Themadossier Dikkedarmkankerscreening

Dikkedarmkanker is in Vlaanderen de derde meest voorkomende kanker bij zowel mannen (na prostaat- en longkanker) als bij vrouwen (na borst- en longkanker) (BCR, 2022).

Literatuur leert ons dat vroegtijdig opsporen gezondheidswinst oplevert en mede daarom startte de Vlaamse overheid in oktober 2013 met een bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker.

Dit themadossier biedt alle essentiële, wetenschappelijk onderbouwde info, patiëntmateriaal en praktijktools over dikkedarmkankerscreening en uw rol als huisarts.

Huisartsen ontvangen elk jaar in maart twee rapporten van CvKO over GMD-houdende patiënten en het bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker:

1. Rapport niet-deelnemende patiënten

2. Rapport patiënten met FIT+ en opvolgingsgraad

    

Hoe ontvangt u deze rapporten?

Via uw eHealthbox.

Let op: is uw eHealthbox niet in orde, dan ontvangt u deze rapporten, en alle andere communicatie omtrent de Bevolkingsonderzoeken niet.

1.Rapport niet-deelnemende patiënten

Dit rapport geeft een overzicht van uw GMD-patiënten die minstens twee opeenvolgende uitnodigingen voor het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker niet beantwoordden. Nieuw dit jaar is dat ook de instappers werden toegevoegd (personen die eerste keer uitnodiging ontvingen en niet-deelnamen). Het bevat:

• Datum van laatste uitnodiging

• Datum van e-melding bij aangepaste brief zonder FIT (na 3 opeenvolgende niet-deelnames)

Gebruik dit rapport voor proactieve zorg:

Dit rapport helpt u niet-deelnemende patiënten te identificeren. Gebruik dit rapport om dit onderwerp in uw planning op te nemen bij deze patiënten en dit te bespreken met hen wanneer ze op consultatie komen. Daarnaast kunt u deze patiënten actief uitnodigen, informeren en ondersteunen bij de screening.

2. Rapport patiënten met FIT+ en opvolgingsgraad

Dit rapport geeft een overzicht van:

• Aantal patiënten met een FIT+ en hun opvolgingsgraad binnen de huisartsenpraktijk
• Vergelijking met ELZ, provincie en Vlaanderen

Belangrijk:

• Dit rapport bevat enkel gegevens van patiënten zonder of met onvolledige follow-up. U kunt nagaan of verdere actie nodig is.
• Er is een vertraging in de gegevens, dus u beschikt mogelijk over recentere informatie.

Correcte follow-up na FIT+:
✔️ Volledige of virtuele coloscopie of diagnose darmkanker binnen 12 maanden

Incorrecte follow-up in dit rapport:
❌ Geen  follow-up coloscopie binnen 12 maanden
❌ Onvolledige follow-up coloscopie binnen 12 maanden
❌ Volledige follow-up coloscopie ná 12 maanden

Gebruik dit follow-up rapport voor proactieve zorg:

Met dit rapport kunt u uw patiënten zonder (correcte follow-up) eenvoudig identificeren. Enkel u als huisarts kunt de inschatting maken of er voor die patiënt eventueel nog actie ondernomen moet worden. Deze patiënten kan u contacteren, informeren over het resultaat en het vervolgonderzoek, en een coloscopie inplannen.

Website CvKO | Informatie over het bevolkingsonderzoek

De website van CvKO over het bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker bevat alle informatie over bevolkingsonderzoek en hoe een patiënt kan deelnemen.

Website Stop Darmkanker | Informatie over vroegtijdige opsporing van darmkanker

De vzw "Stop Darmkanker" geeft info over het belang van vroegtijdige opsporing.

Informatiefolders over darmkanker

Thuisarts.nl: begrijpelijke patiëntenfolders met betrekking tot darmkanker

Wist je dat de website van CvKO in 11 verschillende talen beschikbaar is?

Link naar website: Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker | Dikkedarmkanker

De Steekkaart

De steekkaart dikkedarmkankerscreening is een handige tool waar aan de hand van een beslisboom het risico op darmkanker correct kan worden ingeschat. 

De Gezondheidsgids

De Gezondheidsgids, het praktijkinstrument van Domus Medica voor een individueel preventieplan lijnt de doelgroepen voor colorectale kankerscreening af en begeleidt u bij het beoordelen van het risico en het te voeren beleid.

Bevolkingsonderzoek

Op de website van het bevolkingsonderzoek dikkedarmkanker, onder het item 'professionelen’  vindt u  praktische informatie en didactisch materiaal voor huisartsen. In deze infosheet vindt u actuele cijfers en informatie over het bevolkingsonderzoek. 

FAPA: polyposepatiënten informeren

FAPA is een wetenschappelijke vereniging die werd opgericht om artsen te helpen bij het informeren van hun polyposepatiënten en hun families over de risico’s, de screeningsmogelijkheden en de behandelingen die mogelijk zijn. De informatie van het register laat clinici, wetenschappers en epidemiologen toe FAP-families beter op te volgen, te begeleiden en te behandelen.

Huisartsen kunnen gratis een staalafnamekit aanvragen voor patiënten die in aanmerking komen voor het bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker, vooral voor wie moeilijk bereikbaar is of extra ondersteuning nodig heeft.

Drie manieren om dit aan te vragen

1. Via een beveiligd eHealthbericht vanuit het EMD naar CvKO (Referentienummer: 0870354868)

   OF

2. Maak een automatisch formulier aan in uw EMD. Handleiding CareConnect

   OF

3. Telefonisch via 0800 160 60 (gratis)

Let op: Via info@bevolkingsonderzoek.be is het niet veilig om rijksregisternummers en andere persoonlijke informatie van uw patiënten te delen.

Levering

Binnen 2 à 3 weken, rechtsreeks bij de patiënt

Bron:  CvKO | Hoe bestel ik gratis een nieuwe afnameset voor mijn patiënt?

In apotheken waren al zelftesten beschikbaar (bv. Fec-o-test, Veroval, Mytest), en nu ook in Kruidvat. Deze testen tonen thuis bloed in de stoelgang aan, vergelijkbaar met een zwangerschapstest. Ze hanteren echter andere grenswaarden dan de FIT-test uit het Bevolkingsonderzoek (50 ng/ml).

CvKO/Departement Zorg raden we deze testen af omwille van onderstaande redenen:

• Geen registratie: Geen enkele stap, van aankoop tot opvolging, wordt geregistreerd.

• Geen kwaliteitscontrole: Er is geen bewaking of monitoring van betrouwbaarheid en effectiviteit.

• Gebrek aan data: Aangezien elke registratie ontbreekt, zijn er geen gegevens meetbaar over o.a. kwaliteit, sensitiviteit, specificiteit, intervalkankers, e.d. in onze doelgroep. De gegevens die beschikbaar zijn, zijn de gegevens van de producent zelf (proefpersonen in labosetting), en gelden dus niet voor onze doelgroep. Het is dus moeilijk om daar uitspraken over te doen. 

• Geen garantie op opvolging: De (huis)arts is vaak niet op de hoogte van het gebruik. Mogelijks is er hierdoor geen correcte opvogling na een afwijkende test.

   

De zelftest kan de kwaliteit van het Bevolkingsonderzoek Dikkedarmkanker nadelig beïnvloeden: 

• Incorrect gebruik van zelftest na afwijkende FIT uit BVO DDK waardoor er mogelijk kankers gemist worden (of andersom: na afwijkend zelftest wachten op test uit BVO in hoop dat die negatief is).
• Verlies aan deelnemers terwijl zelftest niet in totale dekkingsgraad wordt geregistreerd.
• Parallel systeem naast BVO verstoort de werking met uitsluitingslijsten.
• Mogelijk geen correcte opvolging na afwijkende zelftest.
   

CvKO heeft ook deze FAQ op website staan: Ga naar de FAQ-pagina over zelftesten.

Wil je meer weten over de zelftesten?

CvKO heeft een infosheet over de zelftesten voor de vroegtijdige opsporing van dikkedarmkanker. Deze infosheet geeft u meer informatie over de effectiviteit, kwaliteitswaarborging, monitoring, voor- en nadelen, enzovoort.

Raadpleeg hier de infosheet over zelftesten voor vroegtijdige opsporing van darmkanker: