Samenwerken met een praktijkverpleegkundige

Het stijgend aantal mensen met chronische ziekten en complexe ondersteuningsnoden vergroot de druk op de huisartsenpraktijk. Deze druk kan opgevangen worden door in te zetten op ‘geïntegreerde zorg’. Dat is zorg die de patiënt centraal stelt en in samenwerking met andere diensten garandeert dat patiënten een continuüm ervaren van zowel preventieve, curatieve als palliatieve zorg.  

Van hieruit rijst de vraag hoe je jouw huisartsenpraktijk kan organiseren om geïntegreerde zorg te bieden. Samenwerken met een praktijkverpleegkundige kan hier aan bijdragen.

Maar wat is een praktijkverpleegkundige? Wat is de meerwaarde voor uw patiënten? En hoe organiseer je de samenwerking in de praktijk? In onderstaand filmpje en in de FAQ praktijkverpleegkundige hopen we een antwoord te bieden op deze en vele andere vragen.

Inhoudstafel FAQ praktijkverpleegkundige

Zorggerelateerde informatie

Aanwerving en organisatorische zaken

Opleiding

1. Zorggerelateerde informatie

1.1. Wat is een (praktijk)verpleegkundige?

Een (praktijk)verpleegkundige kan zelfstandig en in samenwerking met de huisarts diverse taken opnemen in de huisartsenpraktijk, altijd met respect voor ieders verantwoordelijkheid en rol.  

Er bestaan verschillende opleidingsniveaus voor verpleegkundigen. Meer informatie hierover vindt u onder vraag 1.2.

Zo zal een gegradueerd verpleegkundige HBO5 (A2) eerder op instrumenteel-technisch niveau kunnen ingezet worden terwijl een bachelor verpleegkundige (A1) complexere zorg autonoom zal  uitvoeren. 

Een verpleegkundige met een postgraduaat “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk” (VIHP) heeft verpleegkundige competenties die tijdens deze opleiding worden verdiept en verbreed naar een huisartsgeneeskundige context. De VIHP zal geïntegreerd kunnen werken als autonome zorgverlener binnen de volgende domeinen:

  • Zorginhoudelijke interventies gericht op chronische en complexe zorg  
  •  Zorginhoudelijke interventies gericht op preventie  
  • Zorginhoudelijke interventies gericht op psychosociale zorg 
  •  Medisch-verpleegtechnische interventies  
  •  Ondernemerschap, praktijkorganisatie, populatiemanagement  

Meer informatie over het postgraduaat en het takenpakket leest u onder vraag 3 en vraag 1.3.. 

Zowel een verpleegkundige zonder postgraduaat als met een postgraduaat kunnen aan de slag in de huisartsenpraktijk. 

1.2. Welke opleidingsniveaus verpleegkundige bestaan er allemaal?

Er bestaan diverse opleidingsniveaus verpleegkunde: 

1. Graduaatsopleiding verpleegkunde (HBO5 of A2) 

HBO5-Verpleegkunde (Hoger Beroepsonderwijs Verpleegkunde) behoort tot het hoger onderwijs en situeert zich tussen het secundair onderwijs en de professionele bachelor.  

De opleiding duurt 3 jaar en bestaat uit 5 modules, en is sterk praktijkgericht waarbij stages een essentieel onderdeel zijn. In tegenstelling tot de bacheloropleiding ligt hier de focus meer op het zorgaspect en minder op de zorgcoördinatie.  

Meer informatie hierover vindt u op de website onderwijskiezer.  

2. Professioneel bachelor verpleegkunde (A1) 

Alvorens men kan starten aan de bacheloropleiding dient men in het bezit te zijn van een Vlaams diploma secundair onderwijs. Of een ander toegelaten diploma of gelijkgesteld toelatingsbewijs en voldoen aan de taalvoorwaarde. Sinds 2016-2017 omvat de opleiding 240 studiepunten (4 studiejaren) en leidt tot de erkende titel van Verantwoordelijk algemeen ziekenverple(e)g(st)er.  

Meer informatie over de professioneel bachelor leest op de website onderwijskiezer.  

Het verschil tussen de graduaat of HBO5 (A2)-en de bacheloropleiding (A1) ligt voornamelijk in: 

  • De mate van autonomie, initiatief, verantwoordelijkheid die van een student verwacht wordt. 
  • De complexiteit en vertrouwdheid van de contexten die de student aangeboden worden. 
  • De mate van integratie van onderzoek in de opleiding.  
3. Postgraduaat Verpleegkundige in de Huisartsenpraktijk 

Voor het volgen van het postgraduaat dient de student te beschikken over het diploma professionele bachelor in de verpleegkunde. Enkele jaren werkervaring is aanbevolen.  

Deze opleiding is zowel gericht op verpleegkundigen die reeds tewerkgesteld zijn in een huisartsenpraktijk als verpleegkundigen met andere werkervaring.  

Het studieprogramma aan de Universiteit Antwerpen telt 35 studiepunten en bestaat uit 4 theoretische opleidingsonderdelen en 1 praktijkgericht onderdeel. Het praktijkgerichte onderdeel vindt plaats in de huisartsenpraktijk waar de verpleegkundige werkt of tewerkgesteld zal worden. Tot slot, worden deze praktijken ondersteund vanuit de opleiding om de VIHP-rol te verhelderen tijdens 6 coachingsgesprekken.  

Het studieprogramma aan Arteveldehogeschool telt 27 studiepunten en bestaat uit 4 theoretische opleidingsonderdelen en 1 praktijkgericht onderdeel. Het praktijkgerichte onderdeel vindt plaats in de praktijk waar de verpleegkundige werkt of in een praktijk die geïnteresseerd is om deze verpleegkundige tewerk te stellen. Het praktijkgerichte deel wordt begeleid vanuit de opleiding met verschillende gesprekken.  

Meer informatie over de opleiding vindt u onder punt 3. 

4. Master Verpleeg-en Vroedkunde 

Indien men in het bezit is van een diploma professioneel bachelor in de verpleegkunde of de vroedkunde kan men deze masteropleiding aanvangen. De student start met een schakelprogramma van 60 studiepunten alvorens zij/hij het masterprogramma van 60 studiepunten (1 studiejaar) aanvangt. In de master kiest men 1 van de 4 afstudeerrichtingen: klinisch gericht voor verpleegkunde of voor vroedkunde, of voor een afstudeerrichting die managementgericht of onderzoeksgericht is.  

Afhankelijk van de interesse kan men aan de slag als verpleegkundig specialist of vroedvrouw specialist, leidinggevende in de zorgsector, wetenschapper of academicus.  

1.3. Wat is de meerwaarde van een samenwerking tussen huisarts en praktijkverpleegkundige voor patiënt en praktijk?

Door de complementaire vaardigheden, ervaringen en expertise van huisarts en praktijkverpleegkundige kan een breder en meer kwaliteitsvol zorgpallet worden aangeboden binnen de visie van geïntegreerde zorg. Meer specifiek, eerstelijnszorg in samenwerking met een praktijkverpleegkundige…

…heeft een positieve impact op de zorgervaring van de chronische patiënt. Bijvoorbeeld omdat…

  • er meer ruimte is om zowel de gezondheid als de sociale situatie van de patiënt in kaart te brengen. De praktijkverpleegkundige kan een ultieme brugfiguur zijn tussen zorg en welzijn.
  • de praktijkverpleegkundige een belangrijke rol speelt in het stimuleren van zelfzorgvaardigheden. Door deze pro-actievere aanpak kunnen bijvoorbeeld patiënten op leeftijd of met kwetsbaarheden langer hun functies en onafhankelijkheid bewaren.

…vergroot de impact van preventie en de toegankelijkheid van de huisartsenpraktijk. 

Dit zie je onder andere terug in:

  • een significante stijging van het absolute aantal gescreende mensen op borst- en baarmoederhalskanker.
  • dat de praktijkverpleegkundige wordt gezien als een laagdrempelig aanspreekpunt voor de patiënt, wat de continuïteit van zorg positief beïnvloedt.
  • de patiënt in rookstopbehandeling is vaker geneigd om advies aan te nemen wanneer er een praktijkverpleegkundige betrokken is. 

… faciliteert een zorgaanbod dat beter aansluit op de zorgnoden van patiënten

Bijvoorbeeld doordat:

  • een praktijkverpleegkundige een verbetertraject kan opzetten rond de zorg van kwetsbare ouderen of zelfmanagement van diabetespatiënten (zie ook vraag 3.3).
  • een efficiëntere en flexibelere tijdsbesteding doordat de praktijkverpleegkundige de patiëntenstroom en agendabeheer kan optimaliseren.

…resulteert in een grotere ervaren werkvoldoening bij huisartsen. Omdat huisartsen…

  • het verrijkend vinden om samen te werken als professionals die elkaar aanvullen in kennis en kunde en zorg vanuit een ander standpunt benaderen.
  • de workload beter kunnen verdelen en zo betere continuïteit van zorg kunnen garanderen.
  • patiëntenzorg kunnen bieden met een meer geïntegreerde en holistische benadering.1

1.4. Welke taken kan een praktijkverpleegkundige uitvoeren?

1. Zorginhoudelijke taken gericht op chronische en complexe zorg

  • inzetten op zelfmanagement via het opstellen van medicatieschema’s, ondersteunen in monitoring via gezondheidsapps, doorverwijzen naar correcte patiënten-informatie en de patiënt opleiden.
  • opvolgen en begeleiden van protocollaire zorg van bijvoorbeeld patiënten met diabetes, COPD, nier- en of hartfalen.
  • initiëren en uitvoeren van voorafgaande zorgplanningsgesprekken.
  • opvolgen en ondersteunen bij psychosociale problemen.
  • opnemen van de rol als casemanager bij complexe zorgnoden en afstemmen samenwerking 2e lijn (naadloze zorg).
  • proactief contacteren van patiënten.
  • outreachen naar en ondersteunen van mantelzorgers.

2. Zorginhoudelijke taken gericht op preventie

  • bewaken van vaccinaties op patiënt- en/of praktijkniveau.
  • leefstijladvies, werken met de gezondheidsgids.
  • geven van soa en preconceptie-advies.
  • stimuleren en opvolgen van bevolkingsonderzoeken.

3. Medisch- en verpleegtechnische interventies

  • het zelfstandig aanpakken van eenvoudige acute medische problemen, zoals bijvoorbeeld wondzorg.
  • diverse interventies zoals bloedafname, vaccinatie, assisteren bij kleine ingrepen, eenvoudige technische onderzoek, preoperatief onderzoek, ECG, spirometrie, cryotherapie, cerumen verwijderen.

4. Ondernemerschap, dossierbeheer en aanspreekpunt

  • een rol spelen in het optimaliseren en verbeteren van de zorgorganisatie op basis van Evidence Based Nursing (EBN)
  • aanspreekpunt voor welzijn-, onderwijs- en arbeidssector
  • (telefonisch) organiseren van de patiëntenstroom
  • EMD up to date houden, afspraken maken rond coderen, query’s trekken en initiëren van verbeterprojecten op basis van gegevens.
  • stockbeheer en beheer Vaccinnet (bij afwezigheid van secretariële ondersteuning in de praktijk).

De verpleegkundigen kunnen (technische) verstrekkingen zelf, op voorschrift van een arts of toevertrouwd door een arts, uitvoeren. In bijgevoegd document vindt u een opsomming van deze technisch verpleegkundige verstrekkingen.

Minder lezen en méér zien? Bekijk voor VIHP’s in actie de korte informatieve video van de Universiteit Antwerpen .

Of luister naar de ervaringen van collega-artsen en VIHP’s vanuit diverse praktijken en hun samenwerking en taakverdeling in de webinar “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk” georganiseerd vanuit de Universiteit Antwerpen. Specifiek worden ervaringen gedeeld vanuit het perspectief van een…

  • VIHP zelf vanaf minuut 1.05.50 tot 1.12.40
  • arts werkzaam in een prestatiegerichte groepspraktijk vanaf minuut 17.35 tot 20.43
  • solo-arts in een prestatiepraktijk vanaf minuut 21.05 tot 23.11
  • arts werkzaam in een forfaitair medisch huis vanaf minuut 23.58 tot 27.45.

1.5. Wat is het verschil tussen een praktijkverpleegkundige en een zelfstandig verpleegkundige?

Een zelfstandig verpleegkundige beperkt zich in principe tot het uitvoeren van medisch- en verpleegtechnische handelingen. Hij/zij is niet in loondienst van de huisartsenpraktijk maar heeft een eigen vennootschap. De Impulseo-vergoeding kan niet gehanteerd worden voor een zelfstandige verpleegkundige (zie vraag 2.6.).

Een praktijkverpleegkundige kan autonoom instaan voor medisch inhoudelijke taken gericht op preventie, chronische en complexe zorg. Zie vraag 1.3 voor een volledig overzicht van het takenpakket van de praktijkverpleegkundige. Ook heeft de praktijkverpleegkundige, in tegenstelling tot de zelfstandige verpleegkundige, een vaste aanstelling in de huisartsenpraktijk.

1.6. Wat is het verschil tussen een praktijkverpleegkundige en een praktijkondersteuner/-assistent? 

Een praktijkondersteuner/-assistent heeft geen verpleegkundig diploma en mag tot op heden geen verpleegkundige taken uitvoeren. Een praktijkondersteuner is bevoegd voor het uitvoeren van administratieve en organisatorische taken zoals het onthaal, de telefonische permanentie, en administratie (bv. opvolgen mailbox, afspraken voor consultaties en opnames inplannen) en logistieke ondersteuning (bv. stockbeheer). De praktijkondersteuner/-assistent communiceert met patiënten, artsen en verpleegkundigen.  

  • 1Matthys et al. (2017). An overview of systematic reviews on the collaboration between physicians and nurses and the impact on patient outcomes: what can we learn in primary care? BMC Family Practice, 18(110).

2. Aanwerving en organisatorische zaken

2.1. Hoe vind ik een praktijkverpleegkundige?

Je kan vanaf juni 2021 een vacature voor een praktijkverpleegkundige op medi-Jobs plaatsen en/of een ander platform met vacatures of rechtstreeks contact opnemen met de coördinatoren van de VIHP-opleiding (zie contact gegevens vraag 3.9).

Het is ook mogelijk om een bachelor verpleegkundige met ondernemingszin aan te nemen die een VIHP-opleiding wil volgen en dan de klinische stage in jouw praktijk loopt. De meeste studenten blijven na een positieve stage-ervaring in hun opleidingspraktijk werken. Zie vraag 3.3 voor meer informatie over de klinische stage.

2.2. Hoe ziet de functieomschrijving van een praktijkverpleegkundige eruit? 

Het takenpakket van de praktijkverpleegkundige hangt af van de nood van de patiëntenpopulatie, de noden in de huisartsenpraktijk en het opleidingsniveau van de verpleegkundige.  Betrek voor het aanwerven van een praktijkverpleegkundige het volledige praktijkteam.  

Belangrijk om aan te geven in de functieomschrijving is het feit dat de praktijkverpleegkundige, afhankelijk van het opleidingsniveau, zelfstandig consultaties volgens protocollen dient uit te voeren en dat deze in samenspraak met de andere actoren van het team worden opgesteld. Bijkomend krijgt de praktijkverpleegkundige de ruimte om mee zelfstandig klinisch te redeneren in een doelgerichte zorg op maat van de patiënt.  

Meer inspiratie bij het opstellen van een functieomschrijving kan u halen uit vraag 1.4.    

2.3. Ik wil een praktijkverpleegkundige aanwerven. Hoe begin ik hieraan?

Alvorens u een vacature plaatst, dient u te bepalen waar de nood van uw patiëntenpopulatie, met het oog op kwaliteitsvolle en toegankelijke zorg, ligt. Deze noden kan u vervolgens vertalen in het profiel van de praktijkverpleegkundige. Bijvoorbeeld eerder iemand die ervaring heeft met jonge kinderen/maatschappelijke problemen/diabetes/psychosociale problemen... 

Het aanwerven van een nieuwe werkkracht vergt voorbereidend werk van het volledige team gezien het kwaliteitsvol integreren van een praktijkverpleegkundige impact heeft op de huidige manier van werken. Betrek dus het volledige team in dit proces.  

Bij het aanwerven van een praktijkverpleegkundige dient u rekening te houden met het opleidingsniveau. Een goede praktijkverpleegkundige beschikt over ondernemingszin, is leergierig en beschikt over ICT-skills. Bijkomend neemt zij/hij initiatief en kan zij/hij autonoom werken.  

Tijdens de sollicitatie kan u een aantal vragen stellen zoals: 

  • Heeft de kandidaat de visie en missie van de praktijk gelezen? 
  • Waarom heeft de kandidaat gekozen voor een huisartsenpraktijk? 
  • Welke taken ziet de kandidaat voor zichzelf weggelegd in de huisartsenpraktijk refererend naar de rollen van de CanMeds? 
  • Hoe ziet de kandidaat zich zelfstandig werken in een huisartsenpraktijk? Welke taken heeft de kandidaat tot nu toe al opgenomen bij vorige werkgevers, was dit eerder uitvoerend of aansturend?  
  • Is de kandidaat bereid om een extra opleiding en aanvullende bijscholingen te volgen?  
  • …. 

Vraag een vrijblijvend gesprek aan bij de Universiteit Antwerpen of Arteveldehogeschool Gent om de mogelijkheden voor het integreren van een verpleegkundige in de praktijk te bespreken. 

2.4. Kan een praktijkverpleegkundige deeltijds werken bij meerdere praktijken?

Ja, het gaat dan om een samenwerkingsverband tussen huisartsenpraktijken waar elke praktijk de praktijkverpleegkundige voor een aantal uur aanwerft. In de praktijk komt dit neer op maatwerk. Bovendien is het belangrijk dat de visie en werkprocedures van de huisartsenpraktijken waarin de praktijkverpleegkundige te werk gesteld wordt overeenstemmen.

2.5. Kan ik als solo-arts een praktijkverpleegkundige aanwerven?

 Ja, reeds diverse solo-artsen werken met een praktijkverpleegkundige. Bij aanvang in het samenwerken kan dit op het vlak van “pre-consulting” (parallelle consultaties) om te evolueren naar autonome consultvoering.  

Quote huisarts A: “Het is leuk om samen te kunnen nadenken over projecten en hier vrij snel consensus in te vinden naar uitwerking toe. Ook naar efficiëntie van werken in de praktijk zie ik een grote evolutie. De meerwaarde van de praktijkverpleegkundige wordt meer en meer duidelijk.” 

Quote huisarts B: “Mijn consulten zijn minder hectisch en minder gejaagd. De verpleegkundige in de woonzorgcentra zijn jaloers op het takenpakket van een praktijkverpleegkundige, zo divers.” 

Als solo-arts kan u een samenwerking aangaan met collega’s uit uw regio om een verpleegkundige te delen. Maak hierover goede afspraken en laat u eventueel bijstaan door een expert (bv. coach, jurist).  

2.6. Kan ik een zelfstandig verpleegkundige inzetten in de huisartsenpraktijk? 

Een zelfstandig thuisverpleegkundige kan een aantal uur per week voor een huisarts(enpraktijk) werken waarbij de prestaties van de thuisverpleegkundige apart aan de patiënt wordt aangerekend (bv. prikmoment). In deze situatie is een samenwerkingsovereenkomst van toepassing. 

Daarentegen zijn er ook zelfstandige verpleegkundigen of  thuisverpleegkundigen bij een erkende dienst waarbij een vast bedrag per uur gefactureerd wordt aan de huisarts(enpraktijk).  

Het impulseofonds kan niet aangesproken worden voor het samenwerken met een zelfstandige verpleegkundige. 

Let op voor schijnzelfstandigheid1 .

2.7. Wat zijn de loonkosten voor een praktijkverpleegkundige?

Kwalitatieve samenwerking tussen praktijkverpleegkundige en huisarts vraagt om goede structurele randvoorwaarden. Een correcte verloning is dan ook belangrijk. Er wordt een arbeidsovereenkomst gesloten tussen de praktijkverpleegkundige en de huisartsenpraktijk.

Het paritair comité is een Belgisch overlegorgaan tussen werkgevers en werknemers. Ze leggen minimumlonen vast en bepalen de arbeidsvoorwaarden. Zo vallen werknemers werkzaam binnen de huisartsenpraktijk onder PC330.04, het paritair comité voor de residuaire gezondheidsinrichtingen en - diensten. Het staat de werkgever vrij om, in overleg met zijn werknemer, een loon vast te leggen dat boven dit minimumloon ligt. 

In de praktijk zijn de minimumlonen van deze cao zo laag dat ze zelden gevolgd worden voor medische en paramedische functies (bv. praktijkverpleegkundige). Daarom aligneren vele huisartsenpraktijken eerder op de oude ziekenhuisbarema's of de IFIC-doelbarema's.

 

We raden u aan om hierover contact op te nemen met uw sociaal secretariaat en/of uw boekhouder.

Andere verloningsvormen, zoals bonussen (bv. cao90, winstpremie, individuele bonussen), onkostenvergoedingen (bv. telewerkvergoeding), cheques (bv. maaltijdcheques, ecocheques, cadeaucheques), groepsverzekering en hospitalisatieverzekering zijn niet verplicht volgens PC 330.04. Dit zijn extralegale voordelen die u individueel en/of collectief (afhankelijk van de verloningsvorm) kunt toekennen boven op de maandelijkse verloning van de werknemer. Deze voordelen zijn fiscaal of op het vlak van RSZ soms financieel interessanter voor de werkgever en de werknemer dan een hoger brutoloon. 

2.8. (Hoe) kan een praktijkverpleegkundige diens handelingen honoreren?

Momenteel is er nog geen wettelijk kader waarin de praktijkverpleegkundige diens activiteiten, zonder toezicht van een arts, kan laten honoreren.

Sommige prestatiepraktijken rekenen de handelingen die de praktijkverpleegkundige stelt aan via de arts die de handeling aan de praktijkverpleegkundige toevertrouwde en onder wiens verantwoordelijkheid en persoonlijke controle de praktijkverpleegkundige werkt. Deze werkwijze wordt gebaseerd op artikel 1, § 4bis van de bijlage bij het Koninklijk Besluit van 14 september 1984 tot vaststelling van de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen inzake verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering. Duidelijkheid over deze manier van vergoeding van verpleegkundige verstrekkingen in een huisartsenpraktijk en het gebruik van artsennomenclatuur voor verpleegkundige prestaties ontbreekt op dit moment. Andere prestatiepraktijken wenden de erelonen van de huisartsen aan om de loonkost van de praktijkverpleegkundige te betalen.

In een forfaitaire praktijk wordt de praktijkverpleegkundige betaald vanuit het verpleegkundig forfait wat neer komt op ongeveer 15 euro per maand per patiënt.

Beluister de ervaringsverhalen over honorering van een VIHP in diverse praktijkvormen in de webinar “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk” georganiseerd vanuit de Universiteit Antwerpen.

  • Twee huisartsen werkzaam in een prestatiegerichte groeps- en solopraktijk vanaf minuut 37.23 tot 45.35
  • Een huisarts werkzaam in een forfaitair medisch huis vanaf minuut 48.10 tot 50.32

2.9. Is er subsidie voor het opvangen van een deel van de loonkosten van een praktijkverpleegkundige?

Elke actieve huisarts in Vlaanderen, inclusief Brussel, kan een tegemoetkoming ontvangen in de loonkosten van minstens één derde VTE praktijkondersteuner of praktijkverpleegkundige.

In 2023 hebt u de keuze om deze tegemoetkoming aan te vragen volgens de oude ‘Impulseo’-voorwaarden of volgens de nieuwe:

Oude voorwaarden Nieuwe voorwaarden
Indienen vóór 30 juni 2023 Indienen in het najaar
Indienen op papier (via mail of post)  Digitaal indienen
De tegemoetkoming kan nooit meer bedragen dan 50% van de totale loonkosten van de medewerker(s).   De tegemoetkoming kan nooit meer bedragen dan 50% van het aandeel dat de aanvragende arts bijdraagt in de totale loonkosten van de medewerker(s).
Een praktijkondersteuner moet in loondienst werken in de huisartsenpraktijk en moet u bewijzen met een arbeidscontract.  Een praktijkondersteuner/verpleegkundige moet in loondienst werken in de huisartsenpraktijk en moet u bewijzen met een arbeidscontract.
Minimum aantal GMD’s: 150 per huisarts maal aantal huisartsen in de praktijk
Meer informatie over de oude voorwaarden en de aanvraagformulieren vindt u hier.  		 Voorwaarden: Aangesloten zijn bij de lokale huisartsenkring.
Aanvraag per praktijk Aanvraag én uitbetaling per arts
Max. van € 7.373,20 per arts 

Max. €7.400 per arts, eventueel verhoogd met €800 indien praktijk investeert in vorming. 

De navorming moet gericht zijn op het versterken van de competenties van de praktijkondersteuner/verpleegkundige of op het ontwikkelen van bijkomende competenties op vlak van geïntegreerd samenwerken, zorgcoördinatie en populatiegerichte zorg. Deze vorming bedraagt minimum vier uur per jaar waarvan 1 uur samen met de aanvragende arts.
Mogelijkheid om de kosten van de arbeidsongevallenverzekering, externe preventiedienst, maaltijdcheques, … in te brengen. Enkel het brutoloon kan ingebracht worden.
 

    
Let wel, u kan slechts één aanvraag doen voor 2023. Vraagt u voor 30 juni 2023 de tegemoetkoming aan onder de oude voorwaarden dan kunt u geen aanvraag meer doen volgens de nieuwe voorwaarden in het najaar.

Wanneer is het interessant om te wachten tot het najaar om de aanvraag te doen volgens het BVR:

  • U werkte in 2022 met een praktijkverpleegkundige die aan de praktijk verbonden was met een arbeidsovereenkomst én het ‘potje’ van de praktijk was nog niet volledig gevuld met administratieve uren.
  • U komt in aanmerking voor de verhoging van het plafond van €7.400 naar €8.200 omdat de praktijkondersteuner/praktijkverpleegkundige min. 4 uur navorming volgde waarvan 1 uur samen met de arts.

2.10. Hoe staat het met de aansprakelijkheid van een praktijkverpleegkundige?

Een praktijkverpleegkundige is een werknemer in loondienst. Tijdens de uitvoering van de arbeidsovereenkomst is de verpleegkundige die een fout maakt en schade veroorzaakt beperkt in zijn burgerlijke aansprakelijkheid. De praktijkverpleegkundige kan in drie gevallen rechtstreeks aangesproken worden, met name in geval van bedrog, zware schuld en eerder gewoonlijk voorkomende lichte fout. Indien er geen sprake is van een opzettelijke, zware of gewoonlijk voorkomende fout, zal niet de verpleegkundige maar wel de huisarts aansprakelijk gesteld kunnen worden voor fouten van de verpleegkundige.

Verder kan een verpleegkundige ook strafrechtelijk aansprakelijk gesteld worden. Zo is in bepaalde omstandigheden een vervolging (en eventuele veroordeling) mogelijk voor onder meer (on)opzettelijke slagen en verwondingen of schuldig verzuim.

De huisarts die de verpleegkundige tewerkstelt dient verzekerd te zijn voor zijn beroepsaansprakelijkheid. Bij AMMA Verzekeringen is het mogelijk om de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van de soloarts uit te breiden (mits bijpremie) voor de verpleegkundige. Daarentegen sluiten groepspraktijken beter een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid uitbating af, op naam van de groepspraktijk met uitbreiding naar de praktijkverpleegkundigen of andere zorgverleners die door de groepspraktijk worden tewerkgesteld. In ieder geval kan de verpleegkundige zich ook zelf verzekeren.

Tijdens de klinische stage is de VIHP-in-opleiding verzekerd via de verzekering van de desbetreffende onderwijsinstelling. Opgelet, indien de student tijdens zijn/haar stage betaald wordt, is hij/zij werknemer en valt de aansprakelijkheid terug op de werkgever. Er wordt enkel een stagecontract opgemaakt wanneer er geen loonverband is.

2.11. Wat moet er in het arbeidscontract staan?

In het contract dienen alle basiselementen aanwezig te zijn zoals bijvoorbeeld de duur van de overeenkomst, het salaris, bijkomende verplichtingen zoals beroepsgeheim, vakantie, arbeidsongeschiktheid, bescherming persoonsgegevens en de beëindiging.

Wil je graag een modelovereenkomst? Vraag deze aan via annemie.verwilt@domusmedica.be

2.12. Heeft de praktijkverpleegkundige recht op 45+, 50+ en 55+ dagen zoals in de ziekenhuissetting?

Verpleegkundigen in de huisartsenpraktijk vallen onder PC 330.04 waardoor er net zoals in de andere categorieën van PC 330 geen arbeidsduurvermindering mogelijk is.  

Echter, is een correct loon belangrijk en kunnen extralegale voordelen onderhandeld worden om tot een loon te komen dat correleert met de ervaring en expertise van de verpleegkundige. Meer informatie over het loon vindt u onder vraag 2.7.

2.13. Is er een minimum aantal werkuren? Of met hoeveel uur kan de praktijkverpleegkundige starten?

Indien er ingezet wordt op geïntegreerde samenwerking blijkt uit ervaring dat een minimum van 12 tot 20-tal uur per week, afhankelijk van de grootte van de praktijk, een start kan zijn.  

2.14. Bestaat er een database met protocollen?

Tot op heden nog niet.  

Een verpleegkundige kan naast het autonoom verpleegkundig werken ook gedelegeerde taken en verstrekkingen van de huisarts opnemen door gebruik te maken van geprotocolleerde zorg. Protocollen zijn dan ook het middel bij uitstek om geïntegreerde zorg en interdisciplinaire samenwerking te installeren in de praktijk. Niet zozeer het overnemen van het protocol is van belang maar vooral het interdisciplinair samenwerken, het praktijk-eigen maken van het protocol en de implementatie ervan in de praktijk is essentieel. Eens een heldere visie rond samenwerken in de praktijk kan een protocol op maat van de praktijk opgemaakt worden met alle betrokken actoren. 

Dit thema maakt ook deel uit van de alumni-VIHP van de Universiteit Antwerpen en de Arteveldehogeschool (vanaf 2023) om hieraan te werken. Kandidaat-VIHP’s  kunnen beroep doen op praktijken met ervaren VIHP’s door mee te lopen en informatie uit te wisselen. 

  • 1Bij schijnzelfstandigheid spelen de volgende criteria: de wil van de partijen; vrijheid organisatie werk; vrijheid organisatie werktijd; mogelijkheid om hiërarchische controle uit te oefenen.

3. Opleiding

3.1. Wie kan zich aanmelden voor de opleiding tot Verpleegkundige in de Huisartsenpraktijk (VIHP)?

De diverse VIHP-opleidingen richten zich op verpleegkundigen met een bachelor diploma die

  • willen verder studeren
  • reeds werkzaam zijn in het veld maar de switch willen maken naar de huisartsgeneeskunde 
  • al in een huisartsenpraktijk werken maar specifieke scholing wensen.

Een diploma van bachelor in de verpleegkunde is verplicht, enkele jaren werkervaring worden aanbevolen.

3.2. Welke onderwijsinstellingen voorzien een VIHP-opleiding en hoe ziet het studieprogramma eruit?

Arteveldehogeschool

Het postgraduaat van de AHS bouwt het studieprogramma op in zeven modules (27 SP):

  • De huisartsenpraktijk: visie, organisatie en communicatie
  • Verpleegkundige opvolging van chronisch zieke patiënten, protocollair werken
  • Patiëntenbegeleiding, educatie en coaching
  • Continuïteit van zorg met multidisciplinaire focus
  • Twee modules met klinisch onderwijs in de vorm van een stage en intervisie
  • Innovatieproject of syntheseproject

Universiteit Antwerpen

Het postgraduaat aan de UA wordt gedoceerd door huisartsen en ervaren VIHP’s en voorziet een studieprogramma met vijf onderdelen (35 SP):

  • Praktijkorganisatie en communicatie
  • Gezondheid, preventie en patiënteducatie
  • Doelgroep specifieke protocolzorg, zorgplanning, case management en integrated care
  • Geestelijke gezondheidszorg in de huisartsenpraktijk
  • Klinische praktijk: een stage waarin het uitwerken van een syntheseproject, het coachen in de praktijk en intervisie centraal staat. Een spirometrie-opleiding en baarmoederhalsscreening is inbegrepen.

Beluister de toelichting van het programma in de webinar “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk” georganiseerd vanuit de Universiteit Antwerpen vanaf minuut 1.13.19

3.3. Hebben recent opgeleide VIHP’s voldoende praktijkervaring?

Elke VIHP-in-opleiding doet tijdens de klinische stage praktijkervaring op. Uitgaand van een probleemstelling in de praktijk werken studenten een praktijkgericht innovatief of kwaliteitsverbeterend project uit vanuit evidence based richtlijnen, protocollen, wetenschappelijke literatuur en good practices, altijd in overleg met de stageplaats. Het resultaat is een uiteenzetting in een syntheseproject of innovatieproject dat schriftelijk wordt ingediend en mondeling verdedigd voor een jury. Het doel is om de rol van de VIHP en de samenwerking met de huisarts(en) verder uit te werken in functie van de kwaliteit van de patiëntenzorg.

Enkele voorbeelden van syntheseprojecten zijn de opvolging van diabetes en chronische nierinsufficiëntie, vaccinatiebeleid, astma en COPD, INR opvolging, valpreventie, geriatrische assessment.

3.4. Hoelang duurt de VIHP-opleiding?

Alle aangeboden opleidingen voorzien een studieprogramma van één academiejaar. Dit kan ook gespreid worden over twee jaren. In dat geval wordt de theorie in het eerste jaar opgenomen en de klinische stage en het syntheseproject in het tweede jaar. 

3.5. Hoeveel uren kan een VIHP-in-opleiding in mijn praktijk werken?

Afhankelijk van de gekozen opleiding omvat de klinische stage 210 uur (Arteveldehogeschool), of 240 uur (UA). Deze wordt bij voorkeur verspreid met een minimum van 8 tot 12 uur per week. In het antwoord op vraag 3.3 vind je meer informatie over de inhoud van de klinische stage.

3.6. Hoeveel kost de VIHP-opleiding?

Meer informatie over de kostprijs van de opleiding vind je op de website van Arteveldehogeschool en Universiteit Antwerpen. Studenten en stagepraktijken worden begeleid tijdens de klinische stageperiode om de VIHP-rol te verhelderen en duidelijke afspraken te maken.

De opleidingen kunnen deels met de KMO-portefeuille bekostigd worden. De KMO-portefeuille is een steunmaatregel die ondernemers een financiële tegemoetkoming geeft als ze opleiding of advies aankopen bij een geregistreerde dienstverlener. 

Neem zeker alle voorwaarden goed door want ondernemingen zonder rechtspersoonlijkheid, zoals bijvoorbeeld de feitelijke vereniging en de maatschap, kunnen hier geen beroep op doen. 

Ook is het postgraduaat VIHP opgenomen in de Opleidingsbank Vlaamse Opleidingsincentives waardoor deze aanmerking komt voor Vlaams Opleidingsverlof (VOV) – opleidingscheques, opleidingsincentives, opleidingskrediet.   

3.7. (Hoe) kan ik de stageplaats worden voor een VIHP-in-opleiding?

Een deel van de cursisten zijn reeds werkzaam in een huisartsenpraktijk. Het deel dat nog geen vaste werkplaats heeft, wordt tijdens voorafgaande gesprekken aan de klinische stage gerekruteerd door de praktijk. Indien u als praktijk graag de functie van stageplaats wil opnemen, contacteer de desbetreffende coördinatoren van de opleidingen (zie vraag 2.1.).

Luister voor ervaringen van andere artsen met VIHP’s in opleiding naar de webinar “verpleegkundige in de huisartsenpraktijk” georganiseerd vanuit de Universiteit Antwerpen vanaf minuut 1.00.50 tot 1.05.34 en vanaf 1.21.01 tot 1.24.00.

3.8. Heeft een VIHP-in-opleiding recht op een stagevergoeding?

Een VIHP in stageverband zonder loonverband ontvangt geen vergoeding tijdens de stage. 

Gezien de verpleegkundige tijdens de stage-uren geen inkomen heeft, is het wel te overwegen om een deel van het opleidingsgeld door de praktijk aan te vullen via de KMO-portefeuille. Zie het antwoord op vraag 3.6 voor meer informatie. 

Heeft mijn VIHP, die reeds werkzaam is in de praktijk, recht op een stagevergoeding?  

In principe worden de stage-uren niet betaald. Indien de VIHP reeds werkzaam is in de praktijk en het Vlaams opleidingsverlof wordt aangevraagd, loopt het normale loon van de praktijkverpleegkundige door. 

Er kan altijd in onderling overleg besloten worden om de stage-uren (eventueel gedeeltelijk) tijdens de werkuren te laten verlopen. Aangezien de opleiding een professionele meerwaarde is voor de praktijk lijkt het logisch dat een bespreking rond de investeringstijd- en opleidingskost van belang is.  

Uiteraard dient elke individuele situatie tussen de betrokken partijen afgesproken te worden. 

3.9. Waar kan ik een toekomstige VIHP aanmelden voor de opleiding?

Arteveldehogeschool

Contacteer info.verpleegkundigehuisartsenpraktijk@arteveldehs.be of meld je aan via de website van Arteveldehogeschool.

Universiteit Antwerpen

Contacteer VIHP@uantwerpen.be of via het aanmeldingsformulier op de website van de Universiteit Antwerpen.

3.10. Hoe en waar kunnen praktijkverpleegkundigen zich bijscholen?

  • Flash updates Centrum Huisartsengeneeskunde UA 
  • Navormingen vanuit UA en Arteveldehogeschool 
  • Alumniwerking UA en Arteveldehogeschool (vanaf 2023) 
  • Vormingen Domus Medica 
  • Modules postgraduaat VIHP aan de UA en Arteveldehogeschool 
  • …. 

Nieuwsgierig en wil je meer lezen, zien of luisteren?

Publicatie datum
14 apr 2021
Revisiedatum
17 mei 2023