STAP 2: Organisatie

De Vlaamse Regering van 21 oktober 2022 wijzigde het het preventief zorgaanbod voor de Oekraïense ontheemden. Er wordt een centraal zorgpunt georganiseerd in Brussel en een mobiel team zal het preventief aanbod mee helpen verzekeren in de grotere opvanglocaties voor Oekraïense ontheemden.

Elke huisartsenkring, eerstelijnszone, lokaal bestuur, OCMW, lokaal opvanginitiatief… kan een beroep doen op dit mobiel team.

In onderling overleg komen deze teams ter plaatse om de Oekraïense ontheemden te sensibiliseren, te screenen op tbc en de nodige vaccinaties toe te dienen. Hier zijn geen kosten aan verbonden, maar jullie medewerking wordt wel gevraagd om o.a. de informatie te verspreiden naar de doelgroep.

Bent u geïnteresseerd in dit aanbod? Aarzel dan niet om contact op te nemen met:

• Voor de provincie Limburg of Vlaams Brabant: Broeckx Ann; mail ann.broeckx@vlaanderen.be ; tel +32 2 553 07 05
• Voor de provincie Antwerpen: contactpersoon Nadia El Khadim; mail nadia.elkhadim@vlaanderen.be ; tel +32 2 553 07 89
• Voor de provincie Oost- of West-Vlaanderen : Ulrike Van Damme; mail ulrike.vandamme@vlaanderen.be; tel +32 2 553 07 08

Meer info over dit mobiel team kan u vinden op Preventief zorgaanbod Oekraïense ontheemden - mobiel team | Zorg en Gezondheid (zorg-en-gezondheid.be)

Alle info kan u terug vinden via https://www.zorg-en-gezondheid.be/per-domein/infectieziekten-en-vaccinaties/preventie-zorg-en-welzijn-voor-oekrainers

Specifieke info over de werking van het mobiel team kan u hier vinden https://www.zorg-en-gezondheid.be/preventief-zorgaanbod-oekraiense-ontheemden-mobiel-team. Op deze laatste webpagina zal ook de concrete planning van de info- en vaccinatiemomenten van het mobiel team komen te staan.

Naast het centrale aanbod kan in functie van de lokale situatie (aantal ontheemden, beschikbare infrastructuur, capaciteit van zorgaanbod, ...) het medisch zorgaanbod voor Oekraïense ontheemden op verschillende manieren worden ingericht. Mogelijke organisatiemodellen zijn onder meer: 

• Collectieve opvangplaatsen
• Zorgpunten (kan vanaf 1 januari 2023 enkel nog in uitzonderlijke omstandigheden georganiseerd worden - vb. regio met heel hoge concentratie Oekraïense ontheemden - na goedkeuring door het RIZIV)
• Reguliere zorg

Er kan uiteraard ook een gemengd aanbod zijn. Voor meer informatie over de voor- en nadelen van deze organisatiemodellen: 

Hieronder gaan we dieper in op de verschillende organisatiemodellen.

Ongeacht het organisatiemodel, zal er steeds een medisch manager aangesteld worden op niveau van de huisartsenkring. Deze gegevens zijn beschikbaar via de Sharepoint van de Vlaamse Overheid: 

Onderstaande initiatieven kunnen gecoördineerd worden door de medisch manager. 

• Bepalen wie verantwoordelijk is voor medische zorg in collectieve opvang en zorgpunten (zowel preventie, infectie-uitbraken als andere zorgvragen).
• Betrekken van vroedvrouwen gezien het groot aantal zwangere vrouwen die gevlucht zijn.
• Beslissen in overleg met betrokkenen hoe de toewijzing naar individuele huisartsen lokaal kan gebeuren.
• Bespreken hoe de toeleiding naar en het aanbieden van het medisch (preventief) zorgaanbod kan georganiseerd worden in samenwerking met het lokale bestuur en de zorgraad. Hierbij worden afspraken gemaakt op lokaal niveau met verschillende zorg- en welzijnsactoren van de betrokken eerstelijnszone over communicatie, samenwerking en financiering. 
• Afspraken maken met betrekking tot de samenwerking tussen de eerste/tweede lijn over doorverwijzing voor tuberculose-screening, zwangerschapsbegeleiding, vereiste opvolging door specialisatie binnen de tweedelijnsgezondheidszorg. 
• Implementeren en promoten van een medisch registratiesysteem voor zorgpunten, collectiviteiten en individuele huisartsen (EMD). 
• Organiseren van intervisies zodat problemen en knelpunten snel opgelost worden, indien nodig. 
• Signaleren van problemen aan Domus Medica (via oekraine@domusmedica.be). Domus Medica zal in samenwerking met VIVEL en VVSG de knelpunten bundelen en, zo nodig, bespreken met het Agentschap Zorg en Gezondheid. Op die manier worden structurele oplossingen gezocht voor de huisartsenkringen, de eerstelijnszones, de lokale besturen en alle betrokken partners. 

Onderstaande modelovereenkomst is opgesteld door VIVEL en gevalideerd door het Agentschap Zorg en Gezondheid. Huisartsenkringen kunnen deze overeenkomst gebruiken om afspraken in vast te leggen met de penvoerende organisaties. Deze overeenkomst kan ook overgenomen worden voor de samenwerking tussen de huisartsenkring en het lokaal bestuur indien deze als penvoerende organisatie optreedt. 

Oprichting en organisatie

Vanaf 1 januari 2023 is een RIZIV financiering voor een zorgpunt enkel nog mogelijk na een uitgebreide motivering bij het RIZIV.  De zorgpunten werden hiervan op 8 december op de hoogte gebracht. Er is immers een centraal aanbod in Brussel. Een extra aanvullend lokaal aanbod is enkel nog in uitzonderlijke omstandigheden mogelijk. Meer informatie over doelstelling, takenpakket, organisatie en oprichting van een zorgpunt is beschikbaar via de website van het RIZIV. 

Draaiboek zorgpunt 

Dit generiek draaiboek voor een (vast) zorgpunt voor Oekraïense ontheemden is gebaseerd op lokaal uitgewerkte draaiboeken van zorgpunten. U kan dit aanpassen aan de lokale situatie. 

Flow zorgpunt 

In deze visuele flow staat algemeen beschreven welke taken er opgenomen worden in het zorgpunt en welke acties ondernomen kunnen worden. U kan dit aanpassen aan de lokale situatie. 

Praktijkvoorbeeld Bilzen

Men kan er ook voor opteren om een mobiel zorgpunt te organiseren. Naast het belang van algemene afspraken over bereikbaarheid van het zorgpunt is het bij een mobiel zorgpunt ook belangrijk om goede afspraken te maken met het lokaal bestuur over het tijdstip wanneer het zorgpunt in de gemeente beschikbaar is, wie er verwacht wordt, welke taken in dit mobiel zorgpunt uitgevoerd worden en hoe de daaropvolgende toeleiding naar de reguliere zorg (eerste/tweede lijn) verloopt. 

Indien de eerste medisch (preventieve) zorg via de reguliere zorg gebeurt, is het belangrijk dat de huisartsenkring, de eerstelijnszone en het lokaal bestuur duidelijke afspraken maken over: 

• de beschikbaarheid/bereikbaarheid van huisartsen en andere zorgverleners waarnaar men Oekraïense ontheemden kan doorverwijzen.  
• de communicatie en samenwerking met het lokaal medisch management, de betrokken zorg- en welzijnsactoren binnen de eerstelijnszone/lokale besturen en de tweedelijns gezondheidszorg voor optimale uitvoering van de medische intake en de medisch-preventieve handelingen in de dagelijkse huisartsenpraktijk. 

In functie van de grootte van de collectiviteit en de lokale beschikbaarheid van huisartsen, verpleegkundigen, vroedvrouwen, ... kan u beslissen of u vaste raadplegingen organiseert in de collectiviteit of werkt met een beurtrol of wachtdienst in geval van een acute zorgnood (vraaggestuurd). 

Meer informatie over het medisch preventief aanbod in collectieve huisvestiging volgt nog.

Meer informatie over de oprichting van een collectiviteit vindt u op de website van het departement Omgeving (Vlaanderen).