Dikkedarmkanker is in Vlaanderen de derde meest voorkomende kanker bij mannen (na prostaat- en longkanker) en de tweede meest voorkomende kanker bij vrouwen (na borstkanker). Elk jaar krijgen meer dan 5000 Vlamingen de diagnose dikkedarmkanker.
De ruwe incidentie van dikkedarmkanker bedraagt 102,7 per 100 000 persoonsjaren voor mannen en 72,9 per 100 000 persoonsjaren voor vrouwen in Vlaanderen. Literatuur leert ons dat vroegtijdig opsporen gezondheidswinst oplevert en mede daarom startte de Vlaamse overheid in oktober 2013 met een bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker.
Dit dossier bundelt alle relevante informatie met betrekking tot de vroegopsporing van darmkanker zoals de wetenschappelijke onderbouwing, praktijkinstrumenten en patiëntenmateriaal.
Wetenschappelijke onderbouwing
Richtlijn
De richtlijn Dikkedarmkankerscreening (2017) werd door Domus Medica ontwikkeld en door CEBAM gecertificeerd. Deze richtlijn wenst complementair te zijn aan het georganiseerd bevolkingsonderzoek en geeft de huisarts informatie over:
- het aanbevolen screeningsinstrument;
- de werking van het huidige Vlaamse Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker, inclusief de voor- en nadelen en de rol van de huisarts hierin
- hoe screenen bij personen buiten de doelgroep van het bevolkingsonderzoek (de 50- t.e.m. 54-jarigen, 74-plussers en personen met een verhoogd familiaal of genetisch risico).
De richtlijn wordt regelmatig ge-update met opvolgrapporten.
Wetenschappelijke onderbouwing door anderen
- Het Kenniscentrum voerde in 2006 een onderzoek uit naar de wetenschappelijke stand van zaken en budgetimpact voor België met betrekking tot darmkankerscreening.
- In 2010 publiceerde de Europese Unie een handboek met Europese richtlijnen voor een kwaliteitsvolle screening naar colorectale kanker.
- In oktober 2013 startte de Vlaamse overheid met het bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker: dikkedarmkanker.bevolkingsonderzoek.be
- Het Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid verzamelt en verwerkt jaarlijks sterftecijfers door colorectale kanker.
- Op de website van de Stichting Kankerregister vindt u incidentiecijfers van darmkanker in België en de verschillende regio's.
Praktijkinstrumenten
De steekkaart
De steekkaart dikkedarmkankerscreening is een handige tool waar aan de hand van een beslisboom het risico op darmkanker correct kan worden ingeschat.
De Gezondheidsgids
De Gezondheidsgids, het praktijkinstrument van Domus Medica voor een individueel preventieplan lijnt de doelgroepen voor colorectale kankerscreening af en begeleidt u bij het beoordelen van het risico en het te voeren beleid.
Bevolkingsonderzoek
Op de website van het bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker, onder het item 'professionelen’ vindt u praktische informatie en didactisch materiaal voor huisartsen. In deze infosheet vindt u actuele cijfers en informatie over het bevolkingsonderzoek.
Informatie voor patiënten
Enkele betrouwbare en nuttige folders, gebruiksaanwijzingen en websites voor patiënten zijn hier verzameld.
- Thuisarts.nl: begrijpelijke patiëntenfolders met betrekking tot darmkanker
- De vzw "Stop Darmkanker" wil iedereen overtuigen van het belang van vroegtijdige opsporing
- De vzw FAPA wil artsen helpen bij het informeren van patiënten en hun familie over alle aspecten van hun aandoening en hen bijstaan in de bevordering van een regelmatige en blijvende opvolging van deze patiënten.
Infographic bevolkingsonderzoek 2020
In deze infographic kan u een samenvatting terugvinden van het bevolkingsonderzoek in 2020.
