Scabiës wint terrein bij adolescenten en jongvolwassenen. Mogelijk spelen de covid-maatregelen hier een rol bij doordat een beperkter aantal mensen wel nauwere en langdurigere contacten heeft.
Aangezien huid-op-huidcontact de gebruikelijke transmissieroute is voor schurft, zou de waargenomen toename bij adolescenten en jongvolwassenen ook verklaard kunnen worden door meer blootstelling door meer contacten dan oudere generaties. Daarenboven is therapietrouw en strikte opvolging van de hygiënische maatregelen bij adolescenten en jongvolwassenen over het algemeen lager dan bij oudere volwassenen, wat kan leiden tot therapiefalen. Andere studies suggereren dat de opmars van scabiës deels kan worden verklaard door reizen of toenemend aantal asielzoekers.
Referentie: Increasing incidence of reported scabies infestations in the Netherlands (2011–2021), Plos One, Van Deursen et al., juni 2022.
Alertheid voor scabiës
Vroegtijdige diagnose
Een groter bewustzijn voor (discrete) klinische symptomen van scabiës bij artsen bevordert de vroege diagnose en behandeling en beperkt de verdere verspreiding. We sommen enkele typische karakteristieken op van jeuk die scabiës doet vermoeden. De jeuk is:
- Persisterend.
- Manifesteert zich vooral ‘s nachts, patiënt wordt er wakker van.
- Treedt op bij een patiënt zonder voorgeschiedenis van jeuk.
- Niet herkenbaar voor de patiënt. Het is jeuk waar een patiënt niet vertrouwd mee is.
- Ook aanwezig bij andere personen in de nabije omgeving van de patiënt.
Aanpassing behandelrichtlijn scabiës
Naast een tijdige diagnose is ook een snelle en accurate behandeling belangrijk, samen met het opsporen van mogelijks besmette contacten. Dat staat ook vermeld in de omzendbrief van het Agentschap Zorg en Gezondheid die eind juli verspreid werd en waarin 6 aandachtspunten voor behandeling beschreven worden:
- Benzylbenzoaat (25% smeersel) kan net zoals permethrine (5% crème) als voorkeursbehandeling gebruikt worden voor de behandeling van scabiës.
- Bij (vermoeden van) therapiefalen, ondanks goede opvolging van uitvoeren van de behandeling en de hygiënische maatregelen, moet overgeschakeld worden naar een andere voorkeursbehandeling.
- Bij symptomatische patiënten dient de behandeling herhaald te worden minimum 7 dagen en maximum 14 dagen na de eerste applicatie.
- Bij benzylbenzoaat wordt een 2-daagse behandeling aanbevolen. Indien haalbaar kan geopteerd worden om 3 dagen te behandelen om zo de kans op slagen te vergroten.
- Asymptomatische risicocontacten dienen zeker éénmaal behandeld te worden. Huishoudcontacten, scabiës in complexe (precaire) situaties met kans op therapiefalen, herinfectie en vermoeden van resistentie zijn indicaties om de asymptomatische risicocontacten ook tweemaal te behandelen.
- Bij falen van zowel benzylbenzoaat als permethrine, of indien de toepassing van de voorkeursbehandelingen niet haalbaar is, kan ivermectine opgestart worden. Ivermectine kan ingevoerd worden vanuit het buitenland via de apotheker en kan nu ook voorgeschreven worden voor kinderen tussen 4 - 15 kg. Ook deze behandeling vereist een tweede toepassing na 7 – 14 dagen.
De omzendbrief kunt u hier raadplegen.
Meldingsplicht voor collectieve scabiës
Tot slot, herinneren we aan de meldingsplicht van collectieve scabiës.
Wanneer melden
Scabiës is verplicht te melden aan het Agentschap Zorg en Gezondheid bij meer dan één geval (collectieve scabiës) in een collectieve voorziening. Gevallen in een gezin en solitaire gevallen moeten niet gemeld worden.
Waarom melden
De behandeling van een collectieve scabiës vereist een gecoördineerde aanpak. Collectieve infecties kunnen zich voordoen in bv. scholen, internaten, woonzorgcentra, psychiatrische voorzieningen….
Waar melden
Melding gebeurt bij de provinciale arts infectieziektebestrijding van het Agentschap Zorg en Gezondheid.
Betrek de CRA bij scabiës-uitbraak in woonzorgcentra
Gezien de cruciale rol van de Coördinerend en Raadgevende Arts (CRA) in het medisch beleid en de beheersing van infecties in woonzorgcentra is het raadzaam om de CRA te betrekken bij de aanpak van een uitbraak van scabiës in woonzorgcentra.
Anneleen Janssen
Coördinator Richtlijnen