel al mogelijk?
Vanuit Domus Medica zijn we ontgoocheld dat het nog steeds niet mogelijk is om een opleiding tot praktijkassistent te volgen, terwijl de meerwaarde voor huisartsenpraktijk en patiënten duidelijk is. We ijveren voor het belang van dit beroep en de noodzaak van ondersteunend personeel in de praktijk. We zaten mee aan tafel bij de opmaak van het beroepskwalificatiedossier en volgen de laatste ontwikkelingen rond de graduaatsopleiding nauwgezet op.
Ook al staat de bureaucratie op de rem, samen met verschillende hogescholen blijven we niet bij de pakken neerzitten. In afwachting van een officiële opleiding zijn er gelukkig al enkele alternatieven:
- Microcredentials: vijf Vlaamse Hogescholen (Hogeschool VIVES, Arteveldehogeschool, Karel De Grote Hogeschool, Hogeschool Odisee en Hogeschool UCLL) bundelen de krachten en bieden microcredentials aan die gericht zijn op de taken van praktijkassistenten. Ze bieden je de mogelijkheid om je via afstandsonderwijs voor te bereiden op de rol van praktijkassistent.
- Postgraduaat verpleegkundige in de huisartsenpraktijk: de Arteveldehogeschool in Gent en de Universiteit Antwerpen bieden het postgraduaat verpleegkundige in de huisartsenpraktijk aan. Een opleiding die wij vanuit Domus Medica ook actief ondersteunen.
Lien Geudens
Expert Praktijkorganisatie