Huisarts Nu 2018; 47(6): november-december

In drie afleveringen blikte Huisarts Nu in de vorige nummers terug op de geschiedenis van de huisartsgeneeskunde sinds de invoering van de verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering onmiddellijke na de Tweede Wereldoorlog tot de erkenning van de beroepstitel voor huisartsen. In deze afsluitende bijdrage bekijken we de meest recente evoluties.

December is de maand van terugkijken op het voorbije jaar met een nieuwsgierige blik naar de toekomst. Laat ons even (heel) ver terugkijken.

Antibioticaresistentie is een van de grootste bedreigingen waarmee we vandaag geconfronteerd worden. Zonder doeltreffende antibiotica worden veel routinebehandelingen steeds gevaarlijker. Om de resistentie af te remmen zullen we het onnodige gebruik van antibiotica drastisch moeten verminderen.

Antibioticaresistentie is een prioritair wereldwijd gezondheidsprobleem. Hoewel het gebruik en overgebruik van antibiotica de primaire drijfveren zijn van het ontstaan en onderhouden van antibioticaresistentie, dragen andere factoren bij aan de toename ervan.

In dit seizoen zijn ziektebeelden zoals de griep, verkoudheden, longontstekingen en andere luchtweginfecties in opmars. Luchtweginfecties zijn dan ook één van de hoofdredenen voor patiënten om de huisarts te bezoeken.

Levenskwaliteit is voelbaar, maar is het ook meetbaar? Eén jaar in goede gezondheid komt overeen met 1 QALY, voluit: Quality-Adjusted Life Years. Het QALY-perspectief komt uit de gezondheidseconomie en geeft een ‘gewicht’ aan de kwaliteit van leven van personen met een bepaalde ziekte of beperking.

Uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum heeft het afgelopen jaar de bekende boekenreeks Kleine Kwalen gedigitaliseerd. Het online product www.kleinekwalen.nl is vanaf juni 2018 beschikbaar als online abonnement en bevat alle content (ruim 400 kwalen) van de huidige drie boeken in de reeks, voorzien van een geavanceerde zoekfunctie en navigatiemogelijkheden. Eind van dit jaar worden nog meer dan 200 kwalen herzien en geactualiseerd en worden ongeveer 20 nieuwe kwalen toegevoegd.

Volgens de Gezondheidsenquête uit 2013 heeft maar liefst een derde van de Belgische bevolking slaapproblemen. In de herziene richtlijn ‘Slaapklachten en insomnie bij volwassenen’ wordt een getrapte aanpak voorgesteld om deze patiënten beter te helpen en op te volgen. Nadruk ligt op een nietmedicamenteuze aanpak en het oordeelkundig gebruik van slaapmiddelen.

Van patiëntenzijde verschenen in de media en de sociale media enkel negatieve boodschappen over het voornemen van minister Maggie De Block om gemiddelden te laten berekenen voor de afwezigheidsperiode bij borstkanker, lage rugpijn, burn-out, hartinfarct, de plaatsing van een knieprothese, enzovoort.

De Prijs van de Vlaamse en Brusselse Huisarts ging begin dit jaar naar Annemie Deleenheer en Jo Butaye. Wat maakt het werk van deze twee gedreven huisartsen in het Brusselse zo bijzonder?

Diagnostische onzekerheid kan leiden tot het overmatig voorschrijven van antibiotica bij kinderen: enerzijds is het moeilijk om virale van bacteriële infecties te onderscheiden, anderzijds voelt het ontzeggen van antibiotica aan een kind met een mogelijke bacteriële infectie verkeerd.

Bij de start van de Europese antibioticaweek op 12 november verdedigde dr. Marieke Lemiengre haar doctoraatsonderzoek aan de UGent over het effect van twee interventies op het voorschrijven van antibiotica bij acuut zieke kinderen. Het ontwikkelen van interventies met andere disciplines kan tot betere resultaten leiden.

Acute hoest is een van de meest frequente redenen van contact in de eerste lijn. Het is aangetoond dat patiënten hiervoor met een antibioticum behandelen weinig tot geen effect heeft (ook niet bij patiënten met comorbiditeiten) en dat het meestal gaat om een zelflimiterende lage luchtweginfectie. Nochtans krijgt meer dan 50% van deze patiënten een antibioticum voorgeschreven.

Antibioticaresistentie is een toenemend probleem als gevolg van het onnodig en suboptimaal voorschrijven van antibiotica. Het grootste aandeel antibiotica wordt voorgeschreven in de eerste lijn. Ondanks alle inspanningen van de laatste twee decennia blijft België één van de koplopers in Europa wat het gebruik van antibiotica betreft.

Wat als een transmigrant dringende medische hulpverlening nodig heeft? Mag de huisarts vanuit zijn eigen visie handelen voor deze individuele patiënt, of moet hij rekening houden met een breder maatschappelijk draagvlak, dat mogelijk beperkingen oplegt?

Hiv en aids blijven vaak onderbelicht, maar met Wereldaidsdag komen ze prominent in het nieuws. Ook in België is hiv nog steeds in beeld: elk jaar krijgen een 900-tal mensen te horen dat ze geïnfecteerd zijn. Ongeveer 2800 mensen die leven met hiv, worden echter niet gediagnosticeerd; jaarlijks wordt dus slechts één op vier van de niet-gediagnosticeerde hiv-infecties ontdekt.

Palliatieve zorg is voor veel huisartsen een belangrijke en belastende taak. Elke palliatieve situatie is weer anders en toch wordt er van huisartsen verwacht dat ze telkens de ‘juiste’ beslissingen maken liefst gebaseerd op evidenties. Deze evidenties in palliatieve zorg werden door de Universiteit Antwerpen samengevat in een Zorgpad Palliatieve Zorg.

Het lijkt soms wel alsof de kerststal in onze praktijk is beland. Dat is ook niet helemaal onwaar. Een ezel hebben we zeker, zelfs een paar denk ik.

Op de open raadpleging zie ik Ama, een fijne jonge vrouw uit Nigeria. Ze vertelt me in mooi Afrikaans-Engels dat ze recent een abortus heeft laten doen. Ik zie inderdaad in het dossier dat mijn collega haar verwezen heeft naar de abortuskliniek voor een ongewenste zwangerschap. Ik raad haar aan zo snel mogelijk anticonceptie op te starten om meer zwangerschappen in de toekomst te vermijden.