In een brief aan minister Vandenbroucke en minister Beke benadrukken verschillende huisartsenorganisaties de cruciale rol van de huisartsenkringen. Zij zijn een onmisbare schakel in het contact tussen overheid en huisartsen zowel als het over de organisatie van de wachtdienst gaat, de invulling van de zorgstrategische planning, de opvang van de toenemende chronische zorgbehoeften als de organisatie van de zorg bij acute crisissituaties, zoals de huidige COVID-19-crisis.
Geachte Minister,
Mevrouw, Meneer,
De Belgische huisartsen feliciteren u met uw aanstelling en wensen u alle moed in het beheer van de huidige uitdagingen op het vlak van Volksgezondheid waar we op dit moment voor staan, tijdens één van de grootste crisissen van onze geschiedenis.
De afgelopen jaren was er soms een onsamenhangend beleid in het beheer van de zorg, met name voor de eerstelijnszorg, waarvan huisartsen een speerpunt zijn. Daarom vragen we de komende jaren een meer coherent beleid.
Elk effectief, ambitieus en toekomstgericht gezondheidsbeleid staat of valt met de manier waarop het lokaal wordt geïmplementeerd. Daarom vragen de huisartsen van dit land aan u om de huisartsenkringen en artsensyndicaten te betrekken in het overleg over het toekomstig gezondheidsbeleid.
Huisartsen hebben zich verenigd in verschillende organisaties die een beroepsmatige, syndicale, maatschappelijke, of kringgerelateerde expertise hebben. Al deze verschillende organisaties onderschrijven unaniem dat de huisartsenkringen het eerste aanspreekpunt zijn op het terrein om deze veranderingen te realiseren.
Dokter Patrik Roelandt was namens de Unie Van Huisartsenkringen (UHAK) jarenlang voortrekker van de erkenning van huisartsenkringen. In 1998, na de moord op een huisarts in Visé, bleek des te meer hoe belangrijk het is om lokaal erkende huisartsenkringen te organiseren, die instaan voor de veiligheid van de huisartsen, o.a. tijdens de wachtdienst. Als Minister van Sociale Zaken en Pensioenen tijdens de Regering Verhofstad I keurde u in 2002 mee de erkenning van de huisartsenkringen goed, op initiatief van Minister Aelvoet.
Sinds de officiële erkenning zijn de huisartsenkringen een onmisbare schakel in het contact tussen overheid en huisartsen zowel als het over de organisatie van de wachtdienst gaat, de invulling van de zorgstrategische planning, de opvang van de toenemende chronische zorgbehoeften als de organisatie van de zorg bij acute crisissituaties, zoals de huidige covid19-crisis.
Graag willen wij bij u deze cruciale rol van de huisartsenkringen onder de aandacht brengen waarbij de huisartsenkringen zich aanbieden als een betrouwbare en kostenefficiënte partner.
TEN EERSTE VOOR WAT BETREFT HET TOEKOMSTIG WACHTDIENSTBELEID:
De huisartsenkringen hebben zich tot nu toe steeds goed van deze taak gekweten. Op een kostenefficiënte manier organiseren de huisartsenkringen de out-of-hours-care voor de patiënten in de eerste lijn. We stellen echter vast dat de huisartsenkringen niet worden vermeld in het KB over de samenwerkingsverbanden. Wij vragen de mandatarissen en betrokkenen op de diverse bestuursechelons met aandrang om – het KB van 2002 indachtig – te blijven inzetten op de huisartsenkringen als beheerder en sluitsteen van functionele samenwerkingsverbanden en wachtposten. Toekomstige functionele samenwerkingsverbanden van wachtdiensten kunnen enkel efficiënt georganiseerd worden als de huisartsenkringen “in control” blijven. Een tsunami aan verschillende vzw’s moet daarbij vermeden worden. Dit kan bv. door de reeds bestaande vzw van de huisartsenkring het samenwerkingsverband en de wachtposten te laten beheren.
De structurele en voldoende financiering van wachtposten of toekomstige samenwerkingsverbanden is noodzakelijk voor een kwaliteitsvolle ‘out of hours’ zorg voor de bevolking. We hebben reeds bewezen dat we deze kwaliteitsvolle zorg kunnen bieden, maar er kruipt enorm veel tijd en energie in het leggen van een jaarlijkse financiële puzzel omwille van het gebrek aan een voldoende lange termijn financiering. De financiële tekorten van de wachtposten worden gefinancierd door de huisartsenkringen, een situatie die op lange termijn onhoudbaar is.
Naast de organisatie van de wachtdienst vragen de huisartsenkringen en artsensyndicaten ook een gefundeerd plan over de niet planbare zorg waarbij onder andere een sluitende en verplichte triage via de 1733, de klok rond moet geïmplementeerd worden.
De onderbestaffing op 1733 is een structureel probleem dat tijdens Covid nog meer prangend is geworden. Dit is een urgent probleem aangezien het aantal infecties/besmettingen momenteel sterk toeneemt.
Huisartsenkringen en artsensyndicaten zijn vragende partij voor triage, zowel historisch (2011 KCE rep.171A “oplossingen wachtdienst huisartsen”? Op vraag van de Federale Raad Huisartsenkringen; 2012 regionale ronde tafels “continuïteit van zorg in de huisartsgeneeskunde”) als actueel (verschillende wachtposten die heden op de lijst staan voor inkanteling in 1733 fase 2; gewaardeerde 1733 triage van COVID oproepen tijdens pandemie).
Objectieve studies tonen aan dat zowel de veiligheid als efficiëntie van de huidige triage volledig op punt staat. Sinds 2017 worden ook alle klachten over de triage binnen de 14 dagen beantwoord. Deze procedure heeft duiding gegeven in wat "telefonische" triage kan en niet kan. Het aantal klachten is heden minimaal.
De ingeslagen weg bij de integratie van 1733 en 112 oproepen is pragmatisch en getuigt van realisme in dit complexe land. Samenwerking organiseren vanuit het reeds bestaande: noodcentrales, wachtposten, huisartsenkringen, spoeddiensten en een federale handleiding Medische 112 regulatie. Geen nieuwe lei als vertrekbasis maar haalbaar, betaalbaar en tastbaar.
Wat nu voorhanden is, blijkt dus een goede vertrekbasis maar de flow valt stil door de pitfalls:
- gebrek aan recrutering operatoren
- gebrek aan medische ondersteuning in de Noodcentrale (proefproject ingediend bij FOD om huisartsen permanentie te voorzien)
- gebrek aan vereenvoudiging ICT (vertraagd door clustering centrales en overstap van ASTRID naar CityGIS)
- vertraging in digitalisering protocollenboek (openbare aanbesteding voor tweede keer online)
De pitfalls kunnen in deze legislatuur weggenomen worden.
Ook de verloning van de huisartsen tijdens de wachtdienst moet herbekeken worden waarbij onder andere een minimumvergoeding moet voorzien worden als instrument tegen de ongelijke vergoeding van huisartsen met wachtdienst in dunbevolkte of huisartsarme landsdelen.
TEN TWEEDE SPELEN DE HUISARTSENKRINGEN EEN CRUCIALE ROL IN DE CHRONISCHE ZORGORGANISATIE:
Conform het subsidiariteitsbeginsel vangt de frontlinie van de eerstelijnszorg steeds meer taken op. Die evolutie is goed, want ze verlaagt drempels, vervroegt diagnoses, voorkomt of vergemakkelijkt behandelingen en bespaart op de kosten. De huisarts speelt daarbij een centrale rol en zal dat ook in de toekomst blijven doen; denken we maar aan de vergrijzing van de bevolking en de verschuiving van acute naar chronische zorg die daarmee gepaard gaat. De huisartsenkringen zijn cruciaal om hierover lokaal duidelijke afspraken te maken, binnen de eerste lijn en met de tweede lijn. Zonder de huisartsenkringen is het verhaal van de projecten voor chronische en geïntegreerde zorg ten dode opgeschreven. De verdere uitrol van de projecten voor chronische zorg is enkel mogelijk indien dit op een harmonieuze manier kan gebeuren en met toereikende financiële middelen.
TEN DERDE SPELEN DE HUISARTSENKRINGEN EEN CRUCIALE ROL IN ACUTE CRISISSITUATIES:
Jammer genoeg worden we meer en meer geconfronteerd met wereldwijde uitbraken van epidemieën. De coronacrisis heeft duidelijk de rol van de huisartsen(kringen) aangetoond om de epidemie te beheersen en de druk op de tweede lijn te verminderen. De huisartsenkringen en artsensyndicaten zijn cruciaal in de frontlinie van het zorgbeleid. Een snelle verspreiding van informatie en aanpassing van de organisatie van de huisartsen is daarbij cruciaal. De kringen spelen hierin een prominente rol om het centraal aangestuurde crisisbeleid in de praktijk om te zetten door onder andere informatieverspreiding naar de patiënten, organisatie van vaccinatiemomenten, afspraken spoeddiensten/ziekenhuizen, bijscholing, … De huidige inzet van een medische liaisonfiguur per huisartsenkring/eerstelijnzone is hier een mooi voorbeeld van. Het is belangrijk deze functie in de toekomst te bestendigen. In 2013 keurde de toenmalige Federale Raad van Huisartsenkringen, waarin zowel de huisartsenkringen, overheid als artsensyndicaten vertegenwoordigd waren, een ontwerp van besluit goed voor een epidemiologische verantwoordelijke per minimum 100.000 inwoners, waaraan een subsidie gekoppeld was van 0,125 euro per inwoner. Helaas is hier nadien op politiek niveau nooit werk van gemaakt. Des te meer toont de huidige situatie aan hoe belangrijk deze epidemiologische functie/netwerk op lokaal niveau is. Een epidemie kent geen taalgrenzen, vergt samenwerking tussen huisartsenkringen en artsensyndicaten en huisartsenverenigingen van verschillende gewesten. Een gecoördineerd beleid is wenselijk, met sterke lokale netwerken. We vragen u dan ook om dit voorstel te herbekijken.
Deze crisis heeft catastrofale tekortkomingen aan het licht gebracht op het vlak van communicatie. Het is daarom tijd om een veel breder en performanter systeem te overwegen, met name tussen huisartsen en andere zorgverleners, rust- en verzorgingstehuizen, ziekenhuizen (bv. eerstelijnszorgnetwerken afgestemd met ziekenhuisnetwerken) en epidemiologische netwerken.
Tot slot is opnieuw des te meer duidelijk geworden dat een globaal medisch dossier (GMD) voor iedere inwoner van het allergrootste belang is. Op het einde van deze legislatuur zou het GMD 100% dekking moeten kennen onder de Belgische bevolking. Dit is belang voor preventie, welzijn, curatie. We bedanken u reeds voor de eerste stappen die u hiertoe ondernomen heeft met de extra waardering
van 20 euro per GMD voor het jaar 2020 en willen met u bekijken hoe we verder kunnen werken aan kwalitatieve medische dossiers voor de hele Belgische bevolking.
TEN VIERDE SPELEN DE HUISARTSENKRINGEN EEN CRUCIALE ROL IN DE ZIEKENHUISNETWERKEN:
De vorming van de ziekenhuisnetwerken en het veranderend ziekenhuislandschap maakt dat de ziekenhuisnetwerken hun zorgstrategische planning en beleid veel meer in overleg met de lokale huisartsen moeten opmaken. De ziekenhuizen hebben natuurlijk connecties met verschillende actoren op de eerste lijn maar het staat buiten kijf dat de interactie met de huisartsen van een veel grotere omvang is. Dit vraagt dus intensief overleg om tot een goede lokale organisatie van de zorg te komen. De vertegenwoordiging van de huisartsen zal hierbij via de huisartsenkringen gebeuren. Belangrijk is hierbij dat de huisartsenkringen voldoende ondersteund worden en een afvaardiging van huisartsen tijd kan vrijmaken om dit overleg succesvol te maken.
TEN VIJFDE SPELEN DE HUISARTSENKRINGEN EEN CRUCIALE ROL OM DE KWALITEIT VAN DE EERSTE LIJN TE GARANDEREN
Kwaliteitsbevordering in de gezondheidszorg was voor u altijd al een speerpunt. Tijdens de UHAK vergadering van 1 april 2000 te Koksijde vroegen de huisartsenkringen u om hen een belangrijke rol toe te wijzen bij de uitvoering van dit kwaliteitsbeleid. U gaf toen aan dat dit beleid bestaat uit drie componenten: het ter beschikking stellen van gegevens en informatie die toelaten zich te positioneren ten opzichte van vooraf bepaalde en objectieve kwaliteitsindicatoren; het ontwikkelen en ondersteunen van de structuren voor kwaliteitsbevordering; het aanreiken van adequate, o.a. financiële, stimuli om kwaliteitsinspanningen aan te moedigen en te bestendigen. U gaf toen aan dat de betrokkenheid van de huisartsenkring interessant is om het draagvlak van de peer review te versterken. Wel, wij hebben dit, via de huisartsenkringen, de laatste 20 jaar in de praktijk gebracht, o.a. via de navormingen van de huisartsenkringen en peer review in de LOK-groepen.
De kwaliteitswet werd vorig jaar goedgekeurd. We vragen u voor de implementatie hiervan de huisartsenkringen en syndicale huisartsenorganisaties blijvend te betrekken in de uitrol hiervan voor de huisartsen.
Het moge duidelijk zijn: de huisartsenkringen zijn voor de overheden van dit land een lokaal aanspreekpunt voor een krachtig en toekomstgericht gezondheidsbeleid.
Het belang van de huisartsenkringen valt nauwelijks te overschatten. Wie kent de gezondheidsbehoeften op lokaal niveau? Wie kan de patiënt begeleiden, zodat die op het best mogelijk niveau wordt geholpen? Wie verbetert de veiligheid van huisartsen en de samenwerking met de politie? Wie komt met werkbare oplossingen als in een bepaalde zone plots huisartsen uitvallen of een epidemie opduikt? Wie vertaalt de toenemende impact van IT en andere technologie naar de dagelijkse praktijk van de patiënt? Wie is de motor van de continue professionele vorming van huisartsen? Wie brengt preventief gezondheidsbeleid in de praktijk? Wie zorgt voor een goede chronische zorgorganisatie in de regio? Het antwoord laat zich telkens raden: de huisartsenkring. Hol de kringen uit en vroeg of laat krijg je de rekening gepresenteerd. Dat moeten we te allen prijze vermijden.
Investeren in huisartsenkringen is dus niet investeren in structuren. Het is investeren in de gezondheid van elke burger. De verschillende actoren in de zorg en lokaal beleid (h)erkennen meer en meer deze cruciale rol van de huisartsenkringen en doen appel op hun expertise. Alle huisartsenkringen en artsensyndicaten betreuren dan ook ten zeerste dat ook hier de kaasschaaf wordt bovengehaald. Het is een miskenning van het uitbreidend takenpakket. Een overheid die de cruciale rol van huisartsenkringen erkent zou integendeel moeten investeren in de kringen. Net zoals de ziekenhuizen vanuit het BFM een financiering krijgen voor een hoofdarts zouden ook de kringen een financiering moeten krijgen voor de ‘hoofdarts’ (de vertegenwoordigers) van de huisartsenkring. Het zijn deze investeringen in de lokale actoren die de toekomstige efficiëntiewinsten in de zorg garanderen.
Wij hopen dat u deze oproep ter harte neemt en de huisartsenkringen en artsensyndicaten betrekt bij de hervormingen van de gezondheidsstructuren. Alleen zo kunnen we deze noodzakelijke hervormingen op een duurzame en solide manier tot een goed einde brengen.
Wij zijn ten allen tijde bereid om hierover met u verder in debat te gaan en onze standpunten op het Kabinet Volksgezondheid en Sociale Zaken toe te lichten.
Hoogachtend,
Voorzitters van Domus Medica, FAGW, FAMGB, Kartel, Wachtposten Vlaanderen
- Dr. Roel Van Giel, voorzitter Domus Medica
- Dr. Guy Delrée, voorzitter FAGW
- Dr. Michel De Volder, voorzitter FAMGB-FBHAV
- Dr. Reinier Hueting, voorzitter Kartel ASGB/GBO/MoDeS
- Dr. Stefan Teughels, voorzitter Wachtposten Vlaanderen
